Ik heb het er vaker over gehad: als het gaat om Palestina/Israël woedt er meer dan één strijd. Richard Falk, éminence grise en voormalig ‘special rapporteur’ van de VN, noemt naast de militaire oorlog ook de oorlog om de legitimiteit. Israël moet tegenover de wereld verantwoorden waarom er na veertig jaar nog steeds sprake is van een bezetting, waarom een dodelijke aanval op Gaza nodig was, waarom er negen Turkse mannen moesten sneuvelen op de flottielje die op weg was naar Gaza, om maar een paar zaken te noemen; ze moeten verantwoorden waarom internationaal recht wordt genegeerd en er geen enkele serieuze poging is om onafhankelijk onderzoek naar mogelijke en zeer waarschijnlijke oorlogsmisdaden te accepteren.
Met het geweldige militaire overwicht van Israël is het mogelijk gebleken om de Palestijnen onder bezetting en onder een blokkade te houden, hoewel ook het meest geavanceerde leger het nooit kan ‘winnen’ van een gehele onderdrukte bevolking – je kunt ze alleen onderdrukken. Het verzet kan hoogstens tijdelijk de kop in worden gedrukt, en zal steeds weer oplaaien, ook in vormen die eveneens tegen het internationaal recht zijn, zoals aanslagen op burgers. Maar de vragen uit de rest van de wereld worden luider, zeker ook na de Palestine Papers (zie hier) – is Israël wel serieus bezig om een rechtvaardige vrede te sluiten?
Het antwoord, in die buitenwereld, wordt steeds luider: nee. Vooral de beelden van de doden van Operatie Gegoten Lood, onder wie meer dan driehonderd kinderen, hebben invloed gehad op de internationale publieke opinie. Het is moeilijk meer te verkopen dat het Israëlische leger geprobeerd zou hebben om burgers te ontzien – want duidelijk is dat gehele woonwijken zijn platgebombardeerd, en ook scholen en ziekenhuizen doelwit waren.
Langzaam maar zeker kantelt de wereldopinie. En uiteraard vooral heel langzaam in Europa, dat dan ook veel boter op het hoofd heeft. Maar dat het ondanks de boter verandert, blijkt uit een paar recente onderzoeken, bijvoorbeeld een onderzoek dat onlangs is gehouden door het ICM voor het Middle East Monitor (hier en hier) naar de meningen onder de bevolking in een aantal Europese landen, waaronder Nederland. Om te beginnen blijken meer mensen een uitgesproken mening te hebben dan vroeger en beter te zijn geïnformeerd.
In 2004 werd nog geconstateerd dat de meeste Europeanen geen idee hadden over wat zich in het Midden-Oosten afspeelde. Bij een onderzoek op de Universiteit Glasgow bleek maar 9% van de studenten te begrijpen dat Israël Palestijns land bezet hield. Er waren zelfs meer studenten (11%) die dachten dat het de Palestijnen waren die het land bezetten. Maar dat is nu veranderd. Bij een onderzoek onder 7000 mensen in Duitsland, Frankrijk, Spanje, Italië, Nederland en Groot-Brittanie, blijkt nog maar 10% te vinden die vindt dat Europa allereerst Israël moet ondersteunen in plaats van de Palestijnen, terwijl 39% vindt dat vooral de Palestijnen onze steun verdienen.
Nu wijst 49% Israël aan als de bezettende macht, hoewel 22% nog antwoordde: weet niet. Nu vindt 53% van de respondenten dat de aanval op Gaza illegaal was, tegen 16% die nog steeds denken dat het toegestaan was. En daarmee volgen ze meer dan vroeger de normen die zijn aangelegd in het internationaal recht, de Conventies van Genève, en zijn minder bereid dan vroeger om voor Israël een uitzondering te maken. En hoewel de meerderheid vindt dat beide partijen schuld hebben, beschouwt 31% de Palestijnen als de belangrijkste slachtoffers, tegen nog maar 6% die Israëli’s als de belangrijkste slachtoffers wil zien. Een derde van de respondenten vindt dat Israël geen democratie is, minder dan de helft denkt nog van wel, en 65% gaat er van uit dat Israël niet alle religieuze groepen gelijk behandelt, tegen 13% die daar wel in geloven.
