Een illuster gezelschap aan voormalige ministers vindt dat het tijd wordt om Israel niet langer onvoorwaardelijk te steunen, zolang ze doorgaan met het schenden van het internationaal recht. Op 15 juni moet beslist worden of de EU de relaties met Israel gaat ‘upgraden’. Zolang Israel onder onze ogen de laatste kansen op een twee -staatsoplossing vernietigen vinden de heren niet dat we daar mee in zouden moeten stemmen. Het zou natuurlijk fijn zijn als zulke geluiden wat meer van politici zouden komen zolang ze nog minister zijn en niet pas daarna.
De ondertekenaars:
Dries van Agt was minister-president.
Frans Andriessen was minister van Financiën.
Hans van den Broek was minister van Buitenlandse Zaken.
Laurens Jan Brinkhorst was minister van Economische Zaken.
Hans van Mierlo was minister van Buitenlandse Zaken.
Klaas de Vries was minister van Sociale Zaken en Binnenlandse Zaken.
De tekst staat in de Volkskrant van vandaag: hier.
Hoi Anja,
Het valt weer op dat het stuk in de Volkskrant is geschreven door OUD-politici. Dat zie je voortdurend in Nederland. Zolang ze macht hebben, volgen ze gedwee de partijlijn. Maar nog niet zijn ze aan de kant geschoven, of ze gaan nadenken over wat er eigenlijk aan de hand was en of het allemaal wel goed was en of er niet iets anders had moeten gebeuren. Dat nadenken leidt dan tot nieuwe, maar niet altijd goede inzichten.
Het manco van deze tekst van Van Agt c.s. blijkt al in de eerste regel, waar ze praten over de z.g. ’tweestatenoplossing’. Is dat wel een oplossing? Robert Soeterik gelooft er niet meer in, en hij is niet de enige. Vele van de z.g “progressieve” Israeli’s geloven er ook niet meer in en vele Palestijnen evenmin. Moeten we wel twee staten willen? Zou het niet een beter idee zijn een staat te maken voor alle mensen die in het gebied wonen? Waarbij alle inwoners gelijke rechten en plichten krijgen?
Vanzelfsprekend zou zo’n staat zijn joods-religieuze karakter verliezen. Zo’n karakterverlies heeft morele voordelen. Momenteel bestaat er in Israel eigenlijk geen staatsburgerschap, maar worden de inwoners verdeeld in groepen, met voor iedere groep een apart merkteken in de identiteitskaart (naar ik heb begrepen in de vorm van een nummercodering). Je kunt geen Israeliër zijn, maar alleen jood, druus, christen, mohammedaan, enz.
Als je het joodse karakter van de staat wilt handhaven, dwz. de joodse religie/cultuur als Leitkultur wilt blijven zien, moet je onderscheid blijven maken tussen pro-burgers, die deze cultuur en identiteit versterken, en contra-burgers, die de identiteit verzwakken. De burgers van de staat worden dus onderscheiden op grond van afkomst, cultuur en religie, en iedere bevolkingsgroep heeft zijn eigen rechten en plichten.
Dit systeem zien we momenteel in de praktijk werken. De een moet in het leger, de ander mag niet eens in het leger. De een krijgt meer water, de ander minder. De een wordt geprivilegieerd, de ander gediscrimineerd.
Het doet allemaal sterk denken aan het klassiek Duitse onderscheid tussen staatsburgers en ingezetenen.
En dat niet in het leger mogen is ook klassiek Duits: in de eerste helft van de 19e eeuw mochten joden in Pruisen niet dienst nemen in het leger. Dat verbod op dienstneming was een symbool voor hun onvolwaardige burgerschap.
