(Jan Andreae)

Vriend en collega Jan Andreae heeft een boek geschreven over leiderschap. Leiderschap, in zijn visie, is niet alleen het bekleden van een functie, maar het verantwoordelijkheid nemen voor jezelf en je taak in deze samenleving.

In het boek is – gecomprimeerd – veel aan wijsheid en ontwikkeling te vinden die een neerslag zijn van inmiddels vele jaren werk als trainer, coach, adviseur. In bewegingen als de homobeweging en mannengroepen, AIDS, en later ook aan een keur aan organisaties, van Oxfam-Novib en Greenpeace, tot ministeries, brandweer, politie. Ik ken Jan als de trainer met wie ik samenwerkte rondom geweld, slachtoffers, daders in het voormalig Joegoslavië, hij ging met mij mee naar Gaza, ik ging met hem mee naar trainingen voor de LGBT-beweging in Israël. Ik ken hem als voorganger in De Duif. Ik volg met groot plezier zijn ontwikkelingen, die soms parallel lopen aan de mijne – bijvoorbeeld dat religie een rol is gaan spelen. Het was dus ook een voorrecht om hand- en spandiensten te mogen verlenen bij het tot stand komen van zijn boek – ik leer er altijd veel van om met hem te werken.

(Sylvia Borren)

(Hans Vermaak)

Jan heeft een paar gaven: ik ken niemand die zo helder als hij, werkend met mensen en groepen, kan zien waar ze zitten, waar ze knel zitten, wat er met ze is, hoe ze verder kunnen komen. Behalve dat durft hij ook tot op een grens met ze te gaan – daagt ze uit, stapt met veel respect maar meedogenloos door patronen heen. Zo zegt onze Palestijnse vriend Ramadan, die te zien is op de film die ook gemaakt is (kom ik zo op terug) dat Jan de enige is die Palestijnse mannen in het openbaar aan het huilen heeft gekregen.

Hij heeft nog een gave: dat hij niet bang is voor het gebruik van de grote woorden die veel weerstanden opleveren in de huidige tijd. Dat ons werk alleen gebaseerd kan zijn op liefde, hij zegt het zomaar.

(Astrid Seriese)

(Henk Mak van Dijk)

Jan beperkt zich niet tot één school, één stroming, hij heeft zich laten inspireren door het boeddhisme, maar staat evengoed als voorganger in de kerk. Hij heeft dankbaar gebruikgemaakt van vakgenoten, en heeft zich wat zij hem te leren hadden eigengemaakt. Om het oneerbiedig te zeggen: hij jat alles wat niet spijkervast zit, maar zegt er wel netjes dankjewel bij.

Het is dus ook typisch Jan dat hij zo’n fantastisch stel mensen bij elkaar wist te krijgen voor de presentatie van zijn eerste boek. Sylvia Borren, nu directeur van Greenpeace, en op deze dag de moderator, kent hem nog als klant. Hans Vermaak, bekend adviseur, sprak ook. Astrid Seriese zong – ‘have a little faith in me’, Henk Mak van Dijk zat aan de vleugel, er werd tango gedanst. Niet zomaar per ongeluk voor het leuk. Jan danst zelf ook, en ik was erbij toen hij in Gaza met Helma de tango danste om te laten zien wat leiderschap is – zie je? Je ziet niet eens wie er leidt, maar degene die geleid wordt, wordt gedragen, niet gestuurd.

(Huub Oosterhuis)

(Claudia Jakobsen en Jorge Fatouros)

Huub Oosterhuis, de priester, die ook een voorwoord schreef voor het boek sprak over ons verlangen naar leiderschap, en onze weerstanden ertegen. Jotika Hermsen, een belangrijke boeddhistische leermeester sprak over stilte. En het eerste exemplaar van het boek werd aangeboden aan de drie kinderen van Johan van Breukelen aan wie het boek is opgedragen, die kortgeleden is overleden.

(Jotika Hermsen)

Ik hoop nog eens terug te komen op de inhoud van het boek, het is rijk aan wijsheid en inzicht. Voor een kennismaking met Jan Andreae is er nu ook een documentaire, www.overleiderschap.nu

De foto’s die ik maakte: een indruk. Er staan tot mijn tevredenheid ook foto’s van mijn hand in het boek: over leiderschap. Het is trouwens prachtig vormgegeven.

En toen een lange rij van mensen die hun boek wilden laten signeren.