Daarmee is duidelijk dat de politiek van de EU niet gelijk oploopt met de opvattingen onder de bevolkingen. De EU ging ermee akkoord om Hamas op de lijst van de terreurorganisaties te plaatsen, terwijl 45% van de mensen zegt dat er met Hamas gepraat moet worden, tegen 25% die zegt van niet. (Uit een ander onderzoek blijkt dat ook 52% van de Britse joden vindt dat er met Hamas over vrede onderhandeld moet worden).
Pogingen om de wet in Europese landen zo te veranderen dat Israëli’s die Europa bezoeken niet aangeklaagd en vastgehouden kunnen worden wegens schuld aan oorlogsmisdaden, zouden nu geen meerderheid meer krijgen: 58% is daar tegen.
Israël hoort inmiddels samen met Iran en Noord-Korea bij de landen waar het meest negatief over wordt gedacht. Ook, en dit is belangrijk, in Amerika, waar het percentage mensen dat negatief oordeelt over Israël steeg van 31% naar 41% (nog altijd minder dan bij de Britten onder wie dat steeg van 50% naar 66%). Zie een onderzoek van de BBC, hier.
Wat voor mij nog wel verrassend is, is niet alleen dat de groep die nog steeds kritiekloos achter Israël staat behoorlijk aan het slinken is, dat dacht ik wel, maar dat Nederland in dat opzicht niet wezenlijk verschilt van de andere Europese landen. Ik zie in Engeland een sterkere beweging voor Palestijnse rechten dan in Nederland, en wat jaloers keek ik naar de lange lijst van joodse academici die zich daar engageerden, maar als het eropaan komt welk percentage van de bevolking vooral Israël wil ondersteunen en wie achter de Palestijnse rechten staan, verschilt dat nauwelijks. Het pijnlijke punt is dus dat het tot onze politiek nauwelijks is doorgedrongen dat de Nederlandse bevolking een stuk kritischer is geworden dan ze dachten.
Neem mijn paradigma-verhaal (zie hier). Met het onderzoek in de hand is nu duidelijk hoeveel Europeanen zich bekennen tot paradigma 1 (dat wil zeggen: de Palestijnen (c.q. de Arabieren) zijn verantwoordelijk voor het conflict), of tot paradigma 3 (Israël is de hoofdverantwoordelijke), of tot paradigma 2 (alletwee even weinig of evenveel verantwoordelijk). En gezien de kleine verschillen met andere landen zal dat voor Nederland ook globaal opgaan.
Israël is de belangrijkste agressor (paradigma 3): 25%
Palestijnen zijn de agressor (paradigma 1): 13%
Beiden evenveel (paradigma 2): 43%
De aanhangers van paradigma 1 (Israël is een bedreigd land dat zich moet verdedigen tegen zijn vijanden, Israël is het slachtoffer), zijn inmiddels stevig in de minderheid. Als het gaat om slachtofferschap wijst zelfs nog maar 6% Israël aan als het belangrijkste slachtoffer. De oude retoriek werkt niet meer.
