Ik maakte een paar jaar geleden een soort cursus onder de titel ‘de paradigmastrijd’. Op deze posting zet ik die nog eens overzichtelijk op een rijtje, met de links erbij, zodat ik er makkelijk naar kan verwijzen.

Aan de hand van het Palestina/Israël konflikt laat ik zien dat er verschillende manieren, paradigma’s zijn om naar het konflikt te kijken. Ik vind dat zo belangrijk omdat daarmee beter te begrijpen is waarom mensen met verschillende visies langs elkaar heen praten. Dat is ook op dit weblog te zien: mensen die reageren vanuit paradigma 1, Israël is een klein landje dat zich moet verdedigen tegen een vijandige omgeving, verzamelen alleen de feiten die passen binnen dat paradigma, en overtuigen dus nooit degenen die bijvoorbeeld paradigma 3 aanhangen, dat Israël een bezettende mogendheid is. En vice versa. Het begrip ‘paradigma’ kan ook verhelderend werken bij andere discussies die zo snel verzanden in voor en tegen, zoals die over de integratie.
Ga naar De paradigmastrijd (1)

De paradigmastrijd (2) gaat over de factoren waarom het in Nederland zo moeilijk is om helder te discussiëren over het conflict, waarom mensen zich zo kunnen verschansen in hun paradigma en waarom de zaak zo emotioneel beladen is. Waarom, om een vraag te stellen, was er wel een brede anti-apartheidsstrijd in Nederland, en waarom ligt het zo moeilijk als het om Israël gaat?

De paradigmastrijd (3) gaat over mijn persoonlijke geschiedenis, en hoe ik gaandeweg van paradigma 1 ben opgeschoven naar paradigma 3, Israël is een bezettende mogendheid, er is geen sprake van twee gelijke partijen die vechten om hetzelfde stukje land (paradigma 2) en hoe ik uiteindelijk nog een stap verder terecht ben gekomen: uiteindelijk gaat het ook om de redding van Israël dat bezig is niet alleen de Palestijnen te vernietigen maar ook zichzelf.

De paradigmastrijd (4) gaat over paradigma 2, de gedachte dat het conflict gaat over twee volken die vechten om hetzelfde stukje land en beiden geweld gebruiken en beiden geen compromissen willen sluiten. Een paradigma dat veel door journalisten wordt gehanteerd, volgens mij om het misvertand dat objectiviteit hetzelfde moet zijn als inpartijdigheid, vertaald als beide partijen als gelijkwaardig aan het woord laten. Maar wat als de partijen niet gelijkwaardig zijn?

De paradigmastrijd (5) is een uitwerking van paradigma 1, de visie dat Israël een klein land is dat zich moet verdedigen. Aan de hand van de reactie van een van de inloggers laat ik zien hoe onder andere de officiële geschiedschrijving van Israël steeds weer opnieuw deze visie wil bevestigen. Een onderwerp dat ook op dit weblog eindeloos terugkomt wanneer ik iets schrijf vanuit een andere visie, namelijk dat Israël een bezettende mogendheid is.

De paradigmastrijd (6) gaat over partijdigheid en objectiviteit. Over een bekend misverstand, dat wie partijdig is niet objectief is, en wie objectief is dus nooit partijdig. Daar heb ik een andere visie op, en ik heb daarover een artikel geschreven. De gedachte daarachter is ook heel goed toepasbaar op andere situaties.

De paradigmastrijd (7) gaat over de vraag of verzoening nog mogelijk is, en hoe. ‘Voorbij het gelijk’ heet het. Ik heb daarin een artikel opgenomen, ‘sympathie voor de duivel’ dat op het eerste gezicht over iets heel anders gaat. Ik heb in de Balkan een paar jaar lang gewerkt voor vrouwengroepen en andere organisaties, met cursussen over de opvang van slachtoffers van geweld. Ik merkte toen hoe ik zelf een ontwikkeling doormaakte, en ik begreep dat je ook aandacht moet hebben voor de daders. Dat is als principe te ‘vertalen’ naar andere conflicten.

De paradigmastrijd (8) gaat over collectieve trauma’s en de vraag hoe het mogelijk is dat de slachtoffers van eens de daders van vandaag kunnen worden. Ik heb daar een artikel opgenomen dat ik al eerder had geschreven, ‘De doornenkroon van het lijden’.

De paradigmastrijd (9) gaat over de schuldvraag. Wie is er verantwoordelijk voor het geweld? Ook hier ga ik van een voorbeeld uit dat ogenschijnlijk niets met Israël en Palestina te maken heeft, een testje dat ik gebruik bij lessen over geweld in gezinnen en intieme relaties. Iedereen kan zelf dat testje doen en zichzelf ‘betrappen’ op het eigen paradigma.

De paradigmastrijd (10) geeft de uitleg van het testje. En daarin leg ik het verband met het Palestina/Israël conflict en het veel gehanteerde paradigma: dat de ‘schuld’ aan de ene kant afgaat van de ‘schuld’ aan de andere kant.

De paradigmastrijd (11) Een tussentijdse evaluatie na een paar jaar werken met het paradigma schema.

De paradigmastrijd 12. Laatste rommeltjes, voorbeelden, aanverwante artikelen. Komt nog.