Over de term fascisme (3)
(Deel 1 hier, deel 2 hier)
We zullen nooit weten hoe het met die Nederlandse beweging, de NSB, verder zou zijn gegaan, als we niet te maken hadden gehad met de Duitse bezetting. De NSB collaboreerde zwaar, en verdween samen met de definitieve nederlaag van nazi-Duitsland uit het politieke spectrum. Maar het zou naïef zijn om te denken dat de voedingsbodem die zichzelf destijds als typisch Nederlands definieerde, vaderlandslievender was nauwelijks mogelijk, nu niet meer op zou kunnen komen. Juist omdat er een zwaar taboe rust op vergelijkingen met de Tweede Wereldoorlog, en met name de ultieme poging tot industriële vernietiging van ongewenste mensen – in een beschaafd en verlicht Europees land nota bene – lijkt het erop alsof we moeite hebben om de symptomen nu te herkennen van de fase die aan de jaren veertig voorafgingen.
Een plotseling opkomend super-nationalisme bijvoorbeeld. Wilders zegt dat Nederland ‘Nederlandser’ moet worden, en meteen haakt de commercie in. Campina melk, moeten we wel weten, haalt zijn melk alleen bij Nederlandse koeien. Melkdrinken wordt weer een patriottische daad. Een voorkeur voor Belgische melk, laat staan Turkse kaas, dat maakt je al gauw verdacht. Hou jij eigenlijk wel voldoende van je vaderland? En o ja, ook het woord vaderland maakt een come-back. Zo kreeg ik pas, als reactie op de demonstratie tegen racisme en uitsluiting deze woorden: “‘platform tegen vreemdelingenhaat’- is dit weer zo’n typische linkse schoremvereniging die ons goede vaderland probeert te ontregelen?”
In deel 1 van deze verhandeling over fascisme citeerde ik uit een artikel van Bas Kromhout uit Maarten! die naging welke overeenkomsten er zijn tussen het fascisme uit de jaren dertig, en die van de PVV nu. Hij waarschuwde niet een vergelijking te maken met de jaren erna, die van de Duitse bezetting en de jodenvervolging. En in deel 2 benoemde ik aan de hand van een artikel van Frans Leijnse een aantal kernmerken van een fascistische beweging. Inmiddels heeft ook Rob Riemen zich gevoegd bij diegenen die het taboe op vergelijking met de NSB, en met het fascisme heeft doorbroken. Hier.
In dit laatste deel van de mini-serie gaat het erom hoe destijds is gereageerd op de opkomst van de NSB. Destijds hebben de gevestigde partijen de NSB genadeloos geïsoleerd, dat wat we nu een cordon sanitaire zouden noemen. De regering Colijn nam strenge maatregelen tegen het fascisme (overigens ook tegen het communisme) als ondemocratische politieke stromingen die in de kiem gesmoord moesten worden. Er kwam een uniformverbod, en een ambtenarenverbod voor leden van extremistische partijen, die Mussert nog zijn baan als waterstaatsingenieur kostte. Ook koningin Wilhelmina schroomde niet om zich te distantiëren; “Wij zullen onszelf zijn en blijven”. De SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij) onder leiding van Koos Vorrink begon een felle antifascistische campagne, en rekende ook af met de laatste resten extremisme in zijn eigen partij. In tijden van dreigende polarisatie, concludeert Kromhout, versterkte Vorrink het politieke midden. Ook de andere partijen reageerden direct en fel, toen de NSB zijn eerste Landdag hield – de SDAP hield een tegencongres, de Vrijzinnig-Democratische Bond stelde in een brochure het antisemitisme in de NSB aan de kaak, en de liberale Vrijheidsbond (het was 1935!) plaatste een enorm verkiezingsbord op het Museumplein met opschrift: ‘Nederland geen concentratiekamp”.
En ook de confessionele partijen roerden zich, gesteund door de kerken. De rooms-katholieke bisschoppen veroordeelden de NSB, de voorzitter van de CHU (Christelijk-Historische Unie) riep de andere partijen op om een gezamenlijk front te vormen tegen de NSB: “In Duitsland is door onenigheid tussen vijf a zes partijen de weg voor Hitler vrijgemaakt, hier mag zoiets niet gebeuren”.
