Gaan de lichten in Europa overal uit?
Door: Roemer van Oordt
Lezing gehouden op de boekpresentatie op 12 november 2015, van Kwart over Gaza van Anja Meulenbelt

Verschillende politieke en maatschappelijke bewegingen in Europa komen steeds meer samen op een uitsluitende gemeenschappelijkheid: hun afkeer tegen ‘de’ islam. Daarbij verbinden ze de veronderstelde onstuitbare opkomst – die vorm zou krijgen in een om ons heen grijpende ‘islamisering’ – aan een visie op de islam als gewelddadige, totalitaire en onveranderlijke politieke ideologie. De komst van een omvangrijke groep oorlogsslachtoffers uit Syrië naar Europa werkt katalyserend op dit toch al gevaarlijke proces.
Opkomst nationaal-populisten en extreemrechts
In het laatste decennium zien we in Europa een razendsnelle opmars van zowel, wat ik zou willen noemen, nationaal-populistische als extreemrechtse politieke partijen. Die zijn overigens in standpunten en strategie zeker niet over één kam te scheren. Wel zijn ze allemaal uitermate euro-sceptisch, willen ze niet-westerse migranten en vluchtelingen weren en voeren ze een islamofobe en/of antisemitische agenda.

Een snel rondje langs de Europese velden.

Marine Le Pen van het Front National doet een serieuze gooi naar het Franse presidentschap en Geert Wilders haalt volgens de meest recente peilingen met zijn PVV twee keer zoveel zetels als de VVD, die de tweede partij van Nederland zou worden. Vlaams Belang van Filip de Winter mag in België flink zijn weggezakt, de Vlaams-nationalisten van Bart de Wever regeren volop mee.

In Hongarije voert Fidesz een straf nationalistisch en xenofoob bewind, daarbij ondersteund door de extreemrechtse antisemieten van Jobbik. In Zwitserland is de extreemrechtse SVP al vanaf het eind van de vorig eeuw aan de macht. De partij won de laatste verkiezingen met 30% van de stemmen. De extreemrechtse FPÖ is in Oostenrijk hersteld van een post-Haider dip en wist onlangs bijna een derde van het van oudsher links georiënteerde electoraat in Wenen aan zich te binden.

De Italiaanse Lega Nord haalt de laatste jaren gemiddeld 15 % van de stemmen en werkt in Rome samen met de fascistische splintergroep CasaPound. De Holocaust ontkenners van de Gouden Dageraad zijn in Griekenland geïnfiltreerd binnen de politie, het leger en de rechtelijke macht. In Engeland is de UK-independent Party van Nigel Farage een politieke factor van betekenis geworden.

Zelfs in traditionele sociaaldemocratische bolwerken als Zweden en Denemarken hebben de uitgesproken antimigratie en -islampartijen een flinke vinger in de pap. De Dansk Folkeparti, de Deense zusterpartij van de PVV, krijgt veel wisselgeld voor het al meer dan 10 jaar gedogen van minderheidsregeringen en de Zweedse Democraten staan momenteel op een kleine 20% en weten hun migratie en -vluchtelingeneisen prominent op tafel te krijgen. Ook in Duitsland, waar het tot voor kort ondenkbaar was dat een politiek partij zich zou profileren op nationalistische motieven, groeit de betekenis en invloed van de Alternative für Deutschland.

PEGIDA en Eurabië
Deze nationaal-populistische partijen krijgen – anders dan de gevestigde politieke elite – van onderop voeding door aansluiting met groeiend maatschappelijk verzet.

Belangrijke exponent daarvan is de van oorsprong Duitse volksbeweging Patriotische Europäer gegen die Islamisierung des Abendlandes (PEGIDA), die inmiddels in vrijwel alle Europese landen afdelingen heeft (opgezet). In Duitsland is PEGIDA een maatschappelijke factor van betekenis. De uitvalbasis is Dresden, maar ook in Düsseldorf, Kassel, Würzburg, Leipzig, en Bonn vonden goed bezochte demonstraties plaats.

PEGIDA Nederland heeft inmiddels ook van zich laten horen. Hun Facebookpagina’s hebben 12.500 volgers. De islamofobe voorzitter van PEGIDA België, Wim de Rooy, zat vorige week bij Buitenhof uitgebreid te verhalen over zijn nieuwe boek ‘Waarover men niet spreekt’, met als bedwelmende ondertitel ‘bezonken gedachten over postmodernisme, Europa en islam’. Ik ben benieuwd of het net verschenen boek van Anja Meulenbelt ‘Kwart over Gaza; over zionisme, antisemitisme en islamofobie’ dezelfde aandacht krijgt als het boek van haar Vlaamse tegenpool.

