De 44ste Vrouwendag in Vlaanderen, die niet op 8 maart maar op 11 november gevierd wordt. Het was in Gent, en ik was uitgenodigd voor een ‘sofagesprek’ over het thema van die dag: geluk. Of het feminisme daar wat over te zeggen heeft. Nou, zeker wel, maar niet in een simpel betoog, want dan moet je het er ook over hebben wat je verstaat onder geluk. Dat je de hele dag happy bent? Nou nee.

Ik las een stukje voor uit dat oude boek, De schaamte voorbij:

Word je daar nou gelukkiger van, van dat feminisme, vraagt iemand.
Nou, nee, soms, zeg ik aarzelend. Gelukkig? Makkelijker is het zeker niet. We vertillen ons regelmatig aan onze eigen idealen, brengen er nog weinig van terecht. Sisterhood is powerful – it can kill you. En toch kunnen we alleen maar doorgaan, kunnen we niet meer terug. Ook de afvallers die de idealen niet kunnen leven gaan door. Ook ik ga door als ik me een tijd heb teruggetrokken om te herstellen. Laten we geduld hebben met elkaar en eerlijk blijven over wat we nog niet kunnen. Maar laten we ons niet schamen.

Maar terugkijkend op een woelig en vol leven kan ik van ganser harte zeggen dat ik van feminisme gelukkiger ben geworden. Nu zou ik geluk zo definiëren: een vervuld leven leiden. En dat heb ik zeker gedaan en doe dat nog.

Het was een fijn en soms onvoorzien gesprek op het podium voor een bomvolle zaal in de Centrale in Gent, onder leiding van Fatma Taspinar, met inspirerende gesprekspartner Rachida Lamrabet. Ik genoot van de ‘slam-poetry’ van Samira Saleh, met vuur en humor. Ik was op die dag ook al bij een inspirerende discussie over seksisme en racisme geweest, met Zeynep Balci en Bieke Purnelle, en genoot vooral van de verhalen van Jamila Channouf. Maar bovenal was het feestelijk om te zien hoeveel vrouwen (en een paar mannen) er waren gekomen, nu zo’n drie generaties bij elkaar. Ik kwam oude bekenden tegen, maar vooral veel vrouwen die ik voor het eerst ontmoette, en zag en hoe vanzelfsprekend het was dat het niet meer een witte bedoening is, maar gemengd, kleurrijk, zoals dat hoort. Dat doet mijn oude feministenhart goed. (Met dank aan de vrouwen van het VOK, die het hebben georganiseerd)

(Laatste foto van Sarah Bracke Grieder, met dank)