John Ging

Zijn voorganger, hoofd van de UNRWA Karen Koning Abuzayd heb ik een paar keer persoonlijk ontmoet (hier), maar John Ging kwam ik in Gaza niet tegen. Ik zag hem, tijdens de oorlog tegen Gaza, vaak op de tv: ogen gloeiend van woede, stem schor van ingehouden verontwaardiging. En met reden. Het was niet alleen dat hij het persoonlijk meemaakte hoe de burgerbevolking van Gaza werd aangevallen, hoe woonwijken met de grond gelijk werden gemaakt, en hoe de mensen in doodsangst nergens heen konden vluchten. Hij maakte ook mee hoe de medische staf waar hij verantwoordelijk voor was zelf ongelooflijk gevaar liep, omdat Israël schoot op ambulances en ziekenhuizen, aanvallen deed op de VN-scholen waar mensen naartoe waren gevlucht, en met fosforbommen de grootste voedselopslagplaats in brand schoot. Tonnen aan basisvoedsel werden vernietigd.

En dit wist John Ging, zoals ook ik dat weet: dat was geen toeval. Met het geavanceerde materieel dat het Israëlische leger heeft is het heel eenvoudig om bepaalde doelen te ontwijken. De ambulances zijn vanuit de lucht volstrekt herkenbaar, alle VN-gebouwen zijn opgeslagen in de computers, en dagelijks ‘coördineerde’ de VN met het leger hun aanwezigheid. (Hoe dat werkt weet ik. Tijdens een onderhoud met het hoofd van het leger in Gaza kregen ook wij van Stichting Kifaia de mogelijkheid aangeboden om onze ‘coördinaten’ aan het leger door te geven, dat wil zeggen, de plaatsen waar we sliepen en waar we werkten, zodat die bij bombardementen ontzien konden worden. We hebben vriendelijk bedankt voor de eer). Natuurlijk ontkende Israël aanvankelijk, maar heeft, zonder schuld te bekennen overigens, wel de miljoenen op tafel gelegd om voor het vernietigde voedsel te betalen.

Voor de mensen die niet weten wat de funktie is van de UNRWA – een VN-organisatie speciaal voor de Palestijnse vluchtelingen – vat ik dat nog even samen. De UNRWA bestaat al sinds 1949 – toen werd het gezien als een tijdelijke ondersteuning van de vluchtelingen van rond 1948, die hun huizen en bezittingen kwijt waren, en ondanks vele VN resoluties niet mochten terugkeren naar hun land. Niemand kon toen nog vermoeden dat er op de etnische zuivering ook nog een bezetting zou volgen, en het vluchtelingenprobleem zou blijven bestaan, vermenigvuldigd met de nakomelingen van de oorspronkelijke vluchtelingen, die nog steeds in kampen en onder bezetting leven, meer dan zestig jaar later.

De UNRWA heeft een beperkt mandaat: ze mogen zich niet bezighouden met de politieke belangen van de vluchtelingen, maar verlenen humanitaire hulp: dat wil zeggen: basisvoedsel, basisonderwijs, onderdak en medische zorg. Dat wordt betaald door de leden van de Verenigde Naties. Wij dus. En dit is het dilemma: onder de Conventies van Genève is een bezettende mogendheid verplicht om de bevolking zolang de bezetting duurt van die basisvoorwaarden als voeding, onderwijs, onderdak en medische zorg te voorzien. Israël doet het tegendeel: stelselmatig wordt het vermogen van de Palestijnen om in eigen levensonderhoud te kunnen voorzien verwoest, en vervolgens mag de VN ervoor opdraaien om de mensen in leven te houden. Wij betalen in feite de rekening van de bezetting. (Zie hierover ook Shir Hever, hier)

Dat weten ze heel goed bij de UNRWA, en ze beseffen ook dat er een politieke oplossing moet komen, omdat ze anders tot sint juttemis door kunnen gaan met de pogingen om de schade die Israël aanricht opnieuw te herstellen, daarbij ook nog stevig tegengewerkt ook. Maar volgens hun mandaat hoort de UNRWA ‘neutraal’ te blijven, en zich niet met de politiek te bemoeien, hoewel het duidelijk is dat de politiek zich vergaand bemoeit met hen. Zo was het tot nu toe: Israël verwoest, Europa betaalt, de UNWRA voert uit. En de UNRWA blijft dat doen, want je kunt de bevolking niet eenvoudig laten creperen. Maar als je ook nog steeds opnieuw het werk van je handen vernietigd ziet worden, opzettelijk, hoe lang moet je dat volhouden?

