(Jaap Hamburger)

Nieuwsjaarstoespraak van Jaap Hamburger, voorzitter EAJG (Een Ander Joods Geluid)

Dames en heren, van harte welkom en dank voor uw komst. Het is toch een goed idee van Sivmo en EAJG om de Nieuwjaarsreceptie te combineren: door zich alle bezoekers toe te rekenen, kan elk van beide apart bogen op een geslaagde opkomst!

Ik heet als gasten Eldad en Annelien Kisch welkom; zij zijn speciaal uit Israël hier naartoe gekomen, waaruit mag blijken dat onze aanhang zich ook daar gestaag uitbreidt*. Zij komen straks aan het woord, daarom volsta ik met te melden dat Eldad actief is voor Phycisians for Human Rights Israel, en Annelien voor de New Profile en Machsom Watch, waarover zij zullen spreken, naar ik aanneem in het licht van de niet zo florissante ontwikkelingen in de Israëlische samenleving tov NGO’s als de hunne.

Ik wil ook niet onvermeld laten de aanwezigheid van rabbijn Lodi van de Kamp en van Jacqueline de Bruin die lang als freelancer voor EAJG heeft gewerkt, van Saskia Kostelijk die als medisch student meer dan geïnteresseerd is in het werk van PfHR, en van Anja Meulenbelt, die ons zo vaak en zo welwillend meeneemt in haar goed gelezen blog. De beelden van de receptie van verleden jaar kunt u daar vinden, en misschien ook wel weer die van dit jaar. Ik hoop dat niemand van u zich tekort gedaan voelt doordat ik deze aanwezigen speciaal vermeld. Niet bij naam, waar wel als groep wil ik graag de vrijwilligers memoreren die onze werkgroepen vullen of hier op kantoor werken, de staf en de diverse bloggers op onze website. U en zij maken EAJG.

Ik wil vanmiddag twee thema’s met u delen.
In Israël en in de Palestijnse gebieden is eigenlijk geen ontwikkeling te benoemen die zelfs maar enigszins de door ons gewenste kant opgaat. De bezetting breidt uit en verdiept zich nog immer; wie nog meent of hoopt dat Israël oprecht streeft naar een volwaardige twee-statenoplossing, waarbij er ruimte is voor een territoriaal aaneengesloten, politiek onafhankelijke en economisch levensvatbare Palestijnse staat, miskent de realiteit op de grond. In Jeruzalem worden Palestijnen gemarginaliseerd, op het westen van de Jordaanoever knagen Seamzone en Muur delen van het resterende Palestina weg, verderop breiden de nederzettingen zich uit over het Palestijnse land, net als de ‘veiligheidszones’ en het ‘gereserveerd terrein’ om de nederzettingen heen; in het Oosten is de Jordaanvallei feitelijk zo goed als ontoegankelijk voor Palestijnen. De Palestijnse staat die Israël voor ogen heeft is niet meer dan een voddige lappendeken van kleine geïsoleerde stukjes grond.

Het verzet tegen deze ontwikkelingen in de Israëlische samenleving wordt met tal van wettelijke en politieke middelen in de tang genomen sinds het aantreden van de regering Netanyahu in maart 2009. De NGO’s moeten zichzelf verweren om te kunnen voortbestaan, en kunnen zo minder energie en middelen geven aan waarvoor zij zijn opgericht. Eldad en Annelien zullen er iets over kunnen zeggen. Het brengt de Israëlische NGO’s noodgedwongen wel dichter tot elkaar, heb ik begrepen. Zei Herzl van de Joden: Der Feind macht uns zum Volk, in een cynische wending van de geschiedenis smeedt de regering Netanyahu onbedoeld de NGO’s dichter aaneen. Ook de Palestijnen zijn tot de conclusie gekomen dat zij van Israël weinig te verwachten hebben als het aankomt op de verwerkelijking van hun bescheiden en legitieme nationale aspiraties. De Palestine Papers begin vorig jaar geopenbaard, laten zien hoe er tien jaar vruchteloos onderhandeld is, ondanks bijkans elke denkbare concessie van Palestijnse kant. Zij proberen nu meer dan voorheen een eigen koers te varen, met tot nog toe niet al te veel tastbaar resultaat. Maar op zich is het een verademing om te constateren dat zij proberen niet langer alleen afhankelijk te zijn van de gunst van de Israëli’s, en de Amerikanen.

