Het is wel eens saaier geweest in de Eerste Kamer. Veel mensen van de media aanwezig, een batterij aan camera’s, publieke tribune vol. Bevredigende koppen in mijn ochtendkranten: Kabinet-Rutte buigt voor Eerste Kamer (Volkskrant). Senaat laat regering voelen dat ze meerderheid mist (Trouw).

Toen ik gisteren na veel gebagger door modder en sneeuw, trams die te laat kwamen of helemaal niet (in Den Haag geloven ze niet in sneeuwruimen) en onvermijdelijke vertraging met de trein eindelijk de vergaderzaal in kwam was daar net het eerste hoogtepunt van de dag. Staatssecretaris Weekers van financiën liet weten dat hij echt niet in kon gaan op het dringende verzoek van de Senaat om iets te doen aan de BTW-verhoging voor de podiumkunsten. Want waarom niet? Omdat de Tweede Kamer anders had beslist. Lees: omdat Wilders het geen goed idee vond.

Meteen liep de vergaderzaal half leeg omdat de fractievoorzitters en woordvoerders moesten overleggen, want nu waren er twéé kwesties. Die van de btw-verhoging, maar een minstens zo belangrijke: Weekers liet namens de regering weten dat de Eerste Kamer er niet toe deed, en dat was stom, want dat laten zelfs de regeringspartijen in de senaat niet op zich zitten. Die willen niet gegijzeld worden door een gedoogpartner. Zoals er werd gezegd: ‘wij hebben hier niets met de PVV te maken, de Eerste Kamer onderhandelt niet met de PVV maar direct met de regering’.

Ondertussen had de regering ook bij een andere wet bakzeil moeten halen. De verlaging van de partnertoeslag AOW, waarover voor de SP Tuur Elzinga het woord voerde is voorlopig van de baan. Ook coalitiefracties CDA en VVD vonden dat de stellen die er op achteruit gaan te kort tijd krijgen om zich voor te bereiden, en ook de ChristenUnie was van plan om tegen te stemmen, tot grote ergernis van minister Kamp. Dreigend riep hij dat er nu een groot gat in zijn begroting werd geslagen, honderd miljoen euro per jaar! Mocht niet baten. Om te voorkomen dat de wet werd afgestemd, trok minister Kamp hem tandenknarsend in.

Tiny Kox voerde namens de fractievoorzitters het woord toen hij zei dat de nieuwe regering kennelijk aan een nieuwe doctrine was begonnen: “Als de Tweede Kamer iets wil dan houdt alles op voor de Eerste Kamer”. En of de minister-president dat even wilde komen bevestigen, want in dat geval had het kabinet een groot probleem. Egbert Schuurman, de fractievoorzitter van de ChristenUnie, concludeerde verontwaardigd dat één man kennelijk de macht had gekregen om twéé parlementen in zijn greep te houden. Premier Rutte werd op het matje geroepen om eens even uit te leggen wat de bedoeling was van de weigering van het kabinet om rekening te houden met de uitspraken van de Eerste Kamer, en bleek bereid in zijn kerstvakantie terug te komen – de zitting werd gepland voor vijf uur.

Ondertussen was de regering kennelijk nog even gaan buurten bij die ene man die dacht dat hij in zijn eentje kon beslissen wat te regering moest doen, en ook Wilders moest een beetje door de knieën om ervoor te zorgen dat het belastingplan er nog heelhuids voor de kerst doorheen zou komen.

Het was net dat spelletje chickendrive dat jonge tieners in Amerika spelen, zei Niko Koffeman: met twee auto’s in volle vaart op elkaar afstuiven en dan kijken wie er het eerst opzij gaat om een frontale botsing te voorkomen. De regering koos eieren voor zijn geld, en in de tweede termijn vroeg Weekers het woord om mee te delen dat de btw-verhoging een half jaar uitgesteld zou worden. Waarmee de coalitiefracties tevreden waren, en het belastingplan kon rekenen op een meerderheid. Op het nippertje. Waarna Tiny Kox liet weten dat Rutte niet meer hoefde te komen.

Het geeft de podiumsector even lucht, nu er geen prijsverhogingen doorgevoerd hoeven te worden midden in het seizoen, maar de dreiging is nog niet afgewend. De linkse partijen lieten met een motie weten nog steeds te vinden dat die BTW-verhoging er niet moet komen en het nog niet op te geven, en er waren ook VVDers die het inconsequent vonden van de regering. Als de bedoeling is dat de podiumsector minder gesubsidieerd wordt, om het eigen initiatief te versterken moet je dat niet tegelijk ondermijnen door de prijzen te laten verhogen. Wilders liet natuurlijk weten het maar een heel klein nederlaagje te vinden in zijn pogingen om de ‘linkse hobby’s’ verder af te breken, het ging maar om een half jaartje, maar ja, in de huidige tumultueuze politieke situatie kan er in een half jaar nog veel gebeuren. Dus we zullen zien.

Ondertussen is het ook maar een heel kleine overwinning. Want zoals Geert Reuten zei die voor ons over het belastingplan debatteerde: door al die aandacht voor de BTW-verhoging werd vergeten dat het plan maakt dat de top kwart van de burgers, de mensen met de hoogste inkomens, erop vooruit gaan en de rest achteruit. Het is niet voor niets dat PvdA, GroenLinks en SP uiteindelijk tegenstemden – maar ja, ook in de EK heeft links geen meerderheid. (Over wat Reuten zei: hier)

In ieder geval heeft de doorgaans nogal volgzame Eerste Kamer zijn tanden laten zien. Want als de regering liever van de Eerste Kamer afwil, dan zullen ze daar andere maatregelen voor moeten nemen. Zolang de EK niet is afgeschaft kan ook een regering met een lastige gedoogpartner daar niet omheen, en veel gaat er nu van afhangen of de regering na de Statenverkiezingen een meerderheid in de EK zal krijgen of niet. Zo niet, is de voorspelling, dan zal dit kabinet geen lang leven beschoren zijn, omdat de Tweede Kamer en de Eerste Kamer dan veelvuldig in botsing zullen komen.

Ondertussen ging er in mijn fractie nog een ander verhaal. De regering is helemaal niet zo ontzet over de strijdbare houding van de Eerste Kamer, zei iemand, want VVD en CDA zijn helemaal niet zo gelukkig met de buitensporige macht van hun gedoogpartner – het is voor de ministers nogal vernederend om bij die man te moeten soebatten of hij een beetje water bij de wijn wil doen, elke keer als de regering geen meerderheid dreigt te krijgen in de Eerste Kamer. De andere kant is nu dat de regering als ze botsen zich nu ook kan verschuilen achter de EK. Nee, de ministers zijn wel bereid naar de pijpen te dansen van gedoogakkoord en de grillen van Wilders, kunnen ze zeggen, maar ja, de EK is er ook nog. Waarmee wij de functie krijgen van de bad guy, het schild waar de regering zich achter kan verschuilen. Het kan nog heel interessant worden in de Eerste Kamer en ook de Statenverkiezingen waren niet eerder zo spannend.