Vanwege mijn kerk sloeg ik de klimaatverandering en de terugkeer van de koude oorlog over, en liet me door Peyman Jafari inlichten over de revolutie en contrarevolutie in het Midden Oosten. Wat een luxe om iemand in ons midden te hebben die die warboel overziet, en ons kon vertellen hoe het kwam dat er zoveel tegenbeweging is ontstaan na de vreugde volle Arabische Lente. Niet, zoals het islamofobe westen graag wil geloven omdat moslims nu eenmaal niet in staat zijn om werkelijke democratie te willen, maar omdat zulke krachtige bewegingen voor meer vrijheid van onderop heel gevaarlijk zijn voor de lokale en internationale macht – en dat hebben ze in het Midden Oosten geweten.
En we mogen niet vergeten dat in dit deel van de wereld revoluties vaak zijn mislukt door de macht van contrarevoluties – lees Rosa Luxemburg er nog eens op na. En lees de analyse van Jafari op de site van de IS – hier
En toen Mitchell Esajas, van Kick-Out Zwarte Piet, met een belangrijk verhaal over de zwarte burgerrechtenbeweging in de VS – ik wist er wel wat van, maar juist nu de antiracisme beweging in Nederland weer zo sterk is, met nieuw leiderschap en veel energie en visie, is het nodig om meer te begrijpen van het voorafgaande. Ga ook naar de film Selma kijken, Esajas had er wel wat kritiek op, maar toch. Dat zulke films nu worden gemaakt, en de figuur Martin Luther King weer in het licht staat zegt wat.
Bij de discussie stelde ik voor dat het tijd wordt om een goede discussie te hebben over de rol van witten in de antiracismestrijd. Ik hoor zoveel witte mensen onzeker zijn over wat ze kunnen doen. En voor mij is het zo duidelijk dat de zwarte beweging om te beginnen zelf het woord moet voeren, en onder elkaar al heel veel werk hebben aan het vinden van eenheid, het afleggen van alle schade die door slavernij en kolonialisme is aangebracht. Ik herken dat – het eerst zelf doen – nog heel erg van de vrouwenbeweging. Tegelijk moeten we erkennen dat racisme een wit probleem is, en dat ook ‘wij witten’ daarin een taak hebben. Lijkt me een prima thema voor volgend jaar. En kunnen we het dan ook eens hebben over wat mannen bij te dragen hebben aan meer gendergelijkheid?
Tijdens de slotrally viel mij vooral de geweldige energie op van het jonge, nieuwe leiderschap, zoals Chihiro Geuzenbroek over het milieu, Jessica de Abreu, ook van Kick-Out Zwarte Piet, en Anneloes Gulden, van de FNV jongeren over de ongenadige uitbuiting van jonge mensen die niet eens het minimumloon krijgen als ze werken met die rottige flexcontracten.
Ik heb nog zoveel liggen dat ook belangrijk was, maar het was een fijne manier om weer bij te tanken. En het besef te versterken dat er van onderop heel veel gebeurt. Hier en elders in de wereld, waar we mee verbonden zijn. En heel veel dank voor de organisatoren van het Festival die zich weer eens uit de naad hebben gewekt. Hulde!