Zodra er teveel contra-burgers dreigen te komen (let op het woord ‘dreigen’), raakt men in paniek en zint men op methoden om de verhoudingen weer recht te trekken: nieuwe import van pro-burgers, ’transfer’ van contra-burgers de grens over. Dit heet in de Engelse versie van het Israelische jargon: the demographic problem. Zie bv Pappe’s Ethnic Cleansing, p. 249 e.v. Toen in de jaren ’80 het arabische bevolkingsaandeel in Galilea tot onaanvaardbare hoogte dreigde te stijgen, zijn er plannen gemaakt om deze streek leeg te vegen, pardon, de bevolkingsbalans te herstellen.
Uit deze demografische neurose spreekt de ook weer klassiek Duitse angst voor Ueberfremdung: “Ze” nemen ons land over.
Het idee om in Palestina twee soevereine, maar wel economisch samenwerkende staten te creëren, dateert uit de tijd van het Peel-rapport van 1937. Was dat wel zo’n goed idee?
Was überhaupt het politiek-zionistische project wel zo’n goed idee? Politiek zionisme is vanoudsher gebaseerd geweest op het in bezit nemen van een streek voor het joodse volk, waar dat joodse volk dan de dominerende macht zou zijn. Uit de aard der zaak zouden de andere inwoners van die streek dan de onderliggende groep worden.
Is dat een goed idee geweest?
En is het idee om joden te definiëren als een volk in plaats van als een religieuze en/of culturele gemeenschap, wel zo goed geweest? Herzl schreef al: Wir sind ein Volk, EIN Volk.
Is dat zo?
Ben-Gurion baseerde zijn recht tot verovering/herovering van Palestina op een letterlijke interpretatie van de bijbelboeken Deuteronomium en vooral Jozua. Daarmee sloeg hij twee vliegen in een klap: het “religieuze recht” op Erets Israel werd gekoppeld aan een “historisch recht” op het eigen land. Ben-Gurion meende dit serieus. Hij is tien jaar lang avond aan avond bezig geweest met zijn bijbelstudie. Jozua gaat over de verovering van het land Kanaän. Jozua 1:4:
“Van de woestijn en de Libanon ginds tot aan de grote rivier, de rivier de Eufraat, het gehele land der Hethieten, en tot aan de Grote Zee in het westen zal uw gebied zijn.”
Het gaat er niet om of Anja Meulenbelt en ondergetekende in deze bijbelogie geloven, maar dat Ben-Gurion erin geloofde. En hij had de macht, de middelen en het leger om zijn geloof tot reëel bestaande Waarheid te maken.
Is het wel zo verstandig om je politiek te baseren op een letterlijke en hoogstpersoonlijke bijbelinterpretatie? En is het redelijk? Moeten andere mensen een boodschap hebben aan jouw rechtvaardiging van jouw eigen handelen?
Het achterliggende denkschema van de meeste zionisten NA de tijd van Herzl/Nordau is eenvoudig. Je kunt Erets Israel vergelijken met je huis. ’s Zomers ga je op vakantie. Je huis blijft leeg achter, maar is nog wel van jou. Na een maand kom je terug en wat blijkt? Er zitten ineens andere mensen in jouw huis! Krakers! Inbrekers! Dieven!
Ze pikken zomaar jouw huis in, zonder huur te betalen of dankjewel te zeggen, en als je ze vraagt op te krassen, zijn ze brutaal genoeg om te weigeren. Ondankbaar ook nog!
Dus moet je ze wel met geweld eruit werken. Zo ontstaat een opgedrongen oorlog, alweer in goed Duits: einen aufgezwungene Krieg.
Het volk Israels is gewoon even tweeduizend jaar op vakantie geweest, en nu keren ze terug.
Dit verhaal van het eigen huis is essentieel voor al het denken uit Israel en vormt de onderliggende, maar nooit uitgesproken basis voor alle propaganda die de Hasbara produceert.
Jij wilt gewoon in vrede in je eigen huis leven, en “zij” gunnen je niet eens je eigen huis. Je moet vechten om je eigen huis terug te krijgen.
Maar is het een reëel verhaal?
