Henry Siegman
(vervolg op deel 1, hier)
Er is sinds de oprichting van Hamas, niet toevallig opgericht tijdens de eerste intifada, veel veranderd. In 2008 heeft Meshal verklaard dat Hamas bereid is om zich neer te leggen bij een door Fatah geleide overeenkomst, waarbij naast Israël een Palestijnse staat wordt toegestaan, op voorwaarde dat de meerderheid van het Palestijnse volk daar met een referendum mee instemt. Daarmee heeft Hamas zich bereid verklaard in te stemmen met een twee-statenoplossing, en feitelijk ook om Israël als onderhandelingspartner te erkennen. Daarnaast heeft Hamas ook al toegezegd het verzet in dat geval te zullen staken. Dat betekent dat Hamas net als de PLO destijds de bocht heeft genomen en bereid is om zo mogelijk de politieke weg in te slaan om tot vrede te komen. Voor Israël (en de VS) is dat kennelijk geen reden serieus in te gaan op het aanbod.
Daarbij moeten we bedenken dat de Israëlische regeringsleider weliswaar zegt dat hij voor een twee-statenoplossing is, maar er in de praktijk alles aan doet om een dergelijke oplossing te verhinderen. Onder andere door partijen in de regering op te nemen die daar falikant tegen zijn, zoals Likoed.
Siegman suggereert – met mijn instemming, want dat is ook de teneur van mijn boek ‘Oorlog als er vrede dreigt’ – dat Israël niet zozeer bang is dat Hamas het geweld niet op wil geven, maar integendeel dat er serieus met ze te praten valt. Want in dat geval moet Israël zijn kant van de deal leveren, grenzen vaststellen, beslissen hoe ze de bezette gebieden gaan teruggeven. En dat betekent onder andere strijd met de kolonistenbeweging en de ultrarechtse partijen. Dat Israël daar niet om zit te springen blijkt ook uit de afwijzing van het serieuze Arabische vredesvoorstel van 2002, waar Israël ook niet op is ingegaan. Israël, meent Siegman, is er meer in geïnteresseerd de bezetting, in welke vorm en onder welke naam dan ook, voort te zetten, dan om werkelijk te overwegen tot een twee-statenoplossing te komen, en Hamas’ aanbod serieus te nemen.
Hamas heeft heel concrete en reële grieven, stelt Siegman, en dat is dat de VS en de EU met twee maten meten. Voortdurend worden aan Hamas voorwaarden gesteld nog voor er met ze gepraat zou kunnen worden; voorwaarden waarvan ze weten dat Hamas daar niet aan zal voldoen. Met name niet omdat diezelfde voorwaarden niet aan Israël worden gesteld. Die drie eisen zijn bekend: Hamas moet elk geweld (lees: verzet) opgeven voor er een overeenkomst is gesloten, maar Israël hoeft dat niet. Hamas moet Israël ‘erkennen’ (en om het nog aan te scherpen: ook nog erkennen als ‘joodse staat’, waarmee ze dus in zouden moeten stemmen met de structurele discriminatie van hun eigen mensen binnen Israël); maar Israël hoeft de rechten van de Palestijnen op een eigen staat niet te erkennen, en hoeft ook niet Hamas als legitieme vertegenwoordiging van hun eigen volk te respecteren. En ten derde zou Hamas zich aan de voorafgaande verdragen moeten houden, terwijl Israël na de Oslo-akkoorden, en na de Road Map, niets anders heeft gedaan dan alles wat was afgesproken met voeten te treden. Waaronder – het meest belangrijk – de permanente voortzetting van de nederzettingenbouw.
Het argument dat die nederzettingen bedoeld zouden zijn om de veiligheid van Israël te garanderen kan heel gemakkelijk van tafel worden geveegd. Kortom: zolang Israël niet bereid is het Palestijnse recht op zelfbeschikking te erkennen, en het recht op een eigen staat op het kwart van het land dat aan de andere kant van de grens van 1967 nog over is, zal Hamas niet instemmen met de voorwaarden die Israël stelt. En daar hebben ze groot gelijk in. Hamas is niet van plan dezelfde fout te maken als Arafat destijds, die een geweldige en historische concessie deed toen hij namens het Palestijnse volk afstand deed van driekwart van hun land, in vertrouwen dat de Israëli’s genoeg eer hadden om dat te beantwoorden met het toestaan van een Palestijnse staat op de laatste kwart – hij verzuimde daar een waterdicht contract en harde garanties bij te eisen. En die fout zal Hamas niet maken.
