Ik zei het al: Aisha is een fantastische vrouw, maar organiseren… We dachten dat er een eenvoudige receptie zou zijn, als afsluiting van de conferentie, met behalve de deelnemers een paar geinteresseerde genodigden. Ik was niet erg voorbereid op wat er zou komen: een sjieke zaal afgehuurd in een groot hotel, officiele speeches van belangrijke mensen, een haag van fotografen en wel vier tv camera’s. En of ik maar achter de tafel op het podium plaats wilde nemen, als VIP, naast een minister en een ambassadeur en opnieuw het woord wilde voeren. Moest dat echt? Het moest echt.
Jij bent belangrijk, zei Khaled.
En jij dan?
Jij bent belangrijker. Palestijnen kennen ze al. Jij bent een senator uit Europa. Go.

Niet mijn kopje thee. Ik spreek graag, maar dan wel ergens over. Ik luister graag, maar dan wel naar mensen die iets te zeggen hebben over het onderwerp, terrorisme, vrede, samenwerking. Maar vooruit, voor Aisha en de goede zaak. Er was geen vertaler. Ik luisterde naar de speeches van de minister en de ambassadeur, verstond geen woord en geloof niet dat ik iets mistte. Gelukkig kwam die arme man uit Saoedi-Arabie weer aanzetten toen ik aan de beurt was, om min of meer te vertalen: it is not my job to translate, zei hij nog klagelijk, I’m a professor in economics.

Ik deed mijn best, en zei wat ik ook oprecht meende: dat ik het een belangrijke conferentie vond, vanwege de uitwisseling van mensen uit zes Arabische landen, en dat mijn doel zou zijn om bij een volgende conferentie, in welk Arabisch land dan ook, meer betrokken Europeanen uit te nodigen. En omgekeerd, dat ik hoopte dat we hen meer zouden kunnen betrekken bij conferenties in Europa.

Er werden oorkonden uitgereikt, ik kreeg er een, met een erepenning, Khaled kreeg er ook een, er moesten weer veel foto’s worden gemaakt, alle deelnemers werden naar voren geroepen om een oorkonde in ontvangst te nemen, er waren nog meer speeches, Khaled moest nog een interview doen voor de tv. Er stonden nog twee mensen te wachten om mij te interviewen, maar we wilden naar huis, we wilden de jongetjes niet zo lang alleen laten. Volgende keer maar weer.

Napraten. Ondanks alle fouten in de gebrekkige organisatie hadden we geen spijt dat we waren gekomen. Voor mijn Palestijnse vrienden is het belangrijk om meer contacten te maken met de andere Arabische landen. Dat is nog niet zo simpel. Er is veel sympathie voor de Palestijnse zaak, maar niet erg veel actie. Ik merkte in deze dagen ook een groot verschil tussen de aanwezige Palestijnen en de mensen van andere Arabische landen. Het is voor hun niet zo urgent, zei Fatma. Er komen mensen naar zo’n conferentie om zich te laten zien, om belangrijk te zijn. Omdat het goed staat op hun CV, omdat ze hier de juiste mensen tegenkomen. Heb je de vrouwen gezien uit Saoedi-Arabie? Die zien zo’n conferentie als een leuk uitstapje, hier in Cairo kunnen ze hun nieuwe kleren showen, die ze thuis niet in het openbaar aan mogen hebben. Maar heb jij ze gezien bij de lezingen en de workshops?

Het was me al opgevallen, dames met elke dag een andere interessante robe aan, strak om het lijf, in tijgerprint en met veel goud, exuberante schoenen, en erg erg veel make-up. Fatma ziet er zelf altijd uit als om door een ringetje te halen, nooit de deur uit zonder opgemaakte ogen en lippenstift, maar wat zijn mijn Palestijnse vrienden toch serieus, vergeleken met. Ondanks al het plezier dat ik met ze kan maken, de grappen, zijn ze zo ernstig. Vergeten nooit waar het echt om gaat. Ik voelde me erg met ze verwant.

De Palestijnen, zoals ik ze ken, zijn niet half zo gevoelig voor status als een aantal mensen dat ik hier tegenkwam. Niet Aisha, die haar eigen persoonlijke redenen heeft om zich in te zetten voor de vrede, niet de politiek betrokken jongeren die naar de conferentie waren gekomen, en die hartstochtelijk discussieerden, maar de mensen die zichzelf belangrijk vinden, daar voelden we een flinke kloof mee. In Gaza zijn de sociale afstanden niet zo groot. Ik heb nog een Palestijnse minister in zijn pijama gezien, in zijn tuin, toen we te vroeg waren voor de afspraak, ik heb een sobere lunch gedeeld met Arafat, die belangstellend vroeg naar mijn mening over de situatie. Niet omdat ik een VIP was, maar een betrokken Europeaan, en ik me inzet voor de zaak. En dat dat voor de Palestijnen belangrijk is, werkelijke solidariteit. Een van de zwaar geschminkte dames kwam nog naar me toe, een advocaat zei ze, en wat belangrijk dat ik voor de uitwisseling tussen de volken was, en ze wilde me uitnodigen voor een etentje bij haar thuis. Ja ja, dacht ik, omdat een senator wel leuk staat op een feestje, en bedankte vriendelijk. Een cultuurkloof, niet tussen Arabieren en Westerlingen, niet tussen moslims en niet-moslims, maar tussen statusbeluste mensen zoals je ze overal treft en mensen die zich inzetten voor een zaak. Zoals je ze ook overal aantreft. Ik hield van de weeromstuit weer erg van ‘mijn’ Palestijnen.

Maar ik ben tevreden dat ik er bij was. Dit is het begin van een werkelijke vredesbeweging in Arabische landen. Veel van de jongeren kwamen na afloop nog naar me toe, om nog eens te vragen of ik bereid zou zijn om naar hun land te komen, Soedan, Syrie, Jemen. Als jullie een conferentie organiseren, zei ik. En als ik meer mensen mee kan nemen. Khaled zei nog: vraag de mensen van Een Ander Joods Geluid, of die ook willen komen. Dan spreken ze ook met joden die hetzelfde willen, en bereid zijn om echt contact te maken en samen te werken. Dwars over de cultuurkloof heen zijn dit de mensen die het met elkaar moeten doen, aan de Arabische en aan de Europese kant, mensen die in feite hetzelfde willen. Die de Europeanen kunnen laten zien dat er wel degelijk mensen in de Arabische landen zijn, tegen terreur, voor vrede. Die elkaar vinden in de kritiek op de regeringen van Europa die veel te weinig doen, op de bezettingspolitiek van Israel, de machtswellust van de VS, en die bereid zijn om niet alleen de anderen te bekritiseren, maar ook om hand in eigen boezem te steken. Als het aan mij ligt komt hier zeker een vervolg op. En Aischa moet maar eens naar Europa komen. En we moeten haar een beetje helpen om het beter te organiseren. Fatma gaat haar ondersteunen. En dat kan ze, als ik bedenk hoe fantastisch de trainingen zijn georganiseerd die we in Gaza hebben gehouden. Al met al was het erg de moeite waard.

En toen gingen we naar huis, onze flat, waar we weer onder elkaar waren, en de jongetjes blij waren dat we er weer waren en met smaak de koekjes opaten die we voor ze hadden gepikt. En ik mijn koffer ging pakken, en we nog tot drie uur ’s nachts zaten te praten en ik nog twee uur kon slapen voor ik de taxi naar het vliegveld moest nemen. Wanneer we elkaar weer zullen zien? In Gaza, insha’Allah. Na ramadan, om een training te komen geven. Als de grens open is. Als we er weer inkomen.