Martin Luther King day 2016, 53 jaar na die nooit vergeten speech, I have a dream, een middag in de Balie, georganiseerd door de Nederlandse afdeling van Humanity in Action. Het geprojecteerde portret is van Coretta Scott King, zijn vrouw. Deze middag gaat over de vrouwen in de burgerrechtenbeweging. Hun rol werd en wordt maar al te vaak vergeten. Dit keer staan de vrouwen centraal. Het wordt een emotionerende middag met een volle zaal.

(Ernestine Comvalius)

Voorbeeldvrouwen? Ernestine Comvalius aarzelt om zo genoemd te worden. Je vervult gewoon je levensvisie. E, de jonge zwarte vrouwen na haar zijn voor haar net zoveel een voorbeeld als zij misschien is voor hen. Dit is haar boodschap: geen enkele vooruitgang is mogelijk zonder vrouwen. Ook niet in de antiracismebeweging. Zoals Angela Davis zei: het gaat niet alleen om het doel, maar ook om de weg erheen.

Boeiend vertelt ze over de Black Panthers, waar ze mee kennis maakte in de VS. Ik was in die tijd, als witte vrouw, lid van het solidariteitscomittee met De Black Panthers, en kwam helemaal niet op het idee dat het misschien niet voor mij bedoeld was. Het was nog voor de komst van het feminisme, en iets in de woede en de dorst naar rechtvaardigheid herkende ik, voor dingen waar ik nog gene woorden voor had. Ik kon dit meevoelen: hoe de Panthers een historisch vernederde groep mensen hun waardigheid teruggaf.

(Diana Matroos)

Diana Matroos werkte al 16 jaar in de media. Ze vertelde hoe ze zich als zwarte vrouw, met een witte moeder en een zwarte vader, vaak eenzaam heeft gevoeld. Ze was succesvol, en toch stak het soms: hoe ze een memo onder ogen kreeg waarin stond dat er geen twee zwarte presentatoren samen een programma mochten presenteren. Je ziet het nog steeds: de Oscaruitreikingen, allemaal wit. De kerstpromo op de tv, allemaal wit. Gewoon niet aan gedacht dat Nederland allang een gemengde samenleving is. De reclame waarin je zwarte mensen ziet als er lekker wordt gegeten, maar niet als CEO of als dokter. Op de redacties heeft nog steeds maar 3% van de mensen een andere culturele achtergrond. Hoe zij, die vaker aan de witte kant stond, zich ervan bewust werd dat haar grootmoeder nog de dochter was van een slaaf. Maar hoe we in Nederland nog steeds niet worden onderwezen in die kant van onze geschiedenis. Voor iedereen komt er zo’n moment dat er iets knapt, en je weet dat je in actie moet komen. Zoals Diana meemaakte dat er een hand pepernoten op haar bureau werd gegooid met de mededeling ‘voor onze enige zwarte piet’. Niet eens racistisch bedoeld. Maar daar gaat het om: ze hebben het niet eens door. Er is veel aan het veranderen, zegt ze. Diversity wins!

(Pravini)

Pravini, die van haar moeder geleerd heeft dat haar diploma haar eerste man is zingt prachtig, met haar band op de achtergrond: sexy with your clothes on!

(Sylvana Simons)

Sylvana Simons zegt het eigenlijk erg te vinden dat ze hier 53 jaar na die speech moet staan. Ook Sylvana is zo’n zwarte vrouw die succes heeft in de media, maar net als Diana kwam er zo’n moment dat ze tegen wil en dank haast activiste werd. Zit ze als tafeldame in DWDD, met de opdracht om haar mond open te doen als ze daar een reden toe ziet. En die komt, als Martin Simec het met een wegwerpgebaar heeft over ‘die zwartjes’. Dus stelt ze hem een vraag, of dat onnozelheid is of racisme. Vervolgens valt de gehele witte wereld over haar heen, in plaats van over Simec. Een groot deel van haar leven besloot ze om zich niets aan te trekken van het alledaags racisme, dat ze in deze zaal niet meer uit hoeft te leggen. Die illusie, dat als je maar goed bent in je vak en je je maar nergens over opwindt, het vanzelf wel goed zal komen. Dat gebeurt dus niet. En zo werd ook zij uit haar comfortzone gehaald, en kon niet anders dan haar mond open te doen, tegen de shit, de haat, de hoon, de smaad en de doodsbedreigingen die haar leven veranderden.

(Patricia Kaersenhout)

En Patricia Kaersenhout, die eens het Vrouwenhuis binnenstapte en het gevoel had dat ze als zwarte vrouw helemaal niet op haar plaats te zijn, om er pas later achter te komen dat er in het gebouw ook een groep zwarte vrouwen actief was geworden, vertelde waarom ze de portretten had gemaakt van de vrouwen van toen die ze mis was gelopen. Voorbeeldvrouwen.

De verhalen waren emotionerend, ook voor mij als witte vrouw. De eenzaamheid wanneer je denkt de enige te zijn, is zo herkenbaar. En de doorbraak, als je woorden krijgt voor je ervaringen, als je je woede als kracht respecteert, als je gedwongen wordt uit je comfortzone te stappen, elkaar op gaat zoeken, elkaar vindt, en opeens, zonder dat ooit te hebben gewild, deel uit blijkt te maken van een belangrijke beweging. Het is voor mij een privilege om daarbij aanwezig te mogen zijn. Om dwars door de kleurbarrière heen de verwantschap te mogen voelen.

Hulde aan de vrouwen van Humanity in Action door deze mooie middag.