Kortom: het beeld dat Israël nog steeds over zichzelf wil verspreiden, als een underdog die zich moet verdedigen in een vijandige omgeving, doet het niet meer. Dat zou je overigens niet denken als je de reacties ziet op eenieder in Nederland die kritische geluiden laat horen over Israël. De groep die door dik en dun Israël wil verdedigen, een opinie die vaak ook nog vergezeld gaat van een stevig vijandbeeld over moslims (zie Wilders), is klein, maar ijverig en agressief. Wie zich inzet voor rechtvaardigheid, voor het handhaven van mensenrechten en internationaal recht – ook voor de Palestijnen – kan rekenen op een fikse lastercampagne. Met een paar vaste nummers. Dat je een ‘hamasvriendje’ bent – ook al zeg je niet meer dan dat er met Hamas gepraat moet worden. Vrede sluit je met je vijanden, niet met je vrienden ten slotte. Dat je geweld tegen joodse/Israëlische burgers vergoelijkt of toejuicht – kan je al duizend keer hebben gezegd aanvallen op burgers altijd te veroordelen. En uiteraard ben je een jodenhater of antisemiet – ook als je zorgvuldig uitlegt dat je kritiek de politiek van Israël geldt, en niets van doen heeft met oordelen over joden in het algemeen, en je nooit wat anders hebt gezegd dan dat antisemitisme net zo af te keuren is en net zo bestreden moet worden als moslimhaat of andere varianten op het thema racisme en uitsluiting.
Het is niet prettig om een doelwit te zijn van dergelijke laster, voornamelijk ter rechterzijde op het web te vinden, flink aangewakkerd door een kleine maar luide groep Israël-apologeten en doorlekkend naar bladen als Elsevier en helaas ook de opiniepagina’s van de Volkskrant en zelfs de website van Joop. Maar naarmate de pogingen om de mensen die opkomen voor Palestijnen zwart te maken en de mond te snoeren heviger worden, wordt ook een ander ding duidelijk: Israël en de kritiekloze aanhangers van Israël, zijn de legitimiteitsoorlog aan het verliezen.
Goed stuk. Alleen jammer dat het allemaal zo lang duurt. Ook bij mij kostte het 20 jaar om langzaam de propaganda-geinspireerde paradigma-1 blik op de zaak te verliezen. Zeker ook door hoe NL en Westerse media rapporteren, natuurlijk.
Ja Michael. (diepe zucht). Het gaat zo langzaam. Wanneer ik er aan denk hoeveel jaar ik nodig heb gehad om te komen tot waar ik nu ben, wens ik best geduld op te brengen voor mensen die ook niet van de ene op de andere dag van mening veranderen. Maar wanneer ik kijk naar Gaza, waar de mensen nu in de zenuwen zitten of ze weer zo’n aanval te verduren krijgen als in de winter van 08/09 dan denk ik woedend, er is geen moment te verliezen. Aarzelen en dubben en er nog eens over nadenken kost levens!
Wat mij op de been en bij de les houdt, als ik het weer eens even niet meer zie zitten en moedeloos ben, is zo’n onderzoek als ik hierboven citeer. We doen het niet voor niks!
Ee heel duidelijk en goed stuk Anja. Voor mij, als frequent Gazabezoeker en ooggetuige van alle humanitaire ellende kan dit proces van kanteling niet snel genoeg gaan en ik word regelmatig hels van al die lieden die blind Israel verdedigen. In dat kader heb ik een paar vragen:
1)waarom blijft een deel van de orthodox christelijke gemeenschap in Nederland zo blind achter Israel staan, terwijl in de bijbel toch (in de 10 geboden) gesteld wordt dat je niet mag moorden en stelen. Is dat alleen maar paradigma 1?
En waarom blijft de Nederlandse regering i.h.a. (meerdere kabinetten van verschillende samenstellingen) zo achter Israel staan? Welke belangen zitten daarachter? Joodse lobby? Electorale overwegingen (die, als ik jouw stuk hierboven goed begrijp, toch juist zouden moeten leiden tot een veel kritischer houding)? Economisch gewin? Oude schuldgevoelens (ondanks dat we inmiddels 2 generaties na W.O. II zijn)? Ik snap het gewoon niet.
Of blokkeer ik nu ergens?
