(Pepijn Brandon)

Het is de laatste tijd erg duidelijk geworden dat er in Nederland erg weinig kennis van zaken is over de Nederlandse slavernij en de gevolgen ervan, menselijk, en economisch, die tot op de dag van vandaag bestaan. Het is ook nog niet zo lang geleden, en iedereen die afkomstig is uit Nederlands voormalige koloniën heeft daar verhalen over gehoord die er niet om liegen.

In Nederland zelf hebben we nog steeds profijt van de rijkdom die de slavenhandel en de slavernij op de plantages hebben opgeleverd, maar daar denkt men maar liever niet al te veel over. Wat het voor witte Nederlanders makkelijk maakt om het te vergeten, is dat de slavernij zelf elders gebeurde, niet onder onze blanke neuzen, zoals wel in de VS. Het is dan ook nogal hypocriet om nu te doen alsof de Oscar winnende film 12 Years a Slave ook een beetje van ons is, omdat de maker, Steve McQueen, ook wel eens in de Pijp woont. In Nederland zijn we nog maar net een beetje begonnen om onder ogen te zien waar we als welvarende natie verantwoordelijk voor waren.

Dus is het goed dat er nu meer aandacht komt. Zoals met de lunchlezing op Spui25, afgelopen dinsdag, waar Pepijn Brandon een kort maar goed onderbouwd verhaal hield. Pepijn is aan het begin van zijn onderzoek naar de Nederlandse slavernij, waar hij nog een paar jaar mee bezig zal zijn, maar hij kon meteen al een paar misverstanden opruimen. Dit jaar vierden wij de afschaffing van de slavenhandel, in 1814. Maar dat was in de verste verte nog niet de afschaffing van de slavernij zelf, die in de koloniën nog gewoon doorging. In een niet verheffend verhaal kunnen we horen hoe de keuze van de politici en belanghebbenden vooral werd ingegeven door economische motieven: zonder slavernij zouden de plantages niet langer winst opleveren. Weliswaar werd de transatlantische slavenhandel, die al op instorten stond, stop gezet, maar de interne handel in slaven helemaal niet, en verder werd er gerekend op het vermogen van slaven om kinderen te produceren, zodat er geen nieuwe aanvoer nodig zou zijn. De werkelijke afschaffing van de slavernij heeft voor Nederland lang geduurd: we hoorden in Europa bij de allerlaatsten die uiteindelijk menselijkheid boven economisch voordeel lieten gaan.

Een van de vragen die opgeroepen wordt is hoe we die onmenselijke en vernederende behandeling van mensen konden verantwoorden. In De Nieuwe Liefde is binnenkort een serie leerhuisbijeenkomsten waar we met de bijbel erbij nagaan wat de houding is geweest van de christenen. Kijk hier.