De successen van PEGIDA (en ook van veel van de nationaal-populistische partijen) zijn het grootst in kleine steden en sociaaleconomische achterstandsgebieden waar weinig moslims wonen. Tekenend voorbeeld: in het bolwerk Dresden heeft 0,4% van de bevolking een islamitische achtergrond. Daar protesteerden al meerdere keren tienduizenden tegen de islamisering van het Avondland. En ook in Nederland zijn het juist kleine steden en achtergestelde gebieden met een verwaarloosbare moslimpopulatie waar het verzet tegen alles wat met islam te maken heeft, het grootst is.
De aanhang van PEGIDA is divers en zeker niet volledig xeno- of islamofoob. Degenen die de lijnen uitzetten en op de voorgrond treden zijn dat nadrukkelijk wel.

Zo riep voorman Edwin Utrecht bij de PEGIDA demonstratie van 8 november in Utrecht zijn gehoor op niet meer naar Turkije op vakantie te gaan, geen kebab meer te eten en in een andere rij te gaan staan in de supermarkt, als er ‘bepaalde mensen’ achter de kassa zitten. Minder onschuldig waren de spandoeken met ‘Koran is vergif’ en ‘Islamisering is EU-thanasie’. Mogelijk strafbaar zijn de uitspraken van voorvrouw Raffie Chohan. Zij hield het publiek voor: ‘De massieve inteelt in de islamitische cultuur brengt vrijwel onomkeerbare schade aan de moslims, met inbegrip van grote schade aan de intelligentie en geestelijke gezondheid van moslims’ en ‘de islam is een krankzinnige ideologie die een reden is om moslims te verachten en te haten’. Tot de sprekers behoorde overigens ook neo-nazi Lutz Bachmann, de inmiddels opgestapte oprichter van PEGIDA Duitsland.

Wat is hun discours? Net als de populistisch-nationalistische partijen keren ze zich tegen de zittende elites. Daarbij wordt alle economische ellende expliciet toegeschreven aan (de komst van) (moslim)immigranten. Kernboodschap is dat ‘onze’ (joods-christelijke) identiteit en tradities onder druk staan door de ‘islamisering’ van de samenleving. Belangrijke vraag is wat er precies met die islamisering wordt bedoeld.

Het gaat zover ik kan zien vooral om de door hen consequent als onhanteerbaar en ongrijpbaar voorgestelde toename van het aantal immigranten uit moslimlanden en de daarmee samenhangende even imaginaire snel en massaal om ‘ons’ heen grijpende institutionalisering van de islam. In combinatie met een daardoor toenemende invloed van ‘het’ islamitische gedachtengoed zou de samenleving een steeds meer islamitisch karakter krijgen. De term islamisering is vooral in zwang bij aanhangers van de Eurabië-theorie, waaronder Geert Wilders. Grootschalige immigratie en hoge geboortecijfers zouden volgens deze theorie onderdeel van de strategie van moslims zijn om Europa over te nemen.

Feiten
Dat de feiten niet stroken met de voorgestelde beelden wordt op dit blog vaak genoeg herhaald, maar komt nog niet echt binnen. Laten we Nederland als voorbeeld nemen. Al eerder refereerde ik aan langlopend onderzoek van Flip van Dyke dat aantoont dat de toename van het aantal moslims in Nederland sinds 9/11 te verwaarlozen valt. In de komende decennia zal er naar verwachting sprake zijn van een beperkte stijging (tot maximaal 3.000 per jaar). De stijging wordt weer voor een belangrijk deel teniet gedaan door een nagenoeg vlak migratiecijfer (immigratie versus emigratie). Ook de doorzettende, sterke daling in het geboortecijfer onder Nederlandse moslims heeft een dempende werking. Niks geen onhanteerbare tsunami dus.

Zelfs al zouden alle Syrische vluchtelingen die tot eind oktober en aanvraag hebben gedaan moslim zijn en asiel krijgen, dan zou dat volgens de meest recente cijfers van het CBS en de IND gaan om tussen de 12.000 en 13.000 oorlogsslachtoffers uit dat land en een beperkt aantal moslims uit andere onveilige islamitische landen.

Diezelfde lijn kunnen we doortrekken bij de institutionalisering van de islam in Nederland. Twee belangrijke voorbeelden. Moskeeën schieten niet als paddenstoelen uit de grond, maar worden hooguit meer zichtbaar door locatie en uiterlijk of groter door fusies en samenwerking. Het aantal islamitische gebedshuizen ligt al jaren tussen de 450 en 500. En twee: nog altijd gaat ongeveer 5 % (!) van de moslimkinderen naar een islamitische basisschool en is er in heel Nederland slechts één school voor voortgezet onderwijs op islamitische grondslag. Het oprichten van eigen instituties is overigens een grondrecht dat wordt gewaarborgd door de vrijheid van onderwijs, van godsdienst en van organisatie.