Internationaal wordt de rem op de verdieping en uitbreiding van de bezetting amper aangetrokken en dan meestal nog slechts verbaal. De VS, de EU en diverse Europese landen afzonderlijk houden misschien minder van Israël dan voorheen, en zeker hun ‘publieke opinies’ zijn gaan schuiven, maar de diplomatieke en materiële steun heeft daar niet noemenswaard van te lijden. Nederland loopt bij die steun voorop: 19 januari komt Netanyahu naar ons land en in de loop van dit jaar gaat een nieuwe bilaterale economische samenwerkingsraad Nederland-Israël van start, een idee van Rosenthal, uitgewerkt op het ministerie van Verhagen. Aaien en paaien van Israël als middel om het land van koers te doen veranderen, het zal geen vruchten afwerpen. Het heeft velen tot de welhaast onvermijdelijke conclusie gebracht dat de civil society, waar EAJG deel van uitmaakt, zal moeten invullen wat regeringen laten liggen, dat is: een vorm van reële druk proberen uit te oefenen. Hoe wij daar verder ook over denken, het langzaamaan van de grond komen van de BDS campagne is een uiting van die opstelling. EAJG zal dit jaar als thema in Nederland uitdragen: geen upgrading van de betrekkingen met Israël, zolang het land een steeds groter ‘democratisch tekort’ vertoont.

Dat brengt mij op mijn tweede thema: EAJG. Wij laten het hoofd niet hangen, integendeel, er is bepaald nieuw elan: het bestuur is voorlopig met vier personen uitgebreid zoals u in de Nieuwsbrief hebt kunnen lezen, Marjan Sax, Hedy d’Ancona, Dieuwertje Blok en good old Anneke Mouthaan. Er zijn drie werkgroepen gestart, rond publiekscommunicatie en het werven van middelen, nu sponsoring onder druk staat.

Er zijn drie werkgroepen gestart.

Ondanks een groter accent in 2011 op interne zaken was onze ‘productie’ aan publicaties en publieke uitingen omvangrijk. Plezierig is dat het ‘mes nu aan twee kanten snijdt’: onze media- en publieksoptredens zijn nog wel sterk ‘vraaggestuurd’, met onze stroom aan factsheets is de aanbodkant veel steviger geworden. En beide versterken elkaar. Onze publicaties leiden tot verzoeken om informatie in de vorm van het aanreiken van informatie ‘op maat’..

We hebben het afgelopen jaar vele factsheets uitgebracht en 1 position paper, alle te vinden op onze vernieuwde website. Op vrijwel alle gepubliceerde factsheets zijn positieve reacties gekomen, vooral op degene die gingen over Israëlische maatregelen tegen mensenrechten- en vredesorganisaties en de aanvraag van Palestijns VN-lidmaatschap. In enkele gevallen heeft de respons geleid tot vervolgacties.

Deze vorm van informatieverschaffing zal verder uitgebouwd worden.

Tot zover, om duidelijk te maken dat de politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in Israël en Nederland ons juist aanzetten tot meer focus en inspanning, en dat daar ook behoefte aan is.

Ik hoop en ik reken erop dat U EAJG het komend jaar daarin net zo van harte wilt steunen als het afgelopen jaar.

Daarvoor dank ik u, bij voorbaat, zoals het betaamt op een Nieuwjaarsbijeenkomst die niet alleen achterom maar vooral vooruit wil zien..

* (Dit was een grap, waar Eldad en Annelien en de andere gasten erg om moesten lachen. a.m.)

Meer info over de genoemde groepen:
EAJG, website hier. En kijk op facebook.
Physicians for Human Rights, website hier.
Machsom Watch, website hier en meer op mijn weblog (in 2006): hier.
New Profile, website hier.