Het punt is nu dat ook Hamas bereid is mee te gaan in die concessie die Arafat eens deed, maar niet zonder garanties; en dat Israël er alles aan doet om deze toezegging, dit genereuze aanbod, weg te moffelen en te doen alsof Hamas niets anders is dan een bende terroristen die je alleen met geweld kunt bestrijden. En dit is het punt, zegt Siegman, je kunt niet van Hamas verwachten dat ze het verzet tegen de bezettende macht van Israël opgeven, zolang Israël ongehinderd doorgaat met meer Palestijns land te koloniseren. Hamas is niet van plan om in een situatie terecht te komen dat de bezettende mogendheid het recht heeft om te beoordelen of de Palestijnen wel voldoende afzien van verzet, zonder dat er ook maar op een enkele manier is vastgelegd wat de Palestijnen terugkrijgen wanneer ze het verzet staken. Heeft Israël aangegeven hoe de Palestijnen aan hun rechten komen op een geweldloze manier? Ligt er een concreet vredesplan van Israël? Zelfs een toezegging dat de belegering van Gaza wordt gestaakt als Hamas geen verzet meer pleegt, is niet te krijgen.
Siegman bestudeert al jarenlang de ontwikkelingen van Hamas, en net als alle andere Hamas-watchers komt hij tot de conclusie dat het belangrijk is niet alle politieke islamitische groeperingen op één hoop te vegen. Er is absoluut een gevaar in de giftige combinatie van religieus fanatisme en xenofoob nationalisme die de laatste jaren op verschillende plaatsen in de wereld de kop op heeft gestoken, maar dat geldt evenzeer voor ultrarechts in Israël als voor de islamitische regimes en bewegingen in de wereld. Israël wil de wereld graag laten geloven dat Hamas niets anders is dan een terroristische organisatie, onderdeel van de wereldwijde salafistische beweging om het westen te verslaan en een islamitische wereldheerschappij te vestigen. Maar de feiten over Hamas spreken dat tegen.
Hamas is een totaal ander soort groep dan Al Qaida, die zich dan ook honend uitlaat over Hamas, omdat die niet bereid is de strijd met het verdorven westen aan te gaan en alleen maar denkt aan hun eigen nationale belang. Hamas staat niet vijandig tegenover het westen, al hebben ze reden genoeg om zich geschaad te voelen door de onwil van de VS en de EU om hen als vertegenwoordigers van hun volk te erkennen in plaats van hen te boycotten. Waar in Gaza nieuwe radicale Al Qaida-achtige splinters de kop opsteken – want hoe langer de belegering duurt, hoe vaker dat zal gebeuren – worden die door Hamas hardhandig bestreden. Hamas keert zich niet van het westen af. Integendeel, telkens weer zijn er pogingen om gehoord te worden. Ook met de Taliban heeft Hamas weinig overeenkomsten. Waar de Taliban terugkeert naar een ouderwets patriarchalisme waarbij vrouwen thuis horen te blijven en het hen verboden moet worden om naar school te gaan, kan Hamas bogen op een meerderheid aan vrouwelijke studenten op de Islamitische Universiteit. Er is van alles wat de vrouwen in Gaza Hamas kwalijk kunnen nemen, maar dat ze in het openbaar geen waterpijp zouden mogen roken is werkelijk niet iets waar ze zich druk over maken – nog afgezien van het feit dat ik kortgeleden nog gezellig, in het openbaar, waterpijp heb zitten roken met nog drie andere vrouwen die dat ook deden. Kortom, Hamas richt zich vooral op het herstel van het Palestijnse recht op zelfbeschikking. Dat daarbij in het verleden ook methoden zijn gebruikt als zelfmoordaanslagen, en nu nog steeds raketten worden afgeschoten die burgers kunnen raken, is af te keuren. De vraag blijft dan wel open op welke wijze de Palestijnen wél tegen de bezetting verzet kunnen plegen, en hoe ze voor hun rechten op kunnen komen.
