Toen ik nog vlees at at ik wel eens een paardenbiefstukje. Lekker, goedkoop, en ik dacht: die paarden hebben een leuk leven gehad, want ze waren in oorsprong niet voor de slacht bedoeld zoals koeien en kippen wel. Ze hebben niet in megastallen gezeten, maar zijn buiten geweest, en zijn goed verzorgd. Dacht ik.
Nu komt het ene na het andere vleesschandaal boven tafel. Onder andere dat veel vlees dat aangezien wordt voor rund in werkelijkheid paard blijkt te zijn. Dat is natuurlijk klantenmisleiding, maar nog leek me dat niet zo erg. Waarom zou paardenvlees slechter zijn dan koeienvlees?
Maar het is nog veel erger dan gewoon misleiding. Veel van het paardenvlees dat we hier eten, onder andere verborgen in kroketten, komt uit landen waar ze geen paardenvlees eten, zoals de VS, maar waar ze wel ‘overtollige’ paarden hebben die ze kwijt willen. Die worden bijvoorbeeld op open vrachtwagens naar Mexico gesleept, waar ze worden afgemaakt, en het vlees onder andere naar Nederland wordt doorverkocht. In de Groene Amsterdammer staat een akelig artikel van drie pagina’s over hoe dat gaat: paarden die soms zestien uur op elkaar gepropt staan zonder eten en drinken, die verwond raken, omvallen van de uitputting, en meer dood dan levend aankomen in de slachterij. In Canada en Argentinie, waar ook paardenvlees vandaan komt mogen paarden 36 uur in ene transportwagen staan, zonder water, eten of slaap. Soms in de volle zon, of in de sneeuw, zonder beschutting.
Het is niet alleen de paardenrookvlees of biefstuk die je in Nederland kunt krijgen, veel van het vlees wordt verwerkt, onder andere in de snacks van Mora. Het blijkt, heeft de journalist van De Groene ook ondervonden, heel erg moeilijk om de handelaars en de supermarkten zover te krijgen dat ze open vertellen waar hun vlees vandaan komt. Supers Deen en Coop zijn inmiddels gestopt met het opkopen van paardenvlees, maar Jumbo wil niets zeggen over zijn leveranciers, en Albert Heijn ook niet. En dan hebben we naast het dierenleed nog de kans op besmet vlees die ook hoog is.
Van veel van de ‘gemengde’ vleesproducten die mensen eten, neem de hamburger, kom je niet te weten waar het vlees vandaan komt, het zou een kleine, belangrijke stap zijn dat de herkomst van het vlees op het etiket vermeld wordt. Dat vereist dan ook weer controle, en samenwerking met organisaties in het buitenland, waar in veel landen nog minder controle en regels zijn dan in de EU.
Dat er de laatste tijd zoveel vleesschandalen waren, en meer bekend wordt over hoe de dieren worden behandeld, maakt wel dat er steeds meer mensen zijn die geen of minder vlees gaan eten, of alleen vlees waarvan bekend is waar het vandaan komt en dat de dieren niet meer dan noodzakelijk zijn mishandeld. (Ik herinner me een cartoon: vrouw bij slager: slager is dit diervriendelijk vlees? Nee mevrouw, we maken ze dood.)
Het goede nieuws is dat er gestadig meer bewustzijn komt over hoe er met onze voeding wordt geknoeid. Het is nog niet eenvoudig om daar tegen op te treden, door de globalisering gebeurt veel van de ellende op plaatsen ver weg waar wij geen zeggenschap hebben, net als met de onderdrukking van de vrouwen in Bangladesh die onze goedkope kleding in elkaar zetten onder erbarmelijke omstandigheden. Het slechte nieuws is dat steeds duidelijker wordt dat we te maken hebben met de grote macht van de voedselgiganten, die nu eenmaal winst willen maken, op moeten concurreren tegen andere bedrijven, en daarom pas afstand doen van lucratieve kiloknallers en andere vleesgeworden dierenmishandeling, wanneer ze daar toe gedwongen worden. Een zaak is belangrijk: dat we nog maar een klein begin hebben gemaakt met onze macht als consumenten. Albert Heijn zal er niet wakker van liggen dat ik geen vlees meer eet, maar hoe meer mensen laten zien wat ze niet meer willen eten en niet meer kopen, hoe meer we de voedselgiganten kunnen dwingen om het anders aan te gaan pakken. Het zou helpen als we beseften dat wij als consumenten het laatste woord hebben.
Bron: De Groene Amsterdammer, 10.04.2014, Marten van de Wier, In Amerika mishandeld, hier opgegeten. Schrijnende toestanden rond ons paardenvlees.