Te gast: Joes Meens. Joes is geriatisch arts, en bestuurslid van Stichting kifaia. Hij schreef dit stuk over een dag met de teams van het NCCR.

Woensdag 24 november 2010

Vandaag heb ik weer eens een dag ouderwets hard gewerkt met de 3 home care teams. Zo’n dag zoals we een paar jaar geleden veel vaker hadden, omdat het toen zoveel gemakkelijker was om de Gazastrook in te komen. Terugdenkend realiseer ik me nu dat het we in januari 2008 voor het laatst echt een week non-stop getraind hebben, toen Ina Bettman ons alle ins en outs over amputatie geleerd heeft. De bezoeken daarna waren altijd kort, 2-3 dagen, vooral om weer een indruk te krijgen van de alsmaar veranderende situatie, om bij te praten met het management en om te kijken wat er nodig was.

We zijn- als altijd – begonnen met een wederzijds kennismakingsrondje voor nieuwe teamleden en stagieres en even bijpraten met de oude bekenden. Daarna hebben we ons verdiept in allerlei aspecten van zorgverlening aan oudere patiënten. Het merendeel van de cliënten van NCCR is adolescent of (jong) volwassen, maar er is ook een continue aanwas van oudere patiënten. Ik kon dankbaar gebruik maken van allerlei nieuwe kennis die ik opgedaan heb in de kaderopleiding geriatrische revalidatie die ik zelf momenteel volg. De groep zat er energiek bij, er was veel interactie en we hadden interessante discussies over wat het betekent om zelf ouder te worden. Daarbij mezelf als dankbaar studieobject gebruikend want ook voor mij is de tand des tijds genadeloos. Foto’s van 10 jaar geleden toen we hier begonnen te werken, toen de dokter nog een volle haardos had van donkerblond haar, enige kilo’s lichter was, en zijn gehoor en gezichtsvermogen nog prima waren. Nu kalend, gewapend met leesbril en behoorlijk hardhorend. Grijzer en wijzer maar (gelukkig) wel still young of heart. En inmiddels zeer bedreven in lesgeven aan Palestijnen, die eigenlijk alleen maar gewend zijn aan frontaal onderwijs. Interactie, jezelf kwetsbaar durven opstellen, de discussie aan willen gaan, putten uit enorm veel evaringen en voortdurend onderzoekend of het aanslaat wat je hen wil meegeven. Het blijft een heerlijke uitdaging. Kortom ik was weer als vanouds in mijn element en de groep deed van harte mee.

Daarna 2 huisbezoeken bij oudere patiënten. De eerste man, 58 jaar oud, 20 jaar geleden een dwarslaesie opgelopen na een val van de trap. Een gemotiveerde man, die samen met zijn vrouw de zaken prima voor elkaar had. Alleen een mega doorligplek op de onderrug die eindelijk na maanden tobben weer aan het genezen is. Was in het ziekenhuis opgenomen omdat de wond niet genas en erg stonk, maar daar was het alleen maar veel erger geworden. Toen hij, na ontslag in zorg kwam bij het NCCR trad een kentering op. Hij werd om de 2 dagen bezocht, er werd een stevig preventieplan gemaakt en de word werd intensief behandeld. De teams zijn inmiddels echte experts geworden in decubitusbehandeling. Enige punt van (grote) zorg mijnerzijds was zijn blaascatheter en het gigantische misbruik van antibiotica voor de -vaak vermeende – urineweginfecties die hij heeft gehad in al die jaren. De laatste urinekweek liet een bacterie zien die alleen nog gevoelig is voor antibiotica die in Nederland uitsluitend in ziekenhuizen gebruikt worden (en die erg kostbaar zijn). Een veel voorkomend probleem hier, waar alle mogelijke antibiotica te pas en te onpas gebruikt (en vaak misbruikt) worden.

Daarna bezoeken we een 68-jaar oude man, die sinds een paar weken in zorg is bij NCCR. Zo’n 2 jaar geleden een groot herseninfarct gehad met als gevolg een halfzijdige verlamming, forse pijnen aan de aangedane lichaamszijde, gezichtsvelduitval aan beide ogen, ernstige hoofdpijnen, concentratiestoornissen, niet goed in staat zijn emoties te beheersen waardoor hij om de haverklap in een onbedaarlijk huilen uitbarst, en een fors gebrek aan ziekte-inzicht. Daarnaast al 10 jaar insuline-afhankelijke diabeet, heeft hij alsmaar pijn bij plassen en is hij longemfyseempatiënt. En 2 maanden geleden tot overmaat van ramp gevallen en daarbij zijn heup gebroken aan de slappe zijde. Ik krijg weer een stapel röntgenfoto’s voorgehouden waarop ik zie dat zijn heup op meerdere plaatsen gebroken is. Hij sterft van de pijn aan zijn heup, hij kan er ’s nachts niet van slapen, kan geen comfortabele bedpositie vinden met zijn half verlamde lijf. Waarom hij niet geopereerd is aan zijn gebroken heup? Zijn hart zou te kwetsbaar zijn voor de operatie. Maar ook (of vooral??): er is hier een gebrek aan kunstheupen en daarom zijn ze zeer terughoudend bij het opereren van dit soort oude mensen. Leeftijdsdiscriminatie dus.

Hartverscheurend!! Zijn hele situatie is één grote puinhoop: naast een gebrek aan adequate pijnmedicatie wordt zijn diabetes niet goed bewaakt, heeft hij een totaal ondoorzichtige hoeveelheid medicijnen waarvan sommige behoorlijk riskant zijn, heeft hij ook een hoop noodzakelijke medicijnen niet.
Zijn vrouw en zoon staan erbij, laten zien dat ze op zich echt heel betrokken zijn, maar er is een ontstellend gebrek aan kennis. Ze snappen echt heel weinig van wat deze man mankeert en wat hij allemaal nodig heeft. Ook bij de teamleden merk ik een gebrek aan kennis en inzicht aan hoe om te gaan met een beroertepatiënt. Ik moet mijn eerder gegeven college over CVA beslist weer eens herhalen. Ik weet niet waar te beginnen en als de patiënt aangeeft niet onderzocht te willen worden omdat de verplaatsing naar en in bed te pijnlijk is besluiten we om terug te gaan naar kantoor en ga ik daar eens alles op een rijtje zetten. Omdat we morgen teruggaan ben ik helaas niet in staat om samen met het team een behandelplan te maken. Maar ik ga ze wel uitdagen om op heel korte termijn mij een goed zorg-/behandelplan te maken en me dat te mailen geval. Al met al een casus waarbij je weer met beide benen heel hard op te grond gezet wordt. Er gaat veel goed bij de home care teams maar er is toch ook nog heel veel te leren. Kortom, klaar zullen we eigenlijk nooit zijn!