Siegman pleit al jarenlang voor het serieus nemen van Hamas als gesprekspartner, en waarschuwt dat de weigering van Israël om dat te doen, neerkomt op een pertinente weigering om werkelijk vrede te willen sluiten, wat ook al tot uiting komt in het voorzetten van de nederzettingenbouw. En dit voegt hij er nog aan toe: voor de gehele westerse wereld geldt dat we de ontwikkelingen van de politieke islam niet kunnen negeren – zoals ook de meeste islamitische regeringen moeten erkennen dat de politieke islam een verschijnsel is dat niet kan worden bestreden of genegeerd. Voor Israël geldt, zegt Siegman, dat het zich eindelijk eens moet realiseren onderdeel uit te maken van het Midden-Oosten, en dat het niet door kan gaan met het eindeloos oorlog voeren tegen de politieke islam maar ermee in het reine zal moeten komen. En Obama zal meer moeten doen om voorwaarden te verbinden aan de vredesonderhandelingen, wil hij enige hoop hebben op een concreet resultaat. Zolang hij Israël blijft volgen in de beslissing dat er niet met Hamas gepraat moet worden, en zolang hij het accepteert dat Israël gewoon doorgaat met de kolonisatie van de Westoever en de belegering van Gaza, gaat er geen vrede komen en is ook dit overleg weer volstrekt nutteloos.
Het stuk van Siegman heb ik gelezen en nu dus uw goede vertaling. Nu wordt er ook wel in commentaren geschreven dat Israel zich vanuit demografisch oogpunt vroeg of laat zou opheffen en om die reden geen centimeter wil wijken en juist alles claimed, bezet en kolonialiseert wat er nog te halen valt, wat de zaak er voor de Palestijnen niet makkelijker op maakt om met Israel te onderhandelen. Dat argument komt bij Sieman niet aan de orde. In hoeverre is dat punt dan actueel?
Het klopt dat het nog ingewikkelder is dan in dit ene rapport van Siegman, dat zich beperkt tot een beschouwing over het zogenaamde vredesoverleg. In mijn boek Oorlog als er vrede dreigt, heb ik er een hoofdstuk aan gewijd, aan de vraag wat nu eigenlijk het perspectief is van Israel, waar ze heen willen.
In het kort: aan de ene kant is Israel bang om de joodse meerderheid te verliezen. Want in dat geval kunnen ze maar twee keuzes maken: of een formele apartheidsstaat vormen, en het idee van een democratie er aan geven, of accepteren dat Israel een democratie wordt van alle staatsburgers, waarmee het zionistische idee van een joodse staat moet wijken. Veel Israeli’s beschouwen die laatste gedachte als een soort zelfmoord.
Maar tegelijk willen ze ook niet werkelijk meewerken om die kwart die de Palestijnen in principe nog over hebben, de Westoever en Gaza, aan hen over te laten. Nog steeds is Israel niet bereid om zijn grenzen vast te stellen, en te zeggen, tot hier en niet verder, meer hoeven we niet. Ze blijven ondertussen nog steeds doorgaan met meer land inpikken, in Oost Jeruzalem en in de Westoever. (In de Gazastrook die maar zo groot is als twee keer Texel wonen anderhalf miljoen mensen, en daar valt geen land meer van de stelen – vandaar dat de kolonisten daar ook zijn teruggetrokken)
Dit is dus het dilemma bekeken vanuit Israel: ze willen de Westoever niet opgeven, maar ze willen het ook niet compleet confisqueren, want dan zouden de Palestijnse inwoners inwoners worden van Israel, en de zelfde gedeeltelijke burgerrechten moeten krijgen als de Palestijnen die er al wonen, en dan zijn ze de joodse meerderheid kwijt. Wat ze dus doen, is stukje bij beetje zoveel mogelijk land inpikken en feitelijk bij Israel inlijven, 42% van de Westoever is in feite al bij Israel ingelijfd, Oost-Jeruzalem van de Westoever te isoleren en daar zoveel mogelijk Palestijnen uit de verwijderen – gewoon nog steeds een langzame etnische zuivering dus, en zo lang als het kan de bezetting vol te houden.
Er zijn ook Israeli’s die begrijpen dat een Palestijnse staat naast Israel in feite een oplossing zouden zijn, ook voor Israel – vanwege het ‘demografische gevaar’ – maar er is geen meerderheid voor te vinden om daarvoor werkelijk land op te geven, en ondertussen zijn er al zoveel ‘facts on the ground’ geschapen dat het de vraag is of het nog mogelijk is om de steeds sterker wordende kolonistenbeweging nog zonder burgeroorlog uit de bezette gebieden weg te krijgen.
