Drie dagen waren gewijd aan de contactplanbijeenkomst van parlementaire delegaties van de Nederlandse Antillen, Aruba en Nederland.
Op 27 mei werd de bijeenkomst geopend in de Eerste Kamer met een speech van onze voorzitter, Yvonne Timmerman. Een mooi gezicht die delegaties: veel meer kleur in de groene bankjes dan normaal, want op de 75 leden hebben we er anders maar drie met kleur: twee van de PvdA en een van Groen Links, niet bepaald een afspiegeling van de Nederlandse bevolking. Maar nu zaten er opeens wel erg veel mannen, want de delegaties van Aruba en de Antillen hadden maar twee vrouwen mee. Ook niet een afspiegeling van hun bevolking.
Op de openingsbijeenkomst was er niemand van de regering om het woord te voeren. Geen beste beurt. De onderlinge verhoudingen liggen al niet zo makkelijk.
Het hete hangijzer is de toekomstige onderlinge band, zeker nu de Europese Unie in werking is getreden. We hebben nog een statuut, van vroeger, toen Nederland probeerde om de koloniën nog binnen het koninkrijk te houden. Nu zou Nederland er het liefst van af willen, maar is het duidelijk dat de eilanden niet veel kans hebben op economische onafhankelijkheid zonder een relatie met Nederland. Dus wordt er gezocht naar de juiste formule: moeten de eilanden een soort provincie of gemeente van Nederland worden, of krijgen ze een ‘status aparte’, en in welke relatie komen ze te staan tot Europa? De moeilijkheid daarbij is dat de eilanden niet allemaal hetzelfde willen. Aruba heeft al een eigen status als land. Een aantal van de eilanden zou liever een eigen relatie met Nederland willen, in plaats van met elkaar een land te vormen, maar een eiland als Saba is daarvoor te klein.
Dan is er het grote probleem van de armoede, en daarmee samenhangend de criminaliteit en drugshandel. Met name Curacao en Bonaire worden overspoeld door drugskoeriers. Het is duidelijk dat de bestrijding van de drugshandel, en daarmee samenhangend, het aanpakken van de armoede alleen gaat slagen als het een gezamenlijk project is. Als Nederland de consumptie en handel van harddrugs niet beter aanpakt in eigen land, gaat het ook niet lukken om de drugssmokkel op de eilanden te verminderen. Betere kustbewaking is nodig, maar niet voldoende. En zonder armoedebestrijding, die maakt dat de drugsmafia makkelijk mensen kan vinden als drugskoerier mislukt elke aanpak. Simpele oplossingen zijn er nog niet, maar dat er gezamenlijk moet worden opgetreden, met behoud van ieders eigen verantwoordelijkheid in eigen land is wel duidelijk.
Nieuw onderwerp op de agenda was het cultureel erfgoed. Er is weinig samenwerking meer op dat gebied in het Koninkrijk. Nederland kan bijdragen aan het restaureren van historische panden, tegelijk weer goed voor het toerisme en de werkgelegenheid. Van Aruba komt de vraag of Papiamento voorgedragen kan worden als ‘cultureel erfgoed’, en verder moet er eens gepraat worden over alles wat er is opgeslagen in Nederlandse musea. Kan daar niet langzamerhand eens wat van terug naar de eilanden?
Voor mij waren de drie dagen een spoedcursus ‘koninkrijkrelaties’. Het wordt tijd dat ik er eens heen ga. Gelukkig was minister Thom de Graaf wel aanwezig bij het slotdiner.
