Op 5 november een ambitieus symposium dat plaatsvond aan de Universiteit van Amsterdam, Moving Traditions: The Story of Zwarte Piet. Veel academische sprekers, gelukkig ook afgewisseld met kunst: de dichter Gershwin Bonevacia, en de dichter T.Martinus. Quinsy was ook onderdeel van de paneldiscussie op het einde maar niet aangekondigd door de vele bedreigingen.
Het programma voor de pauze was nog wat afstandelijk, en er werd gebromd vanuit de zaal: wanneer ging het nou eindelijk over de zaak zelf? Na de pauze kwam het goed. Ik pik er wat dingen uit die me opvielen – ik hoop dat van de speeches de teksten beschikbaar komen, want met name de speech van Mireille Fanon-Mendes France leek me interessant maar moeilijk verstaanbaar. Ik Vond Irene Stengs interessant die het had over het gevoelsmatige belang van culturele erfenis, waar zelfs hagelslag heilig mee verklaard kan worden – kop in de Telegraaf toen op het Nationaal Schoolontbijt vanwege de gezondheid de hagelslag was vervangen door fruit: “Woede over voedselactivisten die het nationale broodbeleg verbannen” – als een keertje geen hagelslag al bijna een burgeroorlog kan veroorzaken wordt het wat begrijpelijker waarom Zwarte Piet zulke emoties oproept. Wat we ‘cultural heritage’ noemen is nooit neutraal, en het gaat altijd over insluiting en uitsluiting.
In het panel ging het ook echt over de zaken nu. Quinsy Gario nam als verrassing deel aan het panel, vanwege de bedreigingen was hij niet aangekondigd. Sunny Bergman liet een fragment zien van haar film die op de IDFA in premiere gaat – prachtig hoe vies de Britten konden kijken toen twee geschminkte Hollandse Pieten rondhuppelden in Londen. Ze zei dat ze wel wat zag veranderen, bijvoorbeeld omdat aanvankelijke pro-Pieters toch niet willen horen bij de extreem rechtsen – dat zijn op het ogenblik onze beste vrienden.
En over de moeilijkheid in Nederland om racisme op de agenda te krijgen – heeft veel te maken met het hardnekkige zelfbeeld van Nederlanders als progressief en tolerant – en de opvatting dat je absoluut geen racist bent als je ‘kleurenblind’ bent en doet alsof kleur voor jou niets uitmaakt. Wat te doen? Mireille Fanon vond dat we ons vooral moeten richten op de opinieleiders, de politici die op de tv komen, de media. Als in Frankrijk een belangrijke filosoof met racistische theorieën aan komt zetten denkt heel Frankrijk, als hij dat mag zeggen mag ik het ook vinden.
Tussentijds veel discussie, veel vrienden en bekenden gezien, het ontbreekt me aan de tijd om een uitgebreider verslag te maken, maar zoals ik zei: ik hoop op de teksten. Verder waren er veel van de pioniers van de nieuwe zwarte beweging: Anousha Nzume, Kunta, Kno’ledge, Mitchell Esajas, het valt absoluut niet meer te ontkennen dat er iets wezenlijk aan het veranderen is. Dit kan niemand meer tegenhouden.