Wat ten hoogste te verwachten is van Israel zelf, is dat ze proberen Abbas of een andere Fatah vertegenwoordiger als Abbas ophoudt, zo ver te krijgen dat ze genoegen nemen met een reeks bantoestans en dat Palestina noemen, en dan kunnen ze zoals nu al gebeurt rekenen op wat financiele tegemoetkoming om er binnen die omsingelde enclaves nog wat van te maken. En Gaza wordt afgeschreven, en feitelijk ingericht als een grote openluchtgevangenis. Het punt is alleen dat daarmee absoluut geen werkelijke oplossing is gevormd, en dat het verzet van de Palestijnen zal blijven.
Dat is wat er van Israel is te verwachten, zonder een fikse druk van buitenaf. Want Israel is wel van de VS en de EU afhankelijk wat betreft de financiering.
Het is ook daarom dat er nu al stemmen opgaan dat een werkelijke twee-staatsoplossing van de baan is, en er feitelijk al sprake is van één land, waarbinnen de verschillende bevolkingsgroepen een geheel verschillende status hebben – en dat de strategie op een gegeven ogenblik toch die van Zuid-Afrika moet worden: strijden voor gelijke burgerrechten. Maar dat is voor Israel een nog grotere nachtmerrie dan een Palestijnse staat.
Dit is dus wat zoveel beschouwers ontgaat: dat Israel feitelijk geen oplossing heeft voor de toekomst, behalve de status quo zo lang mogelijk vol te houden en ondertussen te doen alsof zij wel vrede willen maar de Palestijnen niet, en dat dat de voortzetting van de bezetting rechtvaardigt. Zolang als het westen dat nog geloven wil, uiteraard.
Dit in het kort, in mijn boek staat het verder uitgewerkt, met vermelding van bronnen.
Anja dus jij denkt dat er een soort etnische zuivering moet komen van Joden op de West bank voordat er een volwaardige Palestijnse staat kan komen?
Waarom zouden die “kolonisten” die op de West Bank willen wonen niet gewoon onder Palestijns gezag kunnen vallen?
IPV Israeli’s worden het dan Palestijnen.
Zo lang de IDF zich maar terugtrekt tot de grenzen van 67′.Dat is het belangrijkste.
Dank voor uw uitgebreide antwoord wat buitengewoon verhelderend is. Het is dus nog naargeestiger dan ik vermoede. Wat mij dan brengt tot het idee dat Gaza, zolang het geïsoleerd blijft en geen kant op kan, vroeg of laat uit zijn voegen zal barsten. En wat dan? Daar moet Israel toch over nagedacht hebben. Maar ik zal eerst uw boek lezen om een completer zicht te krijgen op de materie.
(3) Ik denk helemaal niet in termen van etnische zuivering, Roland, en dat kun je ook nergens uit opmaken. Het zou bovendien ook geen etnische zuivering zijn als de kolonisten uit de Westoever verdwenen, want om te beginnen zijn ze daar illegaal, volgens de Conventies van Geneve.
De Palestijnen hebben al gezegd dat ze geen enkel bezwaar hebben tegen joden in hun land, tenslotte weten ze nog heel goed hoe het was om in Palestina met joden en christenen samen te leven, alleen, uiteraard niet als deel van het Israelische leger en uiteraard niet als kolonisten, maar als gewone burgers. Het is niet waarschijnlijk dat veel van de huidige kolonisten dat zouden willen, die zouden veel van hun privileges waaronder dikke Israelische subsidies op moeten geven, bijvoorbeeld, en kunnen ook niet meer doen alsof ze vanzelfsprekend de baas zijn.
Maar het is sowieso allemaal theorie, want het ziet er helemaal niet naar uit dat Israel bereid is om de Westoever en Gaza aan de Palestijnen terug te geven.
(4) Precies, Menno. De helft van de bevolking van Gaza is onder de vijftien, en over vijftien jaar is de bevolking verdubbeld. En het is nu al zo dichtbevolkt als Manhattan. Wanneer er geen toekomstperspectief komt voor Gaza gaat het onherroepelijk mis, ik bedoel, nog misser dan nu al. Nu al is het probleem dat er jonge mensen in Gaza zitten die er nooit uit zijn geweest, die geen enkele reden hebben om te hopen dat ze ooit nog een normaal leven kunnen leiden en normaal aan een baan kunnen komen, dus de radicalisering slaat toe. Dat betekent aan de ene kant een toename van religieus fanatisme, wat te merken is in de toename van regels zoals allerlei verboden – is nu nog te verdragen maar moet niet erger worden – maar ook een toename van radicale groepen die weer het gewelddadige verzet in willen. Dit is wat veel mensen niet willen zien, dat Hamas in feite een behoorlijk gematigde groepering is, die met alle macht zal moeten proberen om tegen te gaan dat ze niet overvleugeld worden door veel extremistischer richtingen.