Joes
Israel hoort inmiddels met Iran en Noord Korea tot de landen waar het meest negatief over gedacht wordt. Wat wonderlijk dat er over N Korea en Iran Geen resoluties in de VN worden aangenomen, wat vreemd dat zij niet daaglijks de voorpagina halen van het wereldnieuws. Ik begrijp ook niet dat iedereen zo begaan is met al die landen waar nu voor vrijheid gestreden wordt in het M Oosten. Nooit hoorde ik daar een verslaggever over in de afgelopen 25 jaar.Waarom zou dat toch zo zijn? Omdat er geen Joden te beschimpen zijn natuurlijk
Angela, dat is nou juist de bekende rotzooi waar ik het hier over heb. Het gaat er niet om dat er joden te beschimpen zijn, het gaat er om wat Israel doet met de Palestijnen, gewoon, bezetting, schendingen van mensenrechten weet je wel? Het is leuk dat je de bekende paradigma 1 hier nog eens komt illustreren maar wil je hier niet meer met zulke kletskoek aan komen zetten?
En waarom we ons meer interesseren voor Israël dan voor veel andere landen, lees hier, een uitgebreid artikel onder de kop: Waarom altijd Israël?
Ik denk dat Israëliërs het niet zoveel kan schelen wat de publieke opinie is.Zeker niet in Europa.De VS is wel een ander verhaal want daar steunt het land echt op.Een Israël zonder diplomatieke,economische en militaire steun van de VS zou het een heel stuk moeilijker krijgen om de bezetting voort te zetten.
De pro-Israel houding komt overigens uit een historische realiteit en is een combinatie van zaken natuurlijk speelt de Holocaust een rol,maar ook de koude oorlog.Israel wordt zeker in de VS gezien als een verlengstuk van het Amerikaans buitenlands beleid t.a.v. het Midden Oosten.Daarom lieten de Britten ook Joodse migratie toe.Zij zochten groepen die tegen elkaar uit te spelen waren om zo de regio te kunnen beheersen.
De Fransen deden dat met de Christenen de Britten met de Joden en de VS heeft feitelijk het Britse beleid overgenomen.Serie dictators en de controle over de olie voorraden was verzekerd.Zo komt Amerikaanse steun voor Israel pas echt van de grond na de oorlog in 67′.Nasser was een bedreiging voor de Saoedische olie voorraden.
Hoe dichter ook de huidige protesten bij de olie voorraden komen hoe harder de repressie wordt en hoe meer de VS deze repressie goed praat en ondersteunt.Het is zelfs de vraag of mochten er grootschalige opstanden komen het Amerikaanse leger niet direct ingrijpt met boots on the ground om een dergelijke opstand neer te slaan.
Dat Israel vooral afhankelijk is van de VS staat buiten kijf, Roland. Maar je onderschat de invloed van de EU. David Cronin heeft daar net een boek over gepubliceerd, hier, kan ik je aanraden. Onder andere spelen er handelsbelangen, en ook betalen wij een groot deel van de hulp die naar de Palestijnen gaat – wat er op neerkomt dat wij de rekeningen van de bezetting betalen die volgens de Conventies van Geneve de verantwoordelijkheid van Israel zouden zijn.
Israel kan wel doen alsof het ze niks kan schelen wat wij in Europa denken, maar ze zouden nooit zoveel tijd en geld besteden aan het bestrijden van Israel-critici wanneer dat echt waar zou zijn.
Overigens verschuift de publieke opinie in de VS ook, ik kom daar nog wel eens op terug.
Dag Anja,
Ik heb (opnieuw) je blog van augustus 2010 gelezen, maar het geeft me toch niet echt een antwoord op de vragen die ik onder @3 stelde. Wil je nog eens naar die vrage kijken en ze beantwoorden cq verwijzen naar een plek waar ik die antwoorden kan vinden?
Alvast bedankt!
Hoi Joes, nee klopt. Je stelt vragen waar ik ook geen antwoord op heb.
Waarom joden zich zo vast kunnen houden aan het idee Israel is begrijpelijk, waarom christenen dat ook doen, en ondertussen geen enkel begrip hebben voor de christelijke palestijnen is mij ook wezenlijk een raadsel. Wat ik weet is dat het heel erg aan het woelen is in de kerken. Je zou er eens over in discussie kunnen op de website van Henri Veldhuis, of van Jominee, dat zijn christenen wie wel kritisch staan tegenover Israel.
