Te gast: René Gabriëls en Yolande Jansen. Ik las het stuk in het NRC, vond het belangrijk, en vroeg hen om toestemming om het hier af te drukken. Het is een licht gewijzigde versies gepubliceerd in NRC/Handelsblad, opiniepagina, woensdag 31 maart 2010 en in NRC Next, opiniepagina, 22 maart 2010.
Mensenrechten? Hier even niet.
Nederland schendt mensenrechten door kinderen van uitgeprocedeerde asielzoekers op straat te zetten. Zo concludeerde onlangs het Europees Comité voor Sociale Rechten in Straatsburg. Volgens de uitspraak van dit comité moet het op straat zetten van kinderen
direct worden beëindigd.
Ondanks het feit dat tegen de uitspraak van het Europees Comité voor Sociale Rechten geen beroep mogelijk is, heeft demissionair minister van Justitie Hirsch Ballin om bedenktijd gevraagd, en op 25 maart aan de Kamer geschreven dat de onderdelen van het Handvest die Nederland negeert, niet voor uitgeprocedeerde asielzoekers gelden (NRC 25 maart). De houding van de minister is exemplarisch voor het feit dat gedurende het laatste decennium een keiharde behandeling van vreemdelingen is genormaliseerd en gelegitimeerd. Ook van origine gematigde en rechtsstatelijk georiënteerde partijen ondersteunen inmiddels een beleid dat zowel morele als juridische grenzen regelmatig
ver overschrijdt.
Een ander recent voorbeeld van deze verharding was de door staatssecretaris Albayrak (PvdA) voorgenomen wijziging van de Vreemdelingenwet, die wegens de val van het kabinet niet meer door de Tweede Kamer in behandeling is genomen. Door een wijziging van artikel 16 zou het mogelijk zijn geworden om personen die illegaal in Nederland verblijven of verbleven, enkel op die grond verblijfsrecht te ontzeggen. Velen wezen erop dat dit de zwaksten onder illegalen zou treffen. Het feit dat PvdA staatssecretaris Albayrak deze wetswijziging wilde doorvoeren laat zien dat keihard beleid inmiddels zelfs door progressieve politici wordt ondersteund.
Zelfs elementaire rechtsstatelijke bescherming wordt aan uitgeprocedeerde asielzoekers en illegalen vaak niet meer geboden. Dit zien wij terug in het handelen van IND, de Dienst Terugkeer en Vertrek van het ministerie van Justitie en de vreemdelingenpolitie. Het Amnesty International rapport ‘The Netherlands: The Detention of Irregular Migrants and Asylum-seekers’ uit 2008 stelde al dat Nederland de
internationale regels voor de behandeling van illegale vreemdelingen regelmatig schendt en een uiterst problematisch detentiebeleid ten aanzien van illegalen heeft ontwikkeld, en hierin is nog weinig veranderd.
Een recent voorbeeld is de behandeling door de Rijksoverheid van de Armeense familie A., die sinds 2000 in Nederland woonde, en sinds vier jaar in noodopvang in Maastricht. Eind januari is dit gezin – vader, moeder en twee dochters van 8 en 9 jaar – door de Vreemdelingenpolitie in opdracht van de Dienst Terugkeer en Vertrek met veel machtsvertoon naar een detentiecentrum in Rotterdam afgevoerd met de bedoeling hen naar Armenië uit te zetten. Omdat de advocaat hun uitzetting voorlopig heeft weten uit te
stellen en kinderen maximaal twee weken gevangen mogen zitten, is het gezin inmiddels naar Ter Apel gebracht. Daar zit het gezin, waarvan de moeder ernstige psychische problemen heeft, in de Vrijheidsbeperkende Locatie. De vader is vanwege vermeend
vluchtgevaar wekenlang opgesloten geweest in de Penitentiaire Inrichting verderop. Deze kinderen zijn geboren en getogen in Nederland, maar net als veel andere kinderen dreigen zij binnenkort op straat te worden gezet.
Zowel het niet serieus nemen van de bijzondere omstandigheden van mensen als de keiharde wijze waarop ze worden behandeld zijn staand beleid geworden. Amnesty International wijst bijvoorbeeld ook op het geval van een man die al twee jaar in detentie zit en wiens chirurg meent dat dit wegens een ernstige darmafwijking volstrekt onverantwoord is. In 2008 werden 8585 vreemdelingen gedetineerd in omstandigheden die eigenlijk voor strafrechtelijke vergrijpen zijn bedoeld, en zaten nagenoeg 1400 mensen langer dan zes maanden vast.
