In het fascinerende nieuwe gebouw van de Openbare Bibliotheek van Amsterdam (vlak bij het Centraal Station) bruist het van leven. Weg is dat wat stoffige image van de bieb. Je kunt er niet alleen boeken lenen en bladen lezen, er zijn ook verdiepingen met DVD’s, muziek, zowel op CD’s als bladmuziek, er zijn exposities, op het dak een fantastisch terras en lekker te eten, er gebeurt voortdurend van alles en overal computers waar mensen achter zitten. (Website hier. Is tie altijd zo langzaam of ligt dat aan mij?)


(Sharida Mohamedjoesoef)

Op de vierde verdieping vindt dagelijks twee uur lang de live opnamen voor de radio plaats (met video-opnamen die ook te zien zijn) en elke dinsdag is dat NIO en NMO die een talkshow met gasten hebben, met discussies en muziek. (Op andere dagen zijn dat Llink, Ikon en Human) Ik ga er heen, omdat ik het leuk vind om achter de schermen te kijken – publiek is welkom – en omdat ik een paar mensen ken die er die avond bij zijn.

(Moustapha Oukbih)

Sharida Mohammedjoesoef is de presentator, die die interviews doet en het programma aan elkaar praat. Hoofdgast is Moustapha Oukbih, een van de zeer weinige verslaggevers voor de Nederlandse media met een Marokaanse/moslim achtergrond. Hij heeft zijn standplaats in Amman, in Jordanie, van waaruit hij het ‘Midden-Oosten’ doet voor de NOS – zeg maar: 22 landen.

Eerst Oukbih. Hij maakt meteen duidelijk dat het een voordeel is dat hij een Arabische achtergrond heeft, hij leest ook de Arabische kranten en het lokale nieuws, en weet dus veel sneller wat er speelt dan de Nederlandse Nederlandse journalisten die het eerst via de westerse media moeten vernemen. Hij komt ook vaak makkelijker binnen. Bijvoorbeeld toen dat Nederlandse echtpaar was gekidnapt. Hij wist dat de kidnapper niet zomaar een have crimineel was, maar in zijn omgeving een belangrijk man, een sjeich. Dus ook hoe je die aan moet spreken. Binnen de kortste keren had hij hem aan de lijn, en kon dus de gebeurtenissen twee weken lang op de huid volgen.

Een belangrijk misverstand voor het westen, voor Nederland, is dat er zoiets bestaat als één Arabische wereld. Het beeld is er vooral een van radicalisme en extremisme, terwijl de Arabische wereld zoveel kleurrijker en veelzijdiger is, je hebt er ook de jongeren, de vrouwen die zich emanciperen – vrijwel geen Arabisch land meer zonder een vrouwenbeweging, zelfs in Saudi Arabie, in elk land intellectuelen en kunstenaars, en politici met dwarse opvattingen. Nederland is daar maar mondjesmaat in geinteresseerd, pas als er bonje is, geweld, terrorisme, willen mensen weten wat daar gebeurt.

Diezelfde diversiteit waar Oukbih het over heeft vinden we trouwens ook terug in het programma. Er zijn mensen aan het woord – en aan het zingen – met heel diverse achtergrond, Irakees, Libanees, Pakistaans, Marokkaans en Bengali. En dat vaak in combinatie met een nieuw land – Nederland meestal. Ook de onderwerpen zijn heel divers: vorige keer was er een item over lingerie in Syrie. Verbaasde zich iemand van Youth for Christ over. We hebben jou hier toch ook, was het antwoord.

