(Annelien Kisch)

Elk jaar constateren we dat het wel erg is dat we alweer bij elkaar komen voor de nieuwjaarsborrel van het EAJG (Een Ander Joods Geluid) en het SIVMO (Steuncomité Israëlische Vredesgroepen en Mensenrechtenorganisaties), dat het werk nog steeds nodig is, en dat we kunnen voorspellen ook het volgend jaar weer een gezellige borrel te moeten organiseren. En ook dit keer was er weinig reden voor optimisme.

De zaken in Israël worden met de dag slechter, en voor de Palestijnen is dat ook geen goed nieuws. Dus waar halen we de moed vandaan om door te gaan? Nou, omdat de groepen in Israël die door het Sivmo worden ondersteund doorgaan, ondanks het feit dat het ze behoorlijk moeilijk wordt gemaakt. En dat de Palestijnen er ook niet mee op kunnen houden omdat ze nu eenmaal Palestijnen zijn. Zoals iemand een keer tegen me zei: “wanhoop is een luxe die we ons niet kunnen permitteren’. Zij gaan door met de strijd voor hun vrijheid en voor hun rechten? Dan wij ook. De Israëlische groepen geven het niet op? Dan wij ook niet.

(Gied ten Berge)

Niet dat het voor niets is wat we doen. Langzaam maar gestadig kantelt de publieke opinie in de wereld, Israël heeft steeds meer moeite om zijn beschadigde imago weer op te vijzelen, en wordt daarbij steeds kwaadaardiger tegenover eenieder die dat in hun ogen aantast. De ‘legitimiteitsoorlog’ – uitdrukking van Richard Falk – gaan ze niet winnen. Maar ondanks dat is er nog heel weinig verandering te merken in de politieke sfeer. Israël zet het bezettingsbeleid gewoon voort, trekt zich bijzonder weinig aan van internationale kritiek, hoewel er toch eens een moment gaat komen dat ook de VS zich af gaan vragen waarom ze eigenlijk al die rekeningen voor Israël betalen. De Arabische wereld roert zich, en ultrarechts in Israël wint nog meer terrein, zozeer, dat het ook de buitenwereld steeds meer op gaat vallen dat Israël bezig is om de eigen (partiële) democratie zelf onderuit te halen.

(Eldar Kisch)

Als elk jaar zijn er gasten, dit keer waren het Annelien en Eldad Kisch, twee Israëli’s die oorspronkelijk uit Nederland komen en graag af en toe hun oude land bezoeken om weer een beetje op adem te komen. Annelien is actief in de Machsom Watch, de vrouwengroep die de wacht houdt bij de checkpoints, als waarnemers, en ook om ervoor te zorgen dat de Israëlische soldaten zich nog een beetje gedragen, en soms om Palestijnen bij te staan. De situatie wordt er niet beter op, vertelt Annelien. Hun werk wordt onder andere moeilijker gemaakt omdat die oude, haast gemoedelijke checkpoints waar een Palestijn zijn identiteitspapieren moest laten zien aan een Israëlische soldaat steeds meer worden vervangen door geavanceerde en gestroomlijnde technische doorgangsposten waar iemand die erdoorheen moet bijna geen mens meer ziet. Een intimiderende ervaring – ik ken dat van grenspost Erez, het geblaf door de luidsprekers, zet je tas neer, doe je jas uit, doe je handen omhoog, draai je om. De vrouwen van Machsom Watch kunnen nu niet meer bij de mensen zijn als ze hun identiteitskaartje moeten laten controleren, ze kunnen alleen aan de andere kant wachten tot de mensen, soms na een uur pas, erdoorheen komen, na nog even verhoord te zijn. Annelien die ook nog in New Profile zit, een vrouwengroep die zich tot doel stelt de militarisering van Israël tegen te gaan – let wel, we zijn er niet per se tegen dat het land een leger heeft, we hebben het over de macht die het leger heeft in het dagelijks leven, op scholen, op de mentaliteit – zegt Annelien, en ze is al twee keer opgepakt en verhoord, haar computer is in beslag genomen, ze wordt in de gaten gehouden alsof ze staatsgevaarlijk is. Maar haar leukste activiteit is hoe ze meedoet met een paar vrouwen, waarvan Ilana Hammerman de eerste, die als ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’ af en toe een paar vrouwen met hun kinderen meenemen in de auto om een bezoekje te brengen aan Tel Aviv, of naar het strand te gaan. Dat is verboden, want de vrouwen krijgen anders dan de mannen die nodig zijn als arbeiders zelden een vergunning om de Westoever te verlaten. En als ze worden gepakt zijn ze zuur. De Israëlische vrouwen zijn ook strafbaar, maar meer dan een nachtje gevangenis zit er niet in, maar de Palestijnse vrouwen wacht ergers, en bovendien, als zij een keer gepakt worden is het waarschijnlijk dat hun mannen, vaders, zoons, broers, op de zwarte lijst komen te staan, er jarenlang niet meer uit kunnen en hun werk verliezen.

(Max Arian)

De methode om de vrouwen er illegaal uit te krijgen is eigenlijk heel eenvoudig: je neemt een kolonistenweg – alleen voor joden – rijdt naar een dorp waar de vrouwen wachten, en rijdt terug – twee joods-Israëlische vrouwen voorin, de Palestijnse vrouwen achterin, ze moeten wel even hun hoofddoek afdoen en zien er dan reuze joods uit, ze zingen met elkaar een vrolijk Israëlisch deuntje, en geen soldaat kijkt naar hen om. Ze rijden zo door de checkpoints heen.

Eldad, die zegt dat hij niet zo’n politiek dier is als zijn vrouw, werkt als arts voor Physicians for Human Rights. Ik ben wel eens met zo’n ploeg meegeweest naar de Westoever, naar waar in een dorp de bevolking is uitgelopen, in hun beste kleren, om een consult te krijgen van het medische team. Soms zijn er echt gevaarlijke ziekten die ontdekt worden, maar soms komt iemand gewoon met een kuchje, om toch even met de artsen te kunnen spreken. Eldar vertelt dat de medische zorg op de Westoever erg achterloopt, en dat ze nuttig werk kunnen doen, maar dat misschien het belangrijkste wel is dat de mensen zien dat Palestijnen en joden goed samen kunnen werken, veel van de jongeren daar zien nooit andere joden dan soldaten of kolonisten. Leuk werk, zegt hij zelf, ‘ik kom fluitend thuis terwijl Annelien soms in tranen is over wat ze nu weer op een checkpoint heeft meegemaakt’.

(Rechts Jaap Hamburger)

Speeches ook van Max Arian, de eindredacteur van het blad De Brug, die eens het initiatief nam, en van de voorzitters van het EAJG, Jaap Hamburger en die nieuwe voorzitter van het Sivmo, Gied ten Berge. En prettig om bij te kleppen met mensen die ik al ken, en mensen die ik voor het eerst zie – zoals Max het zei: we doen het om onszelf te bemoedigen. Dat lukt aardig. Volgend jaar weer. Waarschijnlijk. De champagne om te vieren dat het niet meer nodig zal zijn zit er voorlopig niet in.