De politiek: tja, Verhagen was een absolute paradigma 1er, met een echt geloof dat hij persoonlijk als christen mee moest helpen om Israel te beschermen. Een opvatting die resistent bleek tegen feiten.
Bij iemand als Wilders is het weer de combi met de totale afwijzing van moslims.
Maar eerlijk, het zijn ‘innerlijke verhalen’ waar ik niet bij kan. Maar net zo min als ik vroeger de voorstanders van de apartheid kon volgen, of de verstokte antisemieten.
@3 Joes,
Het is niet echt een antwoord op jouw vragen, dat heb ik ook niet, maar ik heb het gevoel dat er een parallel is met de kwestie van het meisje dat op een Volendamse christelijke school geen hoofddoek mag dragen. Ook al mag het van de rechter wel. De directeur van die school liet weten dat het geloof van het meisje volkomen vreemd is aan zijn eigen geloof, of de confessie van de school.
Ik vind dat nog steeds niet te begrijpen, dat religieuze mensen de vaak identieke intenties in het geloof van een ander niet kunnen zien. Weigeren te zien, zelfs. Het vijandbeeld van ‘de islam’ wordt mensen dag en nacht met succes ingeprent.
Ik ben nog bereid te geloven dat de houding van het westen ten aanzien van Israël kort na de tweede wereldoorlog te begrijpen en te verdedigen viel. Ik was als tiener in de jaren 60-70 ook gefascineerd door de nieuwe leefvormen in de kibboetsiem, bijvoorbeeld. Verslond de boeken van Clara Asscher-Pinkhof.
Maar het was niet vol te houden. De aanslagen in München maakten dat ik ging lezen. En ging inzien wat er werkelijk gebeurde. En in de loop van de jaren zag ik hoe pervers het was, wat er gebeurde. En dat de mensen die dit alles blijven verdedigen zich in steeds grotere bochten moeten wringen. Bochten die ook henzelf en hun eigen waarden raken en beschadigen. Onze eigen democratie en rechten ongeloofwaardig maken.
Dat vijandbeeld van de islam en de misplaatste superioriteit van het christelijk geloof speelt daar zeker een rol bij. Het helpt om blind door te gaan. En ook de door mensen als Wilders geconstrueerde joods-christelijke cultuur (ik kan me er nog steeds weinig bij voorstellen, ik vind het historisch en religieus gezien zo’n vreemde cocktail).
Maar voor mij is de verklaring vooral dat westerse regeringen zich stuk voor stuk tientallen jaren gecompromitteerd hebben. En er blijkbaar nooit een moment is gekomen waarop het voor het westen handiger of strategischer was Israël tot stoppen te dwingen. Daar spelen ook steeds grotere wederzijdse economische en machtsbelangen een rol bij. Zelfs Cast Lead, met de monsterlijke verwoestingen en de vele honderden kinderdoden, was niet zo’n moment.
Het is kennelijk beter of gemakkelijker voor het geweten te verantwoorden om blind door te gaan met je te compromitteren aan de steeds perverse daden van de Israëlische regering. Ik denk eerlijk gezegd dat de argumenten pro om die reden gewoon mantra’s zijn geworden. Bezweringsformules die met de Bijbel of de geschiedenis weinig meer te maken hebben.
Maar ik ben ervan overtuigd dat dit niet eindeloos vol te houden is. Ik heb lang gedacht en verwacht dat de ernst van de Israëlische schendingen van mensenrechten en internationaal recht vanzelf zou maken dat de ogen van het westen open zouden gaan. Dat is niet gebeurd.
En dus denk ik nu dat we moeten wachten op een moment waarop de vrijheden van het westen zelf in het geding komen. Voor mij en ik denk ook voor jou is dat moment allang bereikt. En dus is het zaak als burgers druk te blijven uitoefenen op onze eigen regering. En ze te blijven vertellen dat dit alles ook een rechtstreekse aantasting is van wat wij hier onder democratie of rechten verstaan.