EDUCATE YOURSELF!

Leeslijst bij het webinar van Amsterdam BIJ1, Witte onschuld en verantwoordelijkheid, van 22 juli 2020

Er is inmiddels veel studiemateriaal te vinden voor witte mensen die een spoedcursus ‘wat is racisme en wat doen we er aan’ willen doen, zie vooral de uitgebreide website withuiswerk.nl
Het volgende is een beknopte en persoonlijk gekozen en toegelichte selectie door Anja Meulenbelt.

Boeken

Gloria Wekker, Witte onschuld. Paradoxen van kolonialisme en ras. Oorspronkelijke engelse uitgave van 2016. Belangrijke toevoeging in de Nederlandse uitave, een hoofdstuk over de ontvangst van white innocence, die precies het racisme illustreert waar professor Wekker over schreef.
Een must.

Anousha Nzume, Hallo witte mensen. 2017. Speciaal geschreven voor witte mensen die het goed bedoelen en bereid zijn bij te leren.

Philomena Essed, Alledaags racisme. 1984, heruitgave met nieuwe inleiding 2018. Een klassieker, Essed introduceerde de notie van de alledaagsheid van racisme, het veroorzaakte in de jaren tachtig nog veel afweer.

Wekker en Essed zijn de wegbereiders van het inzicht dat antiracisme en feminisme bij elkaar horen, en daarmee de voorlopers in de ontwikkeling van instersectionaliteit.

Robin Diangelo, White fragility. Why it is so hard for white people to talk about racism. 2018 Het beste boek dat ik ken over hoe moeilijk het is om witte mensen zover te krijgen dat ze over hun aangeleerde ‘onschuld’ heen stappen en beseffen dat ze deel uitmaken van een onrechtvaardige samenleving. Door een witte trainer met jaren ervaring. Helaas nog niet vertaald.

Nuttige artikelen

Vera Mulder en Riffy Bol, ‘Institutioneel racisme in Nederland: wat het is, waar het zit, en wat jij eraan kunt doen. In De Correspondent, 10 juni 2020. Een zinnige opsomming van het bestaande en aangetoonde racisme in Nederland

Tim van Erp, Waarom intersectionaliteit zo belangrijk is in de strijd tegen racisme. VN 16 juni 2020
Goede uitleg over het begrip intersectionaliteit

Anne-Ruth Wertheim, Twee gedaantes waarin racisme zich voordoet, Niet alleen neerzien, ook afgunst. Te vinden op de site, anne-ruthwertheim.com.Ga naar racisme/identiteit, artikelen. Heel erg nuttig artikel om te begrijpen hoe door de verandering van omstandigheden uitbuitingsracisme kan veranderen in concurrentieracisme.

Sander Philipse, Hoe word ik een goede bondgenoot? One World 3 juni 2020. Een witte man vertelt wat hij heeft geleerd in zijn proces om een goede bondgenoot tegen racisme te worden.

‘De boodschap is: ik ben wit dus ik ben superieur”. Interview met Gloria Wekker, door Greta Riemersma, VN 8 juni 2016 Goede inleiding op het werk van professor Wekker.

Bekijk de films van Sunny Bergman, wit is ook een kleur.

De kleuren van racismes, of: het persoonlijke is politiek

Niet alleen zwarte mensen zijn doelwit van discriminatie en uitsluiting. We kennen ook antimoslim racisme, anti aziatisch racisme, in Nederland leven migranten, vluchtelingen, mensen met een Indische achtergrond, we maken antisemitisme mee. Al die verschillende achtergronden spelen een grote rol in de levens van de mensen, en het is dus niet verwonderlijk dat er veel boeken verschijnen die een mix zijn van persoonlijke ervaringen en maatschappij analyse. Een keuze:

Sinan Çankaya, Mijn ontelbare identiteiten. 2020. Pas verschenen en nu al een klassieker. Over hoe in Nederland de kinderen van migrnaten, inmiddels volwassen, worden behandeld. Onthutsend persoonlijk en heel goed gedocumenteerd.

Marion Bloem, Indo. 2020 Een prachtig boek over wat het betekent om Indo te zijn, dat wil zeggen, te leven met een gemengde afkomst in een postkoloniaal tijdperk, en een kind te zijn van dat kolonialisme. Tegelijk ook heel informatief over de geschiedenis van het Nederlandse kolonialisme in het voormalig ‘Nederlands Indië’.

Pete Wu. De bananengeneratie. 2020 Hoe het is om tweede generatie Chinese Nederlander te zijn, en hoe anti aziatisch racisme er in de praktijk uitziet.

Rachida Aziz, Niemand zal hier slapen vannacht. 2017 De scherpste en waarachtigste beschouwing van wat er mis is met onze samenleving, geschreven door de dochter van een arbeidsmigrant.

En bekijk de film I am not your negro, met tekst en beelden van James Baldwin. Te verkrijgen op DVD.

En ook:

Reni Eddo-Lodge, Waarom ik niet meer met witte mensen over racisme praat. 2019 (maar er wel een boek over heb geschreven)

Afua Hirsch, Waarom ras er toe doet. 2018. (waarin onder andere een persoonlijk verhaal over hoe racisme doorwerkt in liefdesrelaties.)

Achtergrond, context, geschiedenis

Het is belangrijk om onze geschiedenis van kolonialisme en slavernij te begrijpen, precies dat wat we op school nooit hebben geleerd. Een paar goede voorbeelden:

Karwan Fatah-Black Eigendomsstrijd. 2018. Over de geschiedenis van slavernij en emancipatie in Suriname. Heel boeiende studie over het ontstaan van het huidige Suriname, uit de verschillende groepen: verzetsstrijders, vrij geworden slaven, mensen met een gemengde achtergrond.

Reggie Baay, Daar werd wat gruwelijks verricht. 2015. Over slavernij in Nederlands-Indië.

Ewald Vanvugt, Roofstaat. 2017. De zeven grootste misdaden van Nederland overzee.

Anton de Kom, Wij slaven van Suriname. Uit 1934, herdrukt vanaf 1999. Een klassiek werk van een belangrijk verzetsheld.

Karin Amatmoekrim heeft een serie artikelen geschreven op De Correspondent, over de ‘verzwegen geschiedenis’.

Gids Slavernijverleden Amsterdam. En ga mee met de door Jennifer Tosh georganiseerde boottocht om een andere blik te krijgen op Amsterdam.

Anja Meulenbelt, Brood en Rozen. 2019. In dit boek wordt een poging gedaan om de twee uitgangspunten van BIJ1, radicale gelijkwaardigheid en economische rechtvaardigheid, met elkaar te verbinden. Er staan hoofdstukken in over racisme, feminisme en klasse, en de onderlinge verbindingen daarvan. Plus een verhandeling over de weerstanden van witte mensen tegen verandering.

En nog veel meer; lees de oude klassieken, James Baldwin, Alice Walker, Audre Lorde, Toni Morrisson, Maya Angelou, verdiep je in Malcolm X, Martin Luther King, Angela Davis. Ga films kijken, bezoek de Black Archives, lees Frantz Fanon, zoek in de geschiedenis, let op de programma’s bij Pakhuis de Zwijger, neem een abonnement op One World, zorg dat je op de hoogte raakt van evenementen en demonstraties, begin een actiegroep, begin een leesclub, leen elkaar boeken uit. Wissel tips uit. Gebruik elkaar om je bij de les te houden.