“De beroemde Nederlandse tolerantie is zeker niet meer vanzelfsprekend, al zijn het nu moslims die onder verdenking staan en niet langer de joden. We hebben nu politieke partijen die sterk nationalistisch denken, die de binnenkomst van migranten en vluchtelingen streng aan banden willen leggen of helemaal zouden willen verbieden. Met een begrippenapparaat dat maakt dat zelfs mensen die in Nederland zijn geboren via het etiket ‘allochtoon’ – dat voor drie generaties geldt – zich nog buitenstaander kunnen voelen. Dit is de stemming: zij mogen alleen op voorwaarden aanwezig zijn, voorwaarden die voor de ingezetenen, de gevestigden, de autochtonen niet gelden. En op beslissende momenten kunnen allochtonen te kennen gegeven worden dat er opnieuw nieuwe normen aangelegd worden waaraan ze moeten voldoen om er bij te horen”.

Ik citeer mezelf. Een tijdje geleden schreef ik een lang en niet zo eenvoudig stuk, waarin ik een gedachte van Steven Beller overnam: dat Europa goed was voor joden in periodes dat het mogelijk was om zowel jood als Duitser te zijn, en dat het gevaarlijk werd op het moment dat gesuggereerd werd dat je meer Duitser was naarmate je minder joods was – of zelfs tot aan de gedachte dat ‘jood’ en ‘Duitser’ elkaar uitsloten. En ik denk dat we opnieuw in een periode zijn beland waarin gesuggereerd wordt dat je meer Nederlander bent naarmate je minder Marokkaan/moslim/migrant bent.

Ik verwijs nog eens naar dat artikel, Europa voor joden en moslims, hier.