Desondanks kreeg de NSB 8% van de stemmen bij de Provinciale Statenverkiezing, met uitschieters in Limburg, Drenthe en de grote steden. Volgens Mussert was er een bres in het ‘front van opgejaagde regenten’ geslagen. De NSB was niet van plan om een constructieve bijdrage aan de besluitvorming te leveren, maar was van plan om haar zetels in de provinciehuizen en de Eerste Kamer te gebruiken als ‘spreektribune’ om ‘de politieke partijen aan de kaak te stellen en daardoor hun vernietiging te bespoedigen’.
Buiten de partijen om ontstonden pressiegroepen van verontruste burgers – de door een hervormde predikant H. Faber uit Velzen opgerichte Eenheid door Democratie kreeg duizenden leden. En toen in 1937 de Tweede Kamerverkiezingen plaats vonden zakte de NSB terug naar 4%. Mussert weet dat aan de manier waarop zijn democratische tegenstanders de NSB hadden ‘geterroriseerd’ – nu zouden we dat demoniseren noemen. De NSB groeide tot aan de Tweede Wereldoorlog niet meer, en werd voortdurend in het defensief gedrukt. Conclusie van Kromhout: de isolatiestrategie was een groot succes. De eensgezinde opstelling van alle democratische partijen, gesteund door kerken, bezorgde burgers en het koningshuis om het Nederlandse fascisme geen politieke speelruimte te geven werkte. Demoniseren loont.
‘De democratie en de rechtsstaat waren in de jaren dertig boven elke discussie verheven, en dus ook boven de boosheid en de naïviteit van een bang gemaakte massa. Van dat besef lijkt bij de huidige generatie Nederlandse politici nog maar weinig over.”
Laatste deel volgt.
Na deze tien artikelen over fascisme komt het moeilijkste nog: het fascisme dat in onszelf zit. De doorwerking via het onderbewustzijn van het constante gehamer van Wilders en al het soortgelijke braaksel dat dagelijks op het internet wordt uitgestort, blijft niet zonder gevolgen. Ongemerkt word je geprogrammeerd en krijg je altijd bijgedachten als je mensen ziet die behoren tot de ‘doelgroep’, of het nu zwarte mensen zijn, moslims of wie dan ook. Gedachten die je niet of veel minder zou hebben als die toespraken, artikelen, media en beelden je niet bereikt hadden. Tien rechtszaken en honderd Halsema’s kunnen dan niet voorkomen dat je die gedachten alsnog krijgt.
Ik merk tot mijn spijt ook dat ik regelmatig gevoelig ben (geweest) voor die kwade gedachten; het is bijzonder moeilijk om die te bestrijden. Het is een strijd waar je dagelijks mee te maken krijgt. Voorzichtigheid met media en je intuïtie en gevoel voor redelijkheid volgen is een remedie, maar dan moet dat gevoel voor redelijkheid waarschijnlijk ook wel enigszins zijn meegegeven denk ik.
Anja, Het is een maand geleden dat het CDA congres in Arnhem werd gehouden. Heb het helemaal gevolgd en een van de vragen die mij goed bij gebleven zijn is: ‘Vervang Islam door Jood’. Dat heb ik gedaan,doet u het ook eens en geef dan commentaar!
Omdat ik de ‘goede Joden'(de ‘Duiven’) er niet in wil betrekken ging ik dus naar de ‘Havikken’ en eindigde bij de zionistische kolonisten. Het is voor mij teveel wat ik tegen kwam en kom.
Alles aantikken is voor mij onbegonnen werk,maar van het ene kwam het andere!
Vervang Islam door Jood: 50.600 resultaten
” ” ” ” (Duiven) 3.250 ”
” ” ” ” (Havikken) 5.470 ”
” ” ” zionistische kolonisten:5.890 ”
Dan krijg ik een mailtje: zie o.a. Trouw van 22 oktober 2010
Als u intikt op Google dan is de eerste regel:
Wilders: ‘meer nederzettingen Jordaanoever” en onderaan stond:
‘Jordanie is de enige Palestijnse staat die er ooit zal komen. Judea/Samaria zijn Israel dus hoe meer Joodse nederzettingen daar hoe beter’.
Dat kon men lezen op 23-10-2010 in Trouw en daar zijn 129 reacties op gekomen. Hier onder een van de reacties die mij opviel omdat die uit mijn geboorte plaats komt en ook omdat hij
schrijft wat ik denk en daarmee bezig ben.