Voor kinderen is detentie aantoonbaar schadelijk – evenals intimiderend gedrag door de politie. Uit onderzoek van Margrite Kalverboer van
de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat kinderen die uitgezet worden nadat zij langer dan vijf jaar in Nederland verbleven, een grote kans hebben om ernstige psychische schade op te lopen.
Het is de vraag wie in de Haagse politiek het aandurft om, na jaren van steeds verder naar rechts opgeschoven debatten, weer in het openbaar te benoemen welk leed achter dit vreemdelingenbeleid schuilgaat. In ieder geval zal dit de lakmoesproef zijn voor het daadwerkelijk tegenspreken en tegenwerken van het rechtse populisme. Het huidige vreemdelingenbeleid past niet – om met Job Cohen te spreken – bij een fatsoenlijke samenleving.
Ondergetekenden menen dat de middenpartijen zich ernstig vergissen als ze denken dat ‘hard’ beleid electoraal noodzakelijk is om het hoofd te kunnen bieden aan oprukkend rechts. Een substantieel deel van de Nederlandse burgers zal zich waarschijnlijk meer aangetrokken voelen tot politici die bepleiten dat in ieder geval de regels van internationale mensenrechtenverdragen worden gerespecteerd. Het is echter
wel hoog tijd dat politici zich nadrukkelijk van het verharde beleid distantiëren en de menselijke realiteit daarachter aan de orde stellen; anders kan een substantieel deel van de Nederlandse bevolking die binnenkort niet eens meer zien. En dan heeft Wilders vrij spel.
Yolande Jansen is universitair docent politieke filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en René Gabriëls is universitair docent wijsbegeerte aan de Universiteit van Maastricht.
Uiteindelijk kun je niet anders dan “hard” zijn tenzij je van Nederland een open immigratie land wil maken waar iedereen mag komen wonen als ze dit willen.
Ik denk overigens zelf dat dit best mogelijk is maar dan moeten de collectieve voorzieningen op de schop,Europese verdragen over vrij verkeer van mensen opgeheven worden, en moeten we weer serieus gaan nadenken over landwinning.
De VS is groot geworden omdat mensen vanuit de hele wereld daarheen wilde emigreren die mensen hadden niets en moesten dus keihard werken om iets van hun leven te maken.
In Nederland bestaat een dergelijke motivatie voor migranten niet. tenslotte is ons sociaal minimum meer dan veel migranten verdienen in hun land van herkomst.
Overigens zat er ook een negatieve kant aan de ongelimiteerde immigratie naar de VS namelijk de verdrijving en uitroeiing van de oorspronkelijke bevolking.
Nog eens, Ronald, want het is al zo vaak gezegd: niemand hier heeft het er over om ongelimiteerd mensen toe te laten. Waar we het over hebben is dat mensen die om welke reden dan ook vluchten, en daar zijn heel goede redenen voor, humaan worden behandeld, volgens de mensenrechten. Ook als ze niet worden toegelaten.
En daar mankeert het nog erg aan, in Europa lopen wij op dat punt opmerkelijk achter, en we zijn daarover al op de vingers getikt door de Raad van Europa.
Hoi Anja,
De auteurs noemen fatsoenlijk, Job Cohen en vreemdelingenbeleid in één adem. Ik ben benieuwd of de auteurs Cohen net zo fatsoenlijk vonden als de SP hem vond toen hij als staatssecretaris van de strenge Vreemdelingenwet 2000 door de Kamer loodste.
Maar enfin. Je citeert filosofen. Bij filosofen gaat het om problemen, niet om oplossingen. Bij gebrek aan oplossingen een suggestie van mijn kant om de inhumane behandeling van illegalen te lijf te gaan: de grenzen beter bewaken en prioriteit geven aan het uitzetten van illegalen. Er zijn dan minder illegalen om inhumaan te behandelen. Tenzij je de grenzen wilt afschaffen kun je daar niet tegen zijn lijkt me. En passant is het probleem dat kinderen hier opgegroeid en geintegreerd zijn en toch worden uitgezet ook meteen opgelost. Ik kan niet wachten totdat je gaat voorstellen om dit op te nemen in het nieuwe partijprogramma.
Tot besluit een vraag: moeten illegalen dezelfde rechten krijgen als andere burgers totdat zij zijn uitgezet?
Wat een fantastische leuke rechtse gedachte nou toch weer: je gaat de inhumane behandeling van de illegalen te lijf door de grenzen te sluiten en dan heb je geen illegalen meer. Deze vraag is ook geweldig: of illegalen wel dezelfde rechten moeten hebben als burgers. Ik benoem je hierbij als de superrechtse mascotte van dit weblog, Roel. We kunnen altijd bij jou terecht om de problemen op het juiste formaat te verkleinen.
