Terwijl er aan de overkant vooral druk werd gedebatteerd over het Irak-onderzoek, laatste woord nog niet over gesproken, en Harry van Bommel weer een keer vragen stelde aan minister Verhagen, of het niet eens tijd werd dat hij eisen ging stellen aan Israel, wederom tevergeefs, hadden we in de Eerste Kamer een debatje dat vooral interessant was voor …de Eerste Kamer. Namelijk: hoe worden de leden van de EK gekozen?

Voor de SP deed Arjan Vliegenthart het woord. Interessant was dat vrijwel alle partijen het in essentie met elkaar eens waren: er gaat te veel mis bij de merkwaardige getrapte verkiezing van de EK leden door de leden van de Provinciale Staten. Nico Koffeman van de Partij voor de Dieren haalde nog eens de gebeurtenissen terug, waarom hij op dit moment in zijn eentje in de EK zit, en het klonk als een soap. Eerst bleek na de verkiezingen dat door de tot stand gekomen lijstverbinding van de Partij voor de Dieren met Groen Links een restzetel toe zou komen aan Groen Links. Maar door een voorkeursstem op de Partij voor de Dieren zou die toch weer toekomen aan de Partij voor de Dieren. Maar toen vulde een statenlid in Noord-Holland in verwarring zeven stemvakjes rood waardoor haar stem ongeldig werd, en toen zou de restzetel niet toekomen aan de lijstverbinding maar aan de SP. Bovendien weigerde het statenlid dat de fout maakte haar zetel ter beschikking te stellen en ging alleen verder. Dat leverde dus een 12de zetel op voor de SP maar die ging niet naar nummer 12 op de lijst, maar door de voorkeursstemmen naar nummer 18, die als lid van de Provinciale Staten op zichzelf had gestemd, samen met 4 collega’s statenleden uit Overijssel en een uit Drente. En omdat de SP daar intern andere afspraken over had, werd het betreffende lid gevraagd om zijn zetel weer ter beschikking te stellen, wat hij weigerde, waarop hij werd geroyeerd, en als eenmansfractie verder ging. En zo kon het gebeuren, zei Koffeman, dat de Partij voor de Dieren meer stemmen haalde dan D66, die met twee zetels in de EK kwam, terwijl Koffeman er nu in zijn eentje zit.

Het is dus raar georganiseerd. Daar was bijna iedereen het over eens, behalve die van de eenmansfractie, en de SGP en de CU, en het idee was dat het zo nooit meer moet. Ik merkte op dat een paar van de leden die met voorkeursstemmen in de kamer waren gekozen maar even waren koffiedrinken tijdens dit debat.

Er zou een Grondwetswijziging voor nodig zijn, om echt eens de bijl te zetten in de manier waarop de EK word gekozen, wat tijd kost en tweederde meerderheid vereist, dat ia onhaalbaar voor de volgende verkiezingen. En dan zou die weer net zo kunnen verlopen, met veel gedoe, onenigheid binnen partijen en losse eindjes. Dus kozen de meeste partijen – want bijna elke partij had er last mee gehad, al kozen ze er op verschillende manieren mee om te gaan – voor een pragmatische oplossing. Er liggen nu drie moties waarin de minister wordt verzocht een correctie van de kieswet voor te bereiden waarin drie zaken worden veranderd: de kiesdrempel wordt van 50% naar 100% opgetrokken (wat het uitbrengen van voorkeursstemmen niet onmogelijk maakt, maar er wel voor zorgt dat niemand zich door een paar vriendjes in de kamer kan laten kiezen), lijstverbindingen worden niet meer achteraf maar alleen vooraf geaccepteerd, zodat je geen handjeklap krijgt over de restzetels, en de verkiezingen voor Provinciale Staten en Eerste Kamer vinden op dezelfde dag plaats. Met die veranderingen zou geen van de huidige leden die met voorkeursstemmen en met passeren van de door de partij samengestelde lijst in de groene bankjes terecht is gekomen het hebben gehaald, rekende Arjan voor. Pragmatisch, maar effectief dus. De SP is het er dus mee eens, staatssecretaris Bijleveld ook, en gezien het brede draagvlak is het zeer waarschijnlijk dat die wetswijziging er komt. Arjan had een mooi werkje gedaan.

(Ikzelf werd destijds ook verblijd met zoveel voorkeursstemmen dat ik op nummer drie van de lijst terecht kwam. Alleen: daar stond ik al.)

Zie de website van de Eerste Kamer, hier.
En collega Kees schreef er een strak stukje voor voor de SP-site. Hier.