Niemand weet wat Israel van plan is met Gaza, want er ligt nergens een blauwdruk – tenminste niet publiekelijk. We moeten er dus naar raden – maar het ziet er het meest naar uit dat Israel Gaza wil afschrijven, de mensen definitief opsluiten en de sleutel weggooien, en het aan de internationale gemeenschap overlaten om de mensen daar nog in leven te houden. Of dat er een doorbraak komt in de richting van Egypte, die ook helemaal niet op bakken Palestijnse vluchtelingen zit te wachten, dus dat zou ook een ramp worden. Of interne strijd waarbij bloed gaat vloeien – nee het ziet er allemaal niet erg vrolijk uit. Het enige wat je kunt bedenken is dat het niet eeuwig zo kan blijven. En dat de buitenwereld ook steeds kritischer wordt.
In 2> schreef je ” ondertussen zijn er al zoveel ‘facts on the ground’ geschapen dat het de vraag is of het nog mogelijk is om de steeds sterker wordende kolonistenbeweging nog zonder burgeroorlog uit de bezette gebieden weg te krijgen.”
Vandaar mijn vraag ik denk dat ‘facts on the ground’ meer een propaganda term is.
Die er al automatisch vanuit gaat dat omdat ergens Joden zouden wonen de staat Israel het gezag over die mensen zou moeten handhaven.
Dat is natuurlijk helemaal niet nodig ze kunnen ook blijven zo lang ze zich maar onderwerpen aan het Palestijns gezag.
En dat vele willen vertrekken naar Israel lijkt mij ook waarschijnlijk maar daar is geen burgeroorlog voor nodig dat doen ze dan vrijwillig.
Dat er een paar gekken overblijven die zich niet willen onderwerpen is dan aan de Palestijnse autoriteiten politie of leger.
Die facts on the ground zijn wel van steen, Roland. Een deel van de nederzettingen zijn complete steden. Er zijn zeker kolonisten die nauwelijks beseffen dat ze kolonisten zijn omdat ze gewoon op de Westoever voor hun gezin een woning konden krijgen die veel goedkoper was dan in Israel zelf, en die willen wel weg als ze een alternatief aangeboden krijgen, maar vergis je niet in de echte militante kolonistenbeweging, die bovendien zwaar is vertegenwoordigd in de politieke partijen, in de regering en in het leger. Ook toen die nog kleiner was durfde geen regeringsleider tegen de kolonisten in te gaan, Rabin heeft het nog zijn leven gekost dat hij enigszins kritisch was – want in werkelijkheid heeft ook hij ze geen strobreed in de weg gelegd. Lees het na in mijn boek.
En vergis je niet, die harde en inmiddels grote kern is niet van plan om onder Palestijns gezag te leven en ook niet van plan om weg te gaan. En dat gaat echt om meer dan een paar gekken. Hoe dan ook: er is op dit moment geen enkele grote partij in Israel die het aandurft om in hun programma te hebben dat de bezetting moet worden opgeheven en er een werkelijke Palestijnse staat moet komen. Die weten allemaal dat ze politiek zelfmoord plegen als ze de kolonisten en ander ultrarechts tuig tegen zich krijgen.
Ik zie het dus nog niet gebeuren.
Moshé Machover, ook al een oudere heer met een geweldige staat van dienst legt in de Guardian nog eens uit wat er tegen is als Israel eist dat het erkend wordt als ‘joodse staat’, dat wil zeggen, als het land van het joodse volk. Netanyahu is niet de premier van het joodse volk, zegt Machover, een Britse jood, maar van het Israelische volk, en dat is wat anders. Een staat gebaseerd op religieuze etniciteit is al erg genoeg, maar dat hij ook nog denkt te mogen spreken namens alle joden, ook de Britse, gaat helemaal te ver. Hieronder de brief:
In his analysis (‘It’s time to get to work’: 17 years after Oslo, Clinton takes on the Middle East challenge, 3 September), Ian Black describes Netanyahu as demanding that Abbas recognise Israel “as a Jewish state”.