Dat kader wilde ik in het kort schetsen voordat ik overga naar de speech die John Ging hield tijdens de expert meeting in Brussel. Want ik hoorde ook stemmen opgaan tijdens de conferentie dat Ging ‘niet ver genoeg ging’, terwijl ik een ongelooflijk respect heb voor hoever die man zijn nek uit durft te steken en durft te zeggen waar het werkelijk om gaat.

De speech, samengevat:

Het is heel erg dat er eerst doden moesten vallen voordat er wereldwijd enige aandacht komt voor wat de blokkade van Gaza werkelijk betekent. We laten het aan de historici over om eens te verklaren waarom het zo lang geduurd heeft voor de westerse wereld werkelijk protest aantekende tegen de blokkade van Gaza, zegt John Ging. Hoe het kon gebeuren dat anderhalf miljoen mensen werden opgesloten – de helft van hen kinderen, en hoe het kon gebeuren dat we doorgingen met Israël toe te staan om zich te onttrekken aan de internationale wetgeving.

De blokkade maakt een normale ontwikkeling in Gaza onmogelijk, er is sprake van een alermerende ‘de-development’ – het tegendeel van ontwikkeling, het gaat om de stelselmatige afbraak van ontwikkeling. Ondanks de grote internationale giften, ondanks de ontwikkelingshulp voor Gaza zijn het de gewone mensen die verschrikkelijk veel moeite moeten doen om hun hoofd boven water te houden. Die mensen luisteren met verbazing naar de schertsdiscussies die in het buitenland worden gevoerd, over de geweldige restaurants die je in Gaza zou hebben, en dat er in Gaza geen sprake zou zijn van een humanitaire crisis omdat iedereen genoeg te eten zou hebben.

In feite is de crisis in Gaza veel groter dan alleen de vraag hoeveel de mensen te eten hebben. Het gaat om de stelselmatige verwoesting van een beschaafde samenleving. Tachtig procent van de bevolking in Gaza is afhankelijk van buitenlandse hulp. Er zijn zo weinig mogelijkheden om het land op te bouwen, zelfs maar om de schade die door de aanval is veroorzaakt te repareren, dat de UNRWA heeft moeten besluiten om voor het komende schooljaar achtduizend zesjarigen niet naar school te laten gaan. En dat komt niet omdat er niet genoeg geld gedoneerd zou worden, maar omdat we het materiaal niet krijgen om scholen te bouwen of te repareren.

De werkloosheid in Gaza hoort bij de hoogsten in de wereld. En wordt nog erger. Jaarlijks hebben duizenden jongeren hun studie of opleiding afgerond, maar er is voor hen geen werk.

En dat heeft enorme ingrijpende effecten op de bevolking. Hun waardigheid wordt hen ontnomen, de hoop op een toekomst verdwijnt. En dat grijpt diep in: zorgen dat ze te eten hebben is geen vervanging voor het feit dat ze geen werk hebben, dat ze geen gevoel van eigenwaarde meer over houden. Dat ze beseffen dat hun rechten hen worden onthouden, begrijpen wij wel hoe verwoestend dat gaat worden voor de generatie die nu groot wordt?

Een van de grote gevaren in Gaza is de groei van een parallelle economie: de zwarte markt. Via de tunnels is nu bijna alles te krijgen, voor de mensen die geld hebben. Met die tunneleconomie ontstaat een volstrekt oncontroleerbare rijke elite, met de uitbuiting van jonge mannen die gevaarlijk werk moeten doen omdat ze geen andere keuze hebben. Dat is verwoestend voor het laatste beetje eerlijk bedrijfsleven dat Gaza nog had. Er leven nu zo’n 120 duizend mensen van de zwarte markt en de tunnels. Ik weiger om daaraan mee te werken, en soms krijg ik ruzie met mensen die vinden dat we dan maar via de tunnels cement moet laten komen om scholen te bouwen. Ik denk dat meewerken aan die illegale economie op den duur destructiever is voor Gaza dan nu met te weinig scholen zitten.

