Er zijn dagen van pure verslagenheid, en niet meer weten waar ik het zoeken moet van machteloze woede. Mijn vrienden in Palestina, die ik maar zo weinig kan helpen. Zo weinig mensen in Nederland die er echt besef van hebben. Dan denk ik, wat kan ik nog meer doen dan ik al doe?

Dan is de ekklesia een goede plek. Vandaag zongen we:

Zie alle stervelingen van de wereld,
waar onze doden zijn, verkoold, verwaaid.
vragen wij U- hebt gij hen nog gezien?

Waarom genadeloos vernietigd worden
de armsten van de wereld, uw geliefden;
waarom wij die met weinigen bezitten
wat allen toebehoort, uw woord niet doen,

geen wereld maken die in vrede is,
een nieuwe orde van gerechtigheid-
Gij die ons hebt gezegd wat leven is:
te doen wat goed is, recht, elkaar bevrijden.

Gij die dit woord ons ingegeven hebt,
een brond van kracht en moed en zeker weten.
Gij die het licht in ons geschapen hebt:
dat niet de duisternis ons overmeestert.

Dat niet het laatste woord is aan de dood.

Ik ga er zondags heen zonder na te denken of ik wel zin heb. Meestal met een hoofd vol met van alles. Er moet zo veel. En dan altijd is er een moment in de dienst dat het me weer raakt. Een paar woorden. Brood en wijn. Een lied. En ben ik weer bijna in tranen.

Ik geloof niet dat je met bidden de wereld verandert. Wat de wereld verandert, dat zijn wij. Maar voor wie in bidden gelooft helpt het wel, het helpt ons, mij.

Ik moest denken aan een oud joods verhaal van die man die jarenlang rondliep met een bord; bid, red de wereld. Toen vroeg iemand aan hem, en heeft het nou geholpen dat je daar maar loopt met dat bord, heb je de wereld nou verbeterd? Nee, zei hij, ik heb de wereld niet veranderd, maar als ik er mee ophoudt verandert de wereld mij.