‘Wilders is in het goede gezelschap van CDA; – Zionist Maxime
Verhagen en Crypto – Zionist Mark Rutte,die eerder dit jaar nog op de eerste rij zaten toen VVD’er Onno Hoes als de nieuwe voorman van het Cidi werd verkozen. Met Rutte’s neo minister van BuZa,ultra zionist Uri Rosenthal (misschien ook een dubbel paspoort?),is het plaatje wel compleet waar het kabinet – Rutte sympatien betreft inzake regerings – standpunten t.a.v. het Israelische/Palestijns conflict. Lees er het (concept) regeeraccoord maar op na dat expliciet vermeldt: “Nederland wil investeren in de band met de staat Israel” houzee
Wikilek. s’Hertogenbosch op 24-10-2010 13:14
Dit is een van de 129 reacties op een artikel in Trouw van 23-10.
Dat woord ‘houzee’ doet mij denken aan de jaren 40-45 en aan de
NSB en dat laatste staat nu ook op dit weblog. Het kan verkeren!
In mijn klas zaten ook enkele jongens van de ‘Jeugdstorm’.
Als ik dan dat concept regeeraccoord uitprint zie ik het boven
‘aangehaalde’ maar nog veel meer!
Kom via via op: filo-semitisme en als ik dat intik met: filo-semitisme en Mark Rutte: ongeveer 102 resultaten
Maxime Verhagen: 260 ”
Geert Wilders: 82.600 ”
Fleur Agema: 46 ”
Martin Bosma: 99 ”
http://deisraelloby.blogspot.com/2010/03/joodse-lobby-brdankt-maxime-verhagen.html
En dan op de tv de memoires van George Bush maar geen ‘boetekleed
Dat was voor mij aanleiding om in te tikken: filo-semitisme en George Bush 778 resultaten. De eerste 2 gelezen doet u het ook en ga wat verder! J.F. Verhagen Leiden
Haastige spoed is nooit goed en dus zie je later pas je tikfout!
http://deisraellobby.blogspot.com/2010/03/joodse-lobby-bedankt maxime verhagen.html zie reactie 2 onderaan J.F. Verhagen
Anja,Ik merkte dat ik de r aan getikt had inplaats van de e en dus heb ik dat verbeterd en dat werkte. Jammer dat die reactie niet ‘door gekomen is’ toen ik dat merkte en bovenstaande reactie schreef ging het fout,waarom? probeer het opnieuw.
http://deisraellobby.blogspot.com/2010/03/joodse-lobby-bedankt-maxime-verhagen.html
Het is mij niet helemaal duidelijk wat je probeert te doen, Verhagen, en wat de relatie is met het stuk hierboven.Zou je zo vriendelijk willen zijn om je mededeling wat helderder en beknopter weer te geven de volgende keer? En even checken voordat je op de zendknop drukt zodat we niet drie berichten door hoeven te nemen? Graag?
Ik heb in het kader hiervan een gedachtenkronkel:
Als “het democratisch proces” vindt dat er meer Islam in Nederland moet zijn, is dat dan slecht?
Als “het democratisch proces” vindt dat er minder Islam in Nederland moet zijn, is dat dan slecht?
Wat is het verschil tussen deze twee vragen en als je de een met ja beantwoordt en de ander met nee, waarom?
En als beiden nee zijn (want volgens mij kun je logischerwijze alleen maar op nee uitkomen), waarom trek je er tegen ten strijde?
Ik zet maar even Islam neer omdat Wilders genoemd wordt. Vervang Islam gerust door zwaar christelijke denkbeelden, of eender welke denkbeelden die momenteel niet door de meerderheid gedragen worden.
Sorry, Egbert, maar het is zo’n volstrekt onzinnige vraag. Alsof je per ‘democratisch proces’ uberhaupt zou kunnen beslissen voor meer of minder islam. We hebben hier burgers, die er op rekenen dat de vrijheid van godsdienst die we met de grondwet hebben afgesproken ook voor hen geldt. Een beschaafd land zorgt voor zijn minderheden. Dat is het enige dat telt.
Je hebt het over minderheden. Ik neem aan dat dat doorgetrokken mag worden naar denkbeelden van de minderheid? Of moet je een andere etnische afkomst hebben om andere denkwijzen te hebben?
Ik begrijp niet goed wat je bedoelt, Egbert. Je weet toch wel gewoon wat we bedoelen? Etnische minderheden, geloofsminderheden, nationale minderheden – nee het gaat natuurlijk nooit zomaar over opvattingen, dan zou elke politieke partij een ‘minderheid’ zijn. Je kunt mensen natuurlijk wel degelijk verantwoordelijk achten voor hun opvattingen en hen daarop aanspreken. Je kunt het ook met die opvattingen oneens zijn zonder daarmee te discrimineren. Dus wat bedoel je eigenlijk?