Op al deze fundamentele vragen geeft het betoog van Van Agt c.s. geen antwoord. Dat komt omdat de heren deze vragen niet stellen. Ze zitten – als bijna alle politici – gevangen in het heden. Hun verleden loopt terug tot ‘Anapolis’ of hooguit ‘Oslo’. Dat is al heel ver terug. Wat eerder gebeurd is, ontstaan is, scheefgegroeid is, onttrekt zich geheel aan hun waarneming.
Alles voor ‘Oslo’ was er altijd al. En hoeft dus niet onderzocht, geanalyseerd, beargumenteerd, beredeneerd, gerechtvaardigd te worden.
Voor politici is het verleden een gepasseerd station, voorbij, en wat ervan rest is een doos ouwe kranten. Gezeur. Nakaarten.
Het verhaal van Van Agt c.s. zal tot niets leiden. De heren komen met ‘de oplossing’, maar zijn niet in staat te formuleren waar ‘het probleem’ ligt.
Ernesto
Het is duidelijk dat jij geen politicus bent, Ernesto. Jij denkt dat je de zaak kunt winnen met de juiste analyse. En nu neem je het Van Agt c.s. kwalijk dat hij daar niet ver genoeg in gaat. En begint alles op te sommen wat hij volgens jou wel moet vinden – veel kwesties die we op dit weblog al uitgebreid hebben behandeld. Waaronder de vraag of de twee-staats oplossing geen gepasseerd station is, en het niet een andere richting op zou moeten. Wat overigens, jij maakt die fout ook weer, niet onze zaak is om te beslissen.
Wat je volgens mij over het hoofd ziet is wat de politieke betekenis is van dit stuk. Door Israel aan de toch al tamelijk vergaand beloofde twee-staatsoplossing te houden, heb je een middel om onze regering te dwingen op te houden om Israel te bevooroordelen, onder andere met de mogelijke aanstaande ‘upgrading’. Zegt Israel nee tegen die twee staten (Obama dringt er nu ook op aan) dan is er een goede reden om de voorkeursbehandeling te staken, zegt Israel ja, dan zouden ze daden moeten tonen. Tactisch gezien heeft het dus veel meer zin om het over twee staten te hebben dan om nu met een uitgebreide analyse te komen dat een staat met gelijke rechten voor alle burgers beter zou zijn.
Je doet nogal schamper over de oud-ministers vind ik. Je ziet denk ik over het hoofd dat het juist voor de minder linkse partijen erg belangrijk is dat zulke vooraanstaande eigen leden zeggen waar het op staat. Ik denk dat dat meer invloed heeft dan jij met je analyse, of Robert Soeterik, of ik. Als het hen zou lukken om onze regering zo ver te krijgen dat ze niet instemmen met de upgrading, moeten we nog zien, dan hebben ze iets voor elkaar gekregen wat de linkse partijen met hun verder reikende analyses niet voor elkaar krijgen. Nee, dan heb je nog geen oplossing, maar toch zou ik daar niet te min over doen.
En voor een volgende keer: schrijf niet zulke lange lappen tekst als reactie, Ernesto. Een paar zinnen ter verwijzing naar de kwesties die hier al zo vaak aan de orde zijn geweest, zouden voldoende zijn geweest om je punt te maken.
En voor wat Van Agt vindt als hij niet een verhaal moet maken waar hij ook de andere oud-ministers in mee moest krijgen, en wanneer hij de ruimte heeft om te zeggen wat hij wil: wacht maar even af tot zijn boek er is. Ik verwacht, hem een beetje kennende ondertussen, dat ik het voor 90% met hem eens zal zijn. Dat lijkt mij ruim voldoende om iemand die politiek gezien zo’n bocht in zijn politieke leven heeft durven nemen te eren.
Waarbij ik omwille van de geschiedschrijving nog wil aantekenen dat Klaas de Vries zich destijds de benen uit zijn ministeriële gat heeft gelopen om mensen te wijzen op wat gaande was in het Midden-Oosten. Dus bepaald geen voorbeeld was van een ‘machthebber die gedwee de partijlijn volgt’ en nu tot inkeer komt.