However, according to Chris McGreal’s report on the facing page (‘Together we can lead people to a future that will end conflict’, 3 September), what Netanyahu actually demanded from the Palestinians was recognition of “Israel as the nation state of the Jewish people”. The difference is significant. Netanyahu is a Jewish prime minister, but he is certainly not the prime minister of the Jewish people, as he claims.
A state defined by ethnic religion is bad enough; but what Netanyahu’s actual demand amounts to is legitimation of Zionism, and the “right” of Israel to speak and act for an alleged Jewish “nation” consisting of Jews everywhere, including the UK.
Professor Emeritus Moshé Machover
Goed artikel van Siegman, ja. Dat Netanyahu het embargo op de archieven met 20 jaar wil verlengen spreekt letterlijk boekdelen.
Als je al te vaak roept dat je uit naam van alle joden spreekt, of dat je “de enige democratie in het Midden-Oosten” bent, wordt je vanzelf ongeloofwaardig. Net zoals iemand die voortdurend van zichzelf beweert een goed mens te zijn, op sceptische reacties kan rekenen.
Een tijdje terug stond er een vermakelijk opiniestuk in Haaretz van de Israëlisch-Druzische schrijver Salman Masalha.
With all the rhetoric about “Jewish and democratic,” it’s hard to see anything Jewish or democratic in the country. The day is not far off when we hear about the establishment of a “Jewish and democratic restaurant,” as well as “Jewish and democratic fashion.”
http://www.haaretz.com/print-edition/opinion/a-jewish-and-democratic-restaurant-1.306868
Beste Anja,
Ik kon de contactknop niet vinden, maar graag wijs ik je op onderstaand persbericht:
Graag wil ik onderstaand persbericht opnieuw onder jullie aandacht brengen. Mensenrechtenactivisten in Israel en de Palestijnse gebieden worden door nieuwe wetgeving steeds meer belemmerd in het uitvoeren van hun werkzaamheden. Het is een belangrijk thema waar maar weinig over bekend is en we zouden heel graag zien dat het wat meer aandacht krijgt. Beide sprekers zijn zeker de moeite waard om te interviewen!
Vriendelijke groet,
Nikki Sterkenburg, SIVMO
PERSBERICHT
31 augustus 2010
Verdedigers in de verdediging
Opkomen voor mensenrechten in Israël en Palestina steeds riskanter
Op zondag 19 september spreken mensenrechtenactivisten Sahar Francis (directeur Addameer Prisoner Support and Human Rights) en Ishai Menuchin (directeur Public Committee Against Torture in Israel) in De Balie in Amsterdam over de wettelijke en praktische beperkingen die zij tijdens hun werk in Israël en de Palestijnse gebieden ondervinden.
Voor mensenrechtenactivisten wordt het steeds moeilijker hun activiteiten voort te zetten, terwijl daar grote behoefte aan is. Sinds januari dit jaar krijgen Israëlische medewerkers van mensenrechtenorganisaties geen visum meer van de Israelische overheid om in de door Israël bezette Palestijnse gebieden te werken.
Zowel Israëlische als Palestijnse activisten voelen zich steeds meer in het nauw gedreven en ervaren de politieke druk. Ook merken zij dat de maatschappelijke steun voor hun inzet afneemt in Israël.
ICCO, Steuncomité Israelische Vredes- en Mensenrechtenorganisaties, Een Ander Joods Geluid en gate48 organiseren op 19 september een publieksavond met twee mensenrechtenvertegenwoordigers die vertellen over hun eigen ervaringen, de activiteiten van hun organisaties, de druk waaronder zij moeten werken en de gevolgen die zij ondervinden van de recente ontwikkelingen.
Sahar Francis is directeur van Addameer Prisoner Support and Human Rights. Als mensenrechtenadvocate zet zij zich al elf jaar in voor de rechten van politieke gevangenen.
Ishai Menuchin is directeur van The Public Committee Against Torture in Israel, en werkte eerder voor Amnesty International en Oxfam Novib. Daarnaast was hij een van de eerste soldaten die dienst weigerde in de oorlog tegen Libanon in 1982.
LOCATIE: De Balie, Amsterdam
DATUM: zondag 19 september
AANVANG: 20:00
ENTREE: 5 euro per persoon
Groet,
Nikki
Excuses, ik zag dat je op 7 september al een blog had geschreven! Hartelijk dank daarvoor 🙂
Is prima, Nikki, mag best twee keer.