Daar komt nog eens bij dat ‘de’ moslimgemeenschap in Nederland niet bestaat. De enorme diversiteit is een kracht en tegelijkertijd een zwakte. Dat geldt zeker ook voor de Syrische vluchtelingen. Gezamenlijk optreden is uitzonderlijk. Elke sub-stroming heeft zijn eigen beperkte infrastructuur en de onderlinge verdeeldheid is groot. Wat kan daar bedreigend aan zijn? Het gaat daarbij niet alleen om bijvoorbeeld etnische, maar zeker ook om essentiële theologische verschillen. Er is dus geen sprake van ‘één gedachtengoed’. Het wegzetten van de islam als gewelddadige, totalitaire en onveranderlijke politieke ideologie én ‘de’ moslimgemeenschap als één monolitisch blok, is gevaarlijk voedsel voor aanwezige uitsluitende tendensen, die vorm krijgen in islamofoob gedrag, waaronder uiteenlopende vormen van strafbare moslimdiscriminatie.

Volgens onderzoek van het SCP uit 2014 rapporteerde tussen de 65 en 75% van de Nederlandse moslims een discriminatie-ervaring. Onderzoek van Ineke van der Valk laat zien dat bij brandstichting en bekladding van en intimidatie en bedreiging richting moskeeën al lang niet meer gaat om incidenten, maar om een structureel fenomeen.

Vluchtelingen
Maar het gaat verder dan dat. Zelf pleitte de PVV al voor het sluiten van alle moskeeën en sympathisanten riepen in grote getalen (binnen no-time 6000 likes) via Facebook op de fik in islamitische gebedshuizen te steken. In het kielzog van de populistisch-nationalistische en anti-islam politiek van de PVV treden ook extreemrechtse groepen in Nederland steeds openlijker op de voorgrond. Meest bekende voorbeelden zijn Voorpost, Identitair verzet en de neonazistische Nederlandse Volksunie (NVU). De harde kern van deze bewegingen is nog altijd klein, maar het aantal sympathisanten groeit.

De komst van een omvangrijke groep Syrische oorlogsslachtoffers naar Europa heeft hierop een katalyserend effect. Ontdaan van alle opmaak, komt het belangrijkste verzet tegen hun komst voort uit het feit ze een islamitische achtergrond hebben. En daar komt alles samen. Talloze bewoners in dorpen en gemeenten, waar bij wijze van spreken nog nooit een moslim is gesignaleerd, openen Facebookpagina’s om de mogelijke komst van ACZ’s te voorkomen, met daarop vaak islamofobe berichten.

Op inspraakavonden papagaaien buurtbewoners elkaar, ongetwijfeld vaak oprecht bedoeld, schaamteloos met een scala aan vooroordelen na, daardoor openlijk aangemoedigd en ondersteund door de onfrisse lui van de NVU die daarbij zoveel mogelijk aanwezig zijn. Hun voorman Constant Kusters mocht zijn verhaal over deze tactiek doen bij Pauw; in het kader van de vrijheid van meningsuiting, zullen we maar zeggen.

In Nederland ontbreek het aan het politieke en morele leiderschap om met een glashard én feitelijk verhaal – dus zonder de problemen die er ongetwijfeld zijn te ontkennen – weerwoord te bieden aan deze gevaarlijke tendensen. De verklaring van de fractievoorzitters was hooguit slappe mosterd na de maaltijd.

Er vinden ook regelmatig incidenten plaats bij AZC’s. Zo werd het AZC in Woerden bestormd en beklad. Collega Ewoud Butter stelde vandaag een lijst samen met ruim 40 incidenten in 8 weken. In buurland Duitsland gingen al een kleine 70 asielzoekerscentra in vlammen op en werden meer dan 600 huizen waar asielzoekers wonen aangevallen.

‘Overal in Europa gaan de lichten uit.’
Dat was de openingszin van het slotpleidooi van Geert Wilders bij zijn vorige proces. Hij refereerde daarmee aan een historische uitspraak van de Engelse minister van Buitenlandse Zaken sir Edward Grey aan het begin van de Eerste Wereldoorlog. Wilders vervolgde: ‘de multiculturalistische elites vechten een totale oorlog uit tegen hun bevolkingen. Met als inzet de voortzetting van de massa-immigratie, uiteindelijk resulterend in een islamitisch Europa – een Europa zonder vrijheid: Eurabië.’

Hoewel ik niet denk dat de lichten uitgaan, zie ik met de opkomst van nationaal-populistische en extreemrechtse politieke partijen en volksbewegingen wel een schaduw over Europa trekken die herinneringen oproept aan de periode vlak voor de Tweede Wereldoorlog.

Roemer van Oordt is politicoloog, verbonden aan Republiek Allochtonië en Polderislam.nl en doet onder meer (actie)onderzoek naar processen van radicalisering en de institutionalisering van de islam in Nederland. Meer van Roemer op dit blog: hier.

Deze tekst werd donderdagavond 12 november 2015 in grote lijnen door Roemer van Oordt uitgesproken tijdens de presentatie van het nieuwe boek van Anja Meulenbelt: ‘Kwart over Gaza; over zionisme, antisemitisme en islamofobie’, in Amsterdam

Deze tekst is overgenomen van de site Republiek Allochtonie. Hier. Voor meer over islamofobie, kijk onderaan het artikel.