De conclusie van de commissie Palmer, over de rechtmatigheid van de Israëlische aanval op het Turkse schip de Mavi Marmara, waarbij negen opvarenden werden gedood, was al uitgelekt, en is dus geen verrassing. De wijze waarop het Israëlische leger het schip enterde wordt disproportioneel gewelddadig genoemd, maar het feit zelf wordt als legaal aangemerkt, op grond van het argument dat de zeeblokkade van Gaza legaal was en Israël het recht zou hebben om zich te verdedigen en dus niet kan toestaan dat er via de zee wapens Gaza ingesmokkeld kunnen worden.
Vooral de uitspraak dat de zeeblokkade van Gaza legaal zou zijn is een verwachte, maar daarom niet minder teleurstellende conclusie. Vreemd ook, omdat deze uitspraak van een door de VN ingestelde commissie in strijd is met een vorige conclusie van een VN onderzoek, zie hier. Het doet de betrouwbaarheid van de VN natuurlijk niet echt goed als diverse VN-commissies met tegenstrijdige conclusies komen.
Ondertussen zijn er al een paar commentaren binnen op het rapport, en er zullen er zeker nog meer komen. Hier is het rapport. Richard Silverstein (Tikun) had het al in handen voor het embargo afliep, en heeft een uitgebreid en kritisch stuk geschreven (hier), Gisha, een belangrijke mensenrechtenorganisatie heeft ook commentaar gegeven, ons toegestuurd via Broederlijk Delen uit België (hier). En Abu Pessoptimist was er ook vroeg bij, hier.
Eerst over de samenstelling van de commissie Palmer. Die bestond uit vier personen, een Turk, een Israëli, en twee toegevoegde commissieleden die van een Israëlische lijst afkomstig waren. Palmer, een voormalig premier van Nieuw-Zeeland was niet controversieel, maar de vierde man, de voormalige president Uribe van Colombia was dat wel. Hij staat bekend als een verstokt aanhanger van Israël en is wat betreft mensenrechten zelf verdacht. De Israëli, Ciechanover-Itzhar, een bankier, staat bekend als horende bij de rechterzijde in Israël, de Turk, Özdem Sanberk is een voormalig ambassadeur in de UK.
Wat duidelijk was, en is bevestigd door het rapport, is dat de commissie er vooral op gebrand was om met een voor beide zijden, Turkije en Israël, acceptabel compromis te komen, en minder geinteresseerd was in waarheidsvinding. Dat, kunnen we inmiddels constateren, is niet gelukt. Israël is niet van plan om zich te excuseren voor overmatig geweld en voor de doden, en Turkije legt zich niet neer bij de conclusie dat de blokkade van Gaza legaal zou zijn, en is van plan de zaak voor te leggen aan het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Waar de kans dat er onafhankelijk bekeken wordt of Israël met de blokkade voldoet aan het internationaal recht aanzienlijk groter is dan nu door deze ad hoc VN-commissie.
Silverstein trekt de bewering in twijfel dat Israël het recht zou hebben om Gaza via de zee af te sluiten, omdat ze zich moeten verdedigen tegen aanvallen vanuit Gaza en dus de mogelijke smokkel van wapens tegen mogen houden: om te beginnen komen er wapens binnen via de smokkeltunnels naar Egypte, en ten tweede is het mogelijk om inkomende schepen te screenen op wapenbezit. Een argument in het Palmer-rapport is dat de Gazanen effectiever worden in het afschieten van raketten ’tot in Tel Aviv’, is ook een beetje merkwaardig, gezien het feit dat er niet meer dan 25 doden Israëlische doden zijn gevallen in de afgelopen tien jaar – wat nauwelijks te vergelijken valt met het aantal dode Palestijnen, die kennelijk niet het recht hebben om zich te verdedigen – en er niet een raket ooit Tel Aviv heeft bereikt.
Maar het belangrijkste is dat het rapport de zeeblokkade geheel en al uit de context haalt, alsof die op zichzelf staat, en geen onderdeel uitmaakt van de algehele blokkade van Gaza, en de gevolgen daarvan voor de gehele anderhalf miljoen tellende bevolking. De commissie heeft zich er in ieder geval geheel bij neergelegd dat Israël beweert dat de blokkade er is vanwege de veiligheid – en dat terwijl er nog steeds raketten worden afgeschoten – en er geen politieke redenen zijn om Gaza te isoleren en zoveel mogelijk van de wereld af te sluiten en kunstmatig afhankelijk te houden. Het is in ieder geval volstrekt onduidelijk hoe het de veiligheid van Israël ten goede zou komen om medicijnen te weren die voor Gaza bedoeld zijn, of patiënten tegen te houden die medische zorg nodig hebben die in Gaza niet te krijgen is. (zie maar weer eens hier). Om maar een voorbeeld te noemen.
Volgens Gisha mag Israël volgens het internationale recht de toegang tot zee voor Gaza afsluiten, als tegelijkertijd de vrije doorgang van goederen op andere manieren is gewaarborgd. En dat is niet het geval. De maritieme blokkade maakt namelijk deel uit van de algemene blokkade van Gaza, en die is in zoverre niet legaal, dat controle altijd gepaard moet gaan met verantwoordelijkheid voor de burgers onder bezetting. Wat betekent dat bewegingsvrijheid van personen moet worden gegarandeerd, plus de continuïteit van de economie en de gezondheidszorg. Alleen als het gaat om concrete veiligheidsredenen heeft Israël het recht doorgang van goederen en mensen te verhinderen. Israël heeft zich niet gehouden aan de verplichtingen jegens de Gazaanse bevolking, en daarmee vindt Gisha het afsluitingsbeleid inclusief de maritieme blokkade onwettelijk. Bijkomend punt is dat Israël Gaza ook afsluit van de rest van de wereld, want dat is een sanctie die dus ook andere staten eenzijdig wordt opgelegd. Ook mag een ‘beleg’ alleen voor een omschreven periode, met een duidelijk militair doel.
Over deze zaken heeft het Palmer-rapport het in het geheel niet. Nog afgezien van de veel grotere vraag, waar ook Gisha zich niet aan waagt, hoe het toch komt dat we het wel hebben over het recht van Israël zich te verdedigen tegen het verzet van de Palestijnen, maar de Palestijnen geen recht hebben zich te verdedigen tegen het permanente militaire geweld van Israël, ten slotte spreekt de enorme discrepantie tussen het aantal Israëlische doden en die in Gaza boekdelen: wie is hier nu eigenlijk de bezetter en wie wordt er bezet? En waarom? En voor hoelang nog? Mag de discussie daar misschien ook over gaan?
Gaat ongetwijfeld vervolgd worden.
Eerdere juridische commentaren op de legaliteit van de aanval op de schepen, hier.