(Mohammed Benzakour)

Mohammed Benzakour komt vaak langs, om een actuele issue te bespreken. Hij had het over Marcouch, die nu twee Marokkaans-Nederlandse jonge mannen, die nogal wat misstappen op hun geweten hebben het land uit wil zetten. “Ik kan me voorstellen dat je genoeg hebt van die jongens die zitten te klieren”, zegt Benzakour. “Maar waarom éérst met dat plan naar de pers? Marcouch is aangesteld als bruggenbouwer, maar hij raakt het vertrouwen van zijn achterban kwijt. Ik hoorde tijdens een discussie al iemand zeggen: je bent erger dan Wilders. Alle begrip dat je de rotte appels er uit zou willen hebben, zegt Benzakour, maar dat kan ook in onderling overleg, diplomatieker. Wanneer je meteen op de ramkoers gaat, schiet je als bruggenbouwer je doel voorbij.” Eigenlijk wilde hij het hebben over het nieuwe boek van Anil Ramdas, over Suriname. Heel goed boek, zei Benzakour.

(Arthur Blok)

Een andere gast, Bilal el Mashta, leest een stukje voor uit die Arabische literatuur, die nog steeds zo tot de verbeelding spreekt van westerse lezers, Duizend en één nacht. Oude en nieuwe literatuur: Arthur Blok, Libanese wortels, Libanese vrouw, heeft net een boek geschreven: Morgen misschien. Het is zo nieuw dat hij zelf nog geen exemplaar heeft, maar hij zou me er een sturen. Hallo? Arthur?

Muziek. Ook divers. Uzma Asghar, Pakistaans-Britse zingt zonder begeleiding anasheeds. Religieuze liederen. En Sarah Sayeed, Bengaals-Brits, zingt mengelingen van klassiek, jazz en pop. Er ontstaan fascinerende nieuwe vormen uit al die combinaties. En dan zingen ze ook nog samen. Wijnand Hollander, Hollander, komt vertellen over The Missing Voices, zeven vrouwelijke moslimartiesten uit Denemarken, Engeland en Nederland: Marmoucha.

(Uzma Asghar)

(Sarah Sayeed)

Paneldiscussie, over de beeldvorming over het Midden Oosten, Jacqueline de Bruijn, politicologe en communicatiewetenschapper, ze heeft veel onderzoek gedaan naar de beeldvorming in de Nederlandse media over Palestina/Israel. Er is wel wat veranderd, stelt ze, maar nog steeds mist het Nederlands publiek vaak de contekst om kritisch genoeg te kunnen luisteren. Neem een voorbeeld: dan wordt er gepraat over Israelische Arabieren. Hoeveel mensen weten dat er een miljoen Palestijnen in Israel wonen, en dat dat niet zomaar Arabieren zijn maar Palestijnen?

(Jacqueline de Bruijn)

Vroeger was het not done om Arabische leiders aan het woord te laten, nu komen ze evenredig aan het woord, zegt Moustapha Oukbih. Nou, evenredig? vraagt De Bruijn zich af. En kijk naar de taal: wanneer hebben verslaggevers het over incidenten, als het Israel is, en waneer heet het aanslagen, als het Palestijnen zijn. De woorden zijn niet onschuldig. Hoe vaak wordt hamas niet volautomatisch aangeduid als ‘de terroristische organisatie Hamas’, terwijl de aanvallen van Israel altijd vallen onder ‘vergelding’ en nooit onder ’terrorisme’? Wie bepaalt wat er terrorisme is?

Iemand zeg: we hebben jarenlang als verslaggever op eieren moeten lopen, omdat de Israeli’s, de joden, zoveel hadden meegemaakt en je niet mocht kwetsen – dat is nu toch wel een beetje over. We komen van heel ver, de toon is wel veranderd. Ja, zegt De Bruijn, aan het feit dat de Israel-lobby zich zo fel weert kun je zien dat er wel wat aan het verschuiven is.

In Nederland denken nog te veel mensen dat de moslimomroepen er zijn voor moslims, en maar een beperkt programma hebben. In tijd wel, maar mijn ervaring is nu juist dat er meer diversiteit te vinden is bij de moslimomroepen dan bij de reguliere blanke Hollandse. Vooral in de belangstelling voor wat er buiten Nederland gebeurt. En juist op de breukvlakken van de culturen gebeuren er spannende dingen.

Leuk om er bij te zijn. De gesprekken gingen na afloop vanzelf nog door, in het café bij de OBA.