Te gast: Boele Ytsma – de Planteneter
Wie op internet op zoek gaat naar informatie over gezonde voeding kan nogal eens moedeloos worden. Wat een tegenstrijdige adviezen! De één beveelt peulvruchten aan, de ander meent dat peulvruchten gevaarlijk zijn. Hier lees je dat volkorengranen geweldig zijn, daar staat dat brood gevaarlijk is voor je darmen. Er wordt gewaarschuwd tegen E-nummers en genetisch gemodificeerde producten, tegen lectinen, gluten, fructose en suiker. De een zegt: vetten maken je dik, de ander geeft koolhydraten de schuld. En is melk nou onmisbaar voor sterke botten of juist een gevaar voor je gezondheid? Wie het weet, mag het zeggen.
Meerstemmig koor
Hoe vind je je weg in deze tegenstrijdige ideeën en meningen? Wát kun je nog eten? En waarom zou je eigenlijk De Planteneter geloven in dit meerstemmige koor van stemmen?
In zijn nieuwste boek Whole, rethinking the science of nutrition gaat professor T. Colin Campbell ook in op deze verwarring. Hij overziet de enorme hoeveelheid wetenschappelijke onderzoeken die allemaal weer wat anders lijken te zeggen en stelt de vraag of we nog wel zinvolle uitspraken kunnen doen over de gezondheidseffecten van voeding. Natuurlijk is er overlap, maar de verschillen en tegenstellingen zijn erg groot. De situatie lijkt uitzichtloos.
Reductionisme
Campbell maakt een heldere analyse van deze situatie en concludeert dat de verwarring wordt veroorzaakt door… reductionisme. Dat is een moeilijk woord voor het versmallen van een complex verhaal tot een klein onderdeel ervan. Dat gebeurt eigenlijk altijd in de wetenschap: het kijkt naar details, naar geïsoleerde fenomenen. Er wordt bijvoorbeeld gekeken naar de werking van één stofje (vitamine c) op het liefst één functie in het lichaam (schildklier). Dat is reductie. Of er wordt gekeken naar slechts één effect dat je wilt bereiken met een voedingspatroon (bijvoorbeeld afvallen) en niet naar de effecten daarvan op het hele lichaam. Opnieuw: dat is reductie.
Veel wetenschappelijk onderzoek is daarom reductionistisch van aard. Het kijkt door microscopen naar geïsoleerde stoffen en naar geïsoleerde processen. Maar onze werkelijkheid is anders. Onze voeding bestaat altijd uit duizenden stoffen en ons lichaam is een complex organisme van miljarden cellen. Dit alles is oneindig veel complexer dan alle deelonderzoeken kunnen laten zien. Geen wonder dat al die reductionistische onderzoeken steeds weer wat anders zeggen.
Het hele plaatje
Dat is de reden dat Campbell pleit voor onderzoek naar de effecten van een totaal eetpatroon op de algehele gezondheid van mensen. Hij deed zelf ooit onderzoek op het Chinese platteland en ontdekte op die manier een verontrustende relatie tussen het eten van dierlijke eiwitten en het ontstaan van kanker. Dergelijke uitkomsten kunnen alleen in beeld komen als er naar dergelijke totaalplaatjes wordt gekeken.
Campbell hoopt dat er veel meer van dergelijk onderzoek zal volgen. Ook juicht hij klinisch onderzoek toe van mensen die een verandering van eetpatroon ondergaan: wat gebeurt er in hun lichaam als geheel? Een eetpatroon waarbij mensen genezen van ziekten, waarbij mensen energie hervinden, overgewicht verliezen en ouder worden, valt op die manier op. En volgens deze Amerikaanse professor wordt op deze manier onmiskenbaar duidelijk dat de plantaardige lifestyle de meest gezonde en duurzame lifestyle is. De planteneter is gezonder, sterker, energieker en leeft langer, zo blijkt steeds weer.
De holistische benadering
Het zal je niet verbazen dat ik het van harte met hem eens ben. De plantaardige lifestyle is een compleet verhaal. Dat gaat niet over losse voedingstoffen, maar over een totaal eetpatroon van groente en fruit, granen en peulvruchten, noten en zaden – en over de effecten daarvan op ons hele leven. Het kijkt niet (alleen) naar details, maar (vooral) naar het geheel. Planteneten is dus geen reductionisme, maar holisme.
We willen immers niet alleen afvallen, maar tijdens dat afvallen ook gezond en vitaal worden en blijven. We willen niet alleen ouder worden, maar in onze ouderdom ook gezond en mentaal helder. We willen niet alleen betere sportprestaties halen, maar ook een beter herstel hebben. We willen niet alleen mooier worden, maar ook vitaler en energieker. Een planteneter gaat voor dat allemaal!
Veel diëten hebben slechts één doel – meestal gewichtsverlies. En inderdaad, dan werkt zelfs een eiwitdieet, om maar een voorbeeld te noemen: je valt ervan af. Maar wie ook kijkt naar de vitaliteit, de invloed op het immuunsysteem, de risico’s op welvaartsziekten en de algehele gezondheid van mensen, kan onmogelijk voor een dergelijk dieet kiezen. Het leidt tot tal van gezondheidsproblemen.
De hele wereld
Maar ook daar blijft het niet bij. Want wie alleen naar het welzijn van zijn eigen lichaam zou kijken, lijdt evenzeer aan reductionisme. We zijn hier immers niet alleen op deze planeet. De planteneter kijkt ook naar andere mensen en naar de samenleving als geheel en weet dat die beter af zou zijn als iedereen plantaardig zou eten. De planteneter kijkt naar de dieren en naar de planeet en zijn medemens veraf. Immers planten eten is diervriendelijk, goed voor de planeet en leidt tot een eerlijke voedselverdeling.
De planteneter kijkt niet alleen achterom, zoals het Paleodieet doet (‘we moeten eten als de oermens’) – ook dat is een vorm van reductionisme. De planteneter kijkt evenzeer om zich heen naar de problemen en crises van deze tijd. En die crises vragen om een lifestyle van eenvoud, eerlijkheid en mededogen. De planteneter kijkt zelfs vooruit en vraagt zich af hoe we met 7 miljard mensen of meer, duurzaam op deze planeet kunnen leven. En dat kan!
Er is geen aspect van het leven waar de planteneter zijn ogen voor sluit.
Planten eten is een compleet verhaal. Het kijkt niet naar geïsoleerde nutriënten, maar naar het totale menu; het kijkt niet naar lichaamsfuncties en organen, maar naar de hele mens en de totale gezondheid en vitaliteit van mensen; het kijkt niet alleen naar eigen welzijn en geluk, maar leeft met mededogen en zorg voor alles wat leeft.
De planteneter is het helemaal!
Meer info? Gratis kennismakingscursus doen? Meedoen aan de plantenetersdag op 4 oktober in Dronten? Kijk hier.
En waarom ik zo enthousiast ben: lees over mijn ontwikkeling en wat ik onderweg er allemaal bijleerde.
Voeding (1) Ik ben tegenwoordig planteneter. Hier
Voeding (2) Voeding is een politieke issue. Hier
Voeding (3) Eerherstel voor de aardappel. Hier
Voeding (4) Eten met de leesbril op Hier
Voeding (5) Lekker vet, lekker zoet, lekker zout. Hier
Werken aan je eigen gezondheid, wat het je oplevert. Hier