Voor de vaste lezers van dit blog al bekend: er is al lang een beweging van islamitische feministes, die op eigen wijze hun geloof met hun emancipatie verbinden. Voor iedereen die zoals ik staat voor een ‘inclusief’ feminisme belangrijk: we moeten rekening houden met verschil. Vandaar dit artikel van Sheila Belhaj, dat in de Volkskrant verscheen als reactie op dat vreselijke paternalistische artikel van Machteld Zee. Ik had het er al over: hier.

De kop van het artikel van Machteld Zee luidt: Vrouwenhaat moslims is niet goed te praten. Zie hier. Daar is maar één woord fout aan: het woord moslims. We kunnen het makkelijk eens worden: vrouwenhaat is niet goed te praten, nergens, van niemand. Maar wie die vrouwenhaat maakt tot een specifieke eigenschap van één geloof ruilt feminisme in voor islamofobie.

En hier het artikel van Belhaj:

Machteld Zee wil een derde feministische golf die moslimvrouwen moet bevrijden van de vrouwenhaat van moslimmannen. Jammer dat een promovenda in islam en vrouwenrechten dit zegt. Juist zij moet weten dat er allang een islamitische feministische golf bestaat. Eind 19de eeuw verenigden islamitische vrouwen in Egypte zich om hun rechten op te eisen. Dit vond bijvoorbeeld navolging in Marokko, waar de vrouwenbeweging verantwoordelijk is voor de vrouwvriendelijke correcties in de Marokkaanse familiewet in 2004. De huwelijksleeftijd ging omhoog, de tussenpersoon die spreekt namens de vrouw bij de huwelijksvoltrekking is niet langer verplicht, polygamie is bijna onmogelijk gemaakt en vrouwen hebben meer mogelijkheden om te scheiden.

Gemengd gebed
Is de islamitische wereld nu vrij van ongelijkheid tussen man en vrouw? Absoluut niet, maar het laatste waar islamitische feministes behoefte aan hebben zijn westerse feministes als Machteld Zee. De Amerikaanse moslimfeministe Margot Badran zegt dat islamitische feministes niet gezien willen worden als westerse feministes, omdat die vaak anti-religie en dus anti-islam zijn. De boodschap is vaak: vrouwen moeten verlost worden van hun religie. Hoofddoeken, gescheiden zwemmen en vrouwen die ervoor kiezen thuis te blijven gaan schijnbaar niet samen met de feministische boodschap.

Zee zou toch de powerfeministe Amina Wadud moeten kennen die als eerste vrouw publiekelijk voorging in een gemengd gebed. Zij zegt dat de islam in essentie gelijkwaardigheid tussen man en vrouw propageert. Dan kan een vrouw ook in een gebed voorgaan en imam worden. De mannelijke machthebbers hebben misogyne hadiths gebruikt om vrouwonvriendelijke regels op te stellen, die de vrouw een slechte positie in huwelijk en erfrecht geven en haar maatschappelijke deelname belemmeren. Feministes protesteren tegen deze regels, omdat zij geloven dat ongelijkheid tussen man en vrouw niet strookt met de Koran en de levensstijl van de profeet. Hoofddoek en gescheiden zwemmen stellen vrouwen juist in staat deel te nemen aan de maatschappij. Daar protesteren islamitische feministes dus niet tegen.

Zelfverklaarde redders
Zee stelt dat fundamentalisme het tegenovergestelde is van feminisme. Ik beweer het tegendeel. Als fundamentalisme het terugkeren naar de bronnen is, in het geval van de islam: de Koran en de overleveringen van de profeet, is dat precies wat islamitische feministes doen. Zij gebruiken die bronnen juist om te laten zien dat feminisme en islam samengaan.

De islamitische feministische golf kan alleen slagen als moslimvrouwen in hun religieuze waarde worden gelaten. Zij hebben geen behoefte aan zelfverklaarde redders in nood als Machteld Zee, die hun hoofddoekjes van hun hoofd willen trekken en dan denken dat het doel is bereikt.

Sheily Belhaj is master student religies in hedendaagse samenlevingen aan de UU.