DRIES VAN AGT IS VANDAAG NEGENTIG JAAR GEWORDEN!
2 februari 2021
Dries van Agt is een bijzondere man. Het zal niet vaak gebeuren dat iemand zo’n politieke ommezwaai maakt als hij. Nou helpt het om uit de politiek te stappen, daar knappen wel meer mensen van op. Maar toch, hoe bestaat het dat een conservatieve politicus, die nog minister van Justitie is geweest, en minister-president, op een goede dag een vlammende voorstander is geworden van de rechten van Palestijnen? Het is eigenlijk heel eenvoudig, alleen gebeurt dat niet zo vaak. Hij nam deel aan een oriëntatiereis en ging zelf kijken. En met zijn grote gevoel voor rechtvaardigheid verdroeg hij niet wat hij zag. En vond het zijn taak om daar luid en duidelijk uiting aan te geven.
We weten dat er in Nederland straf staat op openlijk kritiek hebben op de onderdrukkende politiek van de staat Israël. Minstens word je volautomatisch uitgemaakt voor antisemiet, en dat gebeurde ook met van Agt, hoewel in zijn uitingen niets te merken was van jodenhaat. Hij raakte vrienden kwijt, het was voorspelbaar, hij klaagde daar niet over, hij wist wat hij deed. Hij bleef lid van het CDA, vooral omdat hij hoopte daar nog enige invloed op uit te kunnen oefenen, maar voelde zich daar allang niet meer thuis. En zocht vervolgens nieuwe vrienden, onder andere bij Een Ander Joods Geluid. Op de foto zie we hem met Hajo Meyer, een van de oprichters van EAJG, zelf een overlevende van Auschwitz. Die is inmiddels helaas overleden, maar de twee heren op leeftijd vonden elkaar. Dezelfde hartstocht waarmee ze moesten getuigen tegen onrecht.
Hij schreef ‘Een schreeuw om recht’, in 2009. Voor mij schreef hij er een opdracht in: ‘voor mijn geestverwante’. Ook dat was bijzonder, want geestverwanten waren we zeker niet altijd. Toen wij feministen in 1976 de Bloemenhove abortuskliniek bezetten, was hij de minister van Justitie die de kliniek wilde sluiten. Ik stond daar met een affiche in mijn handen: ‘Van Agt: God’s eigen seksist’. Wij wonnen. De kliniek bleef open.
Toen wij elkaar jaren later bij een Palestina bijeenkomst voor het eerst de hand schudden, biechtte ik op dat ik een van die vrouwen was die hem destijds voor seksist hadden uitgemaakt. Hij moest er wel om lachen, nou, zei hij, zullen we dat dan nu maar achter ons laten? Vanaf dat moment waren we Dries en Anja. Toen ik een keer net terug kwam uit Gaza, en in een kerk een geëmotioneerde lezing gaf, zat hij op de eerste rij. En toen ik wegging zei hij bij de uitgang, Anja, ik moest daar wel een beetje om huilen, en opeens stond ik met een wenende voormalige minister president in mijn armen. Wie had dat ooit gedacht.
Van Agt was de stuwende kracht achter The Rights Forum, nog steeds een geweldige bron van kritische informatie en analyse. Zijn boodschap is helder en eenvoudig:
“Israël mag niet langer wegkomen met herhaalde schendingen van het internationale recht. Het land is mede gesticht uit schuldgevoel over de Holocaust. Datzelfde schuldgevoel heeft de wereld doen wegkijken van wangedrag van de Joodse staat. Maar het is allemaal ten koste gegaan van een volk dat aan die Holocaust part noch deel had: de Palestijnen. Juist Europa draagt daarom een bijzondere verantwoordelijkheid voor hun lot.”
Hij viert vandaag zijn negentigste verjaardag. Wij van Stichting Kifaia feliciteren hem, en eren hem. We laten vijf olijfbomen planten (door Plant een Olijfboom) in Palestina in zijn naam. Vanwege zijn moed om zijn hart en zijn gevoel voor recht luider te laten spreken dan zijn politieke carrière.