Verder met Rene Gude, uit Religie en verdraagzaamheid

Over ‘duiven’ en ‘havikken’:

Het probleem draait om discipline. Het verschil is alleen dat de zogenaamde duif strenge zelfdiscipline van iedereen eist, maar genoeg geduld en gezond verstand heeft om mensen naar de zelfdiscipline te laten toegroeien. De havik besluit na een paar incidenten dat mensen blijkbaar niet in staat zijn om zichzelf in het gareel te houden en roept om de harde hand.

Ook wie voor tolerantie pleit, trekt een streep. Je laat mensen hun vrijheid, ook hun godsdienstvrijheid tot ze de wet overtreden. Als mensen vernielingen aanrichten of andere mensen geweld aandoen, moet er ingegrepen worden. En dat is nooit anders geweest.

Gude zegt dat er inmiddels een wonderlijk beeld is ontstaan over de gezagsdragers die te slap zijn om hard in te grijpen. En een beeld over nieuwkomers als zouden die het niet aankunnen en ouderwets met de knoet in hun hokje getimmerd worden. Er is inmiddels ook een bereidheid gegroeid om vanwege het terrorisme allerlei burgerlijke vrijheden in te leveren. Gude zegt dat dat niet helpt en nergens op slaat.

We gaan het hele rechtssysteem toch niet veranderen omdat er een nieuwe generatie adolescenten uit te bocht vliegt? Provo’s, nozems, Molukse treinkapers, kakkers, dijkers, punks, krakers, Rara-leden, skinheads, hooligans, kutmarokkaantjes en lonsdalejongeren hebben enorme overeenkomsten: ze zijn gewelddadig, vijftien tot dertig jaar oud, man, hormonaal van slag en mede daardoor vaak liefhebber van gedragsverruimende middelen. Allemaal waren ze in hun generatie lid van die ene eeuwige risicogroep van adolescenten die door hun leeftijd nog nauwelijks autonoom kunnen zijn, maar wel de volle autonomie hebben.

Voor autochtone adolescenten zijn de tijden al zwaar, maar voor allochtone jongens komt daar nog bij dat hun ouders nog stammen uit een meer heteronome, autoritaire cultuur dan de onze.Het is trouwens goed om op te merken dat wij maar twintig jaar voorliggen, meer niet.

Bij Mohammed B. is het volkomen uit de klauw gelopen. Hij heeft de vrijheid gekregen en die niet aangekund. Voor de moord op Theo van Gogh is geen enkel excuus. Bij geweld houdt iedere tolerantie op

.

Wat er moet gebeuren, zegt Gude. Onderwijs. Ze van de straat houden. Zorgen dat ze geen rottigheid uit kunnen halen.

Maar in plaats van deze oplossing in te zetten, wekt bijvoorbeeld minister Verdonk van Integratie liever aan een beleid om relschoppers uit te zetten en dubbele nationaliteiten af te nemen. Ze stuurt de jongens het huis uit, zoals alle slappe ouders die het echt niet meer weten.

Een crisis wordt alleen een ramp als je er op reageert met vooroordelen. Dat is wat er nu aan de hand is. De politiek praat de bevooroordeelde kiezer naar de mond. Het is een vooroordeel om te denken dat het om de islam gaat. Je kunt op dit moment maar beter bang zijn voor het verlies van vrijheden opgelegd door de overheid dan voor de islam die vermoedelijk een heel ander gezicht heeft dan het dreigsmoel dat wij er aan geven. Zogauw je iemand hoort zeggen dat de islam intrinsiek, als doctrine, een grotere bedreiging is dan een andere doctrine heb je te maken met een bevooroordeelde visie. Zo iemand vergeet dat andere doctrines even gemakkelijk tot fanatisme kunnen leiden. Het beeld van de islam als vijand legitimeert de dogma’s van de tegenbeweging.

Juist in tijden van crisis moet je tolereren. Je moet tolereren dat mensen anders denken, hoofddoekjes dragen, dat ze islamiet zijn. Het gaat er om dat de staat zich boven de religie stelt en religies tolereert. Wat tolereert de staat niet? Wetsovertredingen. Ga je de islam verbieden? Nee. Mogen islamieten almachtsfantasieën koesteren? Ja. Mogen islamieten almachtsfantasieën koesteren en de wapens oppakken? Nee. Want daar hebben we de wet voor.

Wij zijn objectief een grotere dreiging voor de Oriënt dan zij voor ons. En daarbij zijn we onnavolgbaar inconsequent. Als je kijkt wat de Verenigde Staten – en in hun kielzog Nederland – in Irak hebben gedaan, dan zie je dat wij tegen het dreigdecor van islamisering Irak binnengevallen zijn om een van de weinige seculiere machtshebbers te onttronen, nadat Amerika hem eerst tot de tanden toe had bewapend. Dat alles om vrijheid te brengen, wat zoals gezegd een contradictie is. Daarmee hebben we zo’n chaos doen ontstaan dat er weer volop religieuze bindmiddelen worden ingezet. Het resultaat is een heteronome, islamitische maatschappij. Dut dat ingrijpen is tot nu toe niet zo geslaagd.

En er is nog iets aan de hand: wij beschouwen alle islamieten als lid van een grote vereniging die er een vernietigingsfantasie over het Westen op na houdt. In Amerika worden verreweg de meeste terroristische aanslagen gepleegd door ‘ white Christian supremacists’. Maar we noemen het christendom daarmee toch geen terroristische godsdienst? Het is onzin om te veronderstellen dat dat bij islamieten ineens wel het geval is. Ten eerste vanwege de enorme diversiteit in de islam. Maar als alle islamieten een aversie tegen het Westen zouden koesteren dan zijn ze werkelijk niet de enigen. Het boeddhisme laat ook geen kans onbenut om westerlingen hun levenswandel af te raden. Het staat uiterst kritisch tegenover het Westen.

Het is geen toeval dat wij op het ogenblik geplaagd worden door dogmatismen en fundamentalismen. We zijn een nietszeggende, sceptische intellectuele cultuur gaan koesteren. Daarom is er op dit moment nauwelijks een intelligente reactie op de islam, niet op de fundamentalistische, maar ook niet op de verlichte islam. Er ontstaan geen intelligente banden met intelligente islamieten en daarom wordt het kleine groepje fanatici niet ingekapseld.

Morgen meer. Dan de visie van Andreas Kinneging

(Bovenstaande zijn citaten die uit het artikel zijn geknipt. Lees het vooral in zijn geheel, plus de andere interessante artikelen waar ik het nog over zal hebben. Het boek heet Religie en verdraagzaamheid en is samengesteld door Bart Top)