Zeker heeft Israël legitieme zorgen over hun veiligheid. Maar dat mag geen dekmantel zijn om de onschuldigen in Gaza te laten lijden. De veiligheid is er niet mee gediend om zakken cement tegen te houden. Cement is niet gevaarlijk. Wij hebben gefaald om die mensen te beschermen tegen dit onrecht. Dit moeten we bedenken wanneer er gepraat wordt over die blokkade: wat er in Gaza ingevoerd wordt is niet wat gevaarlijk is. Het is heel eenvoudig te controleren. Wat minstens zo belangrijk is, is wat er uitgevoerd kan worden. In Gaza konden veel mensen leven van de export. Dat is nu volledig om zeep geholpen.

En het is ook niet alleen een kwestie van geld. Tijdens de donorconferentie in Sharm al Sheich is vier en een half miljard dollar beloofd om Gaza weer op te bouwen. Maar we hebben heel weinig aan geld als er geen bouwmateriaal Gaza in mag. Die destructie van Gaza, het vernietigen van het vermogen om op legale manier in eigen onderhoud te voorzien, terwijl er zoveel arbeidskracht is, zo’n hoog niveau van opleidingen, en zelfs de mogelijkheid om goederen te exporteren, dat is het werkelijke effect van de blokkade. En nog eens: dat gaat volstrekt in tegen de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die bepaalt dat mensen recht hebben op werk.

Het is waar dat er in Gaza ook gevaarlijke mensen zijn. We hebben net weer meegemaakt dat gemaskerde mannen een aanval deden op onze zomerschool. Dat zijn de mensen die niet willen dat jongens en meisjes samen spelen, die tienermeisjes thuis willen houden. Dat was de opzet van de aanval. Het was waarschijnlijk niet Hamas die die aanval deed, maar de overheid is Hamas, en zij zijn verantwoordelijk. Het groeiende extremisme in Gaza is een gevolg van het isolement en de hopeloosheid – en de gewone mensen hebben daar weinig verweer tegen. Toch zie je dat zij het uiteindelijk niet accepteren dat ze hun vrijheid kwijtraken. Na de aanval hebben de mensen de hele nacht doorgewerkt om de schade na de brand te herstellen, en de volgende ochtend stuurden de ouders opnieuw driehonderd tienermeisjes naar het zomerkamp – die ouders willen dat hun kinderen plezier hebben, zoveel als maar kan onder de omstandigheden. En zij zullen niet accepteren dat de extremisten dat verhinderen.

We hebben deze zomer 150 kinderkampen georganiseerd. Dat zouden we nooit kunnen doen zonder de steun van de mensen zelf, die het beste willen voor hun zoons en dochters.

Mijn grootste zorg is die volgende generatie. Met de ouders van nu kunnen we nog samenwerken. Zij hebben nog herinneringen aan de tijd dat het leven beter was, dat er meer werk was en meer hoop, dat het nog mogelijk was om Gaza te verlaten. Zij delen nog een herkenbaar waardensysteem. Maar wat gaat er gebeuren met de jongeren die leven in totale rechteloosheid, die nog nooit buiten Gaza zijn geweest, de jongeren die we geen hoop mee kunnen geven dat ze op een fatsoenlijke manier aan hun eigen toekomst kunnen werken?

En daarvoor is veel meer nodig dan de vraag wat ze te eten krijgen. Het gaat er om dat zij in Gaza een normaal leven kunnen leiden, op een legale manier de kost kunnen verdienen. Zonder economie komt er geen vrede.

Tot zover John Ging. Ik hoop dat er meer en meer mensen naar hem zullen luisteren. Ik heb enorm respect voor die man, hoe hij het volhoudt. En dat is duidelijk: het is niet eenvoudig, niet door de tegenwerking van Israël, hoewel de UNRWA in feite hun werk voor hen doet, en dan ook nog met fikse moeilijkheden met Hamas die niet verdraagt dat er een onafhankelijk machtscentrum in Gaza bestaat naast hen. Hoe hou je dat vol? Dit is wat Ging duidelijk maakte: door zijn geloof in de mensen zelf, de gewone Palestijnse ouders die zich zorgen maken over hun kinderen. Dat is wat die man op zijn post houdt. Daar kunnen we nog wat van leren. Hulde.