Een goed artikel van Yolande Jansen en René Gabriëls. Waaraan ik nog wil toevoegen (zoals ik al eerder heb gedaan): het e.e.a. is ook een flagrante schending van het VN-Verdrag van de Rechten van het Kind (1989).
Bravo. Een stuk zoals er te weinig in en over Nederland geschreven worden. Mensenrechten zijn ondeelbaar.
En wat gaan we dan doen met vluchtelingen die zijn uitgeprocedeerd?
De procedures moeten korter, er zijn te veel malafide advocaten die mensen aan het lijntje houden die bij voorbaat al kansloos zijn.
En dan? Wat moet er volgens jou gebeuren met mensen die geen recht op een verblijfsstatus hebben?
Ik zal René en Yolande vragen om te reageren, Anna, die weten er meer van af dan ik.
Maar feitelijk geef je zelf al een aantal antwoorden:
De procedure hoort korter te zijn (maar niet zo kort dat mensen met een gecompliceerde geschiedenis van geweld en trauma geen kans hebben, dat dreigt te gebeuren met de nieuwe wet) mensen moeten sneller weten waar ze aan toe zijn, en niet jaren hulpeloos in de wachtstand worden gehouden.
Als de procedure helder is hebben malafide advocaten weinig kans meer om mensen aan het lijntje te houden. Hoewel er nu een wet in de maak is waardoor mensen als ze eens ‘illegaal’ zijn geweest nooit meer een kans maken, en daar ben ik faliekant tegen. Ik ken te veel mensen die echt buiten hun schuld, of door een kleine ‘overtreding’ (gevlucht naar een ander land om aan het geweld van een echtgenoot te ontkomen bijvoorbeeld) ‘illegaal’ zijn geworden.
Ik kom mensen tegen die al tien jaar wachten. Dat mag niet voorkomen. Mensen die al zo lang hier zijn kun je niet meer uitzetten. Kinderen die hier zijn geboren, al naar school gaan, vriendjes hebben, geen band hebben met het land van hun ouders kun je niet meer uitzetten.
Verder blijken de ambtenaren en politici vaak te naief over de mogelijkheden om mensen ’terug’ te sturen. Naar veel landen kan dat niet, buiten de schuld van de mensen zelf, en in veel landen lopen de mensen echt gevaar, en dan is het volstrekt gerechtvaardigd dat ze zich met hand en tand verzetten.
Verder mag je volgens de mensenrechtenverdragen geen mensen dakloos maken. Wanneer ze niet uit te zetten zijn betekent dat nog niet dat je ze zomaar op straat kunt zetten, en al helemaal niet als er kinderen zijn. Albayrak wilde dat de gemeenten elke vorm van noodhulp staken. Ik ben blij dat er gemeenten zijn die zeggen dat doen we niet, wij laten geen mensen zwerven op straat.
Verder wordt het hoog tijd dat er onafhankelijk toezicht komt op het IND. Pas nog gehoord dat ze een fout hebben toegegeven, en het was opmerkelijk: een fout die ze hebben toegegeven! Iemand vijf jaar voor niks laten wachten. Dat mag niet voorkomen.
Kortom: een ideale regeling zal er nooit komen, maar het kan echt heel veel humaner.
Met alle respect: je draait m.i. een beetje om de hete brij heen.
Wat moet er gebeuren met de mensen die na een zorgvuldige procedure geen recht kunnen claimen op een verblijfsstatus?
Hete brij? Sorry hoor, verkeerde inschatting, ik dacht dat je serieus op de vraag in wilde gaan, en niet dat je zat te wachten op Wilderiaanse one-liners. Waar je met dit soort zaken niet mee opschiet.
Zullen we het even omdraaien dan? Had jij een idee? Knikker ze maar op straat? Sluit ze op? Zet ze met z’n allen op een boot of zo?
Nee, ik zit niet te wachten op one-liners. En ook niet op tegenvragen. Wat doe je met de mensen die geen recht op verblijf hebben?
Zo doen we dat niet, Anna. Ik wil wel een gesprek voeren, wat onder andere inhoudt dat je normaal reageert op de zaken die ik heb gezegd, ik wil ook wel horen waarom jij het daar niet mee eens bent en wat jij dan vindt, maar met zo’n ultimatum hoef je bij mij niet aan te komen. Er is niet maar één simpel antwoord op die vraag, en dat kun je weten.
Dag Anna.