Om twee uur vannacht was de zitting in de TK pas ten einde. Vijf en twintig voorstellen cq moties waren ingediend door de oppositiepartijen en allemaal door de coalitie naast zich neer gelegd. Hoezo samen?
En ik ben niet in Den Haag gearriveerd om mijn mobieltje op te halen en even bij de SP ploeg te buurten, want er was weer eens iets ernstigs met de NS, en na een uur of wat wachten tot er nog treinen naar Den Haag zouden gaan ben ik maar boodschappen gaan doen. Vandaag een nieuwe poging.
Mijn vriendelijke woorden over Rutte van gisteren neem ik vandaag weer terug. Hoewel er helemaal niemand op de motie van wantrouwen tegen Aboutaleb en Albayrak heeft gestemd, behalve de club van Wilders zelf, moest Rutte toch nog even kwijt dat het Albayrak had gesierd als ze haar tweede paspoort had ingeleverd. Ik interpreteer dat als poging om zich snel nog aan de rechterkant van het kabinet te profileren, met het oog op de begerenswaardige rechtse stemmen van de PVV die niet op Wilders uitgebracht kunnen worden omdat zijn partij niet meedoet aan de verkiezing voor Provinciale Staten en Eerste Kamer. Wilders zelf liet weten blanco te zullen stemmen en geeft geen stemadvies af voor de VVD.
De PVV stond er dus alleen voor, maar een debat over de dubbele nationaliteit en hoe ongewenst dat zou zijn voor bewindslieden zal er nog wel komen. Wilders heeft zijn hand ver overspeeld door zijn pijlen te richten op twee personen die nu juist het toppunt zijn van geslaagde integratie, en daarmee vooral laten zien dat het hem niet om integratie gaat, maar om het wegkrijgen van moslims. Waar hij overigens volstrekt eerlijk over is, al jokt hij wel een beetje als hij zegt dat hij dat voor een bewinspersoon met een zweeds paspoort net zo zou vinden.
Het is voor de progressieve partijen nog uitzoeken wat ze met Wilders cs aanmoeten. Negeren, zoals destijds met Janmaat, het is de vraag of dat niet juist is wat Wilders wil, die na de verkiezingen al begon te schreeuwen over een cordon sanitaire toen nog niemand ook maar in de verte de kans of de tijd had gehad om hem te negeren: Wilders drijft op het image van de underdog, en balanceert knap op het snijvlak van zelf op het pluche in Den Haag zitten, en politieke macht willen, maar door de underdog uit te hangen de stemmers mee te krijgen die een groot wantrouwen hebben tegen de gehele Haagse politiek. Hoe slechter hij behandeld zal worden, hoe populairder hij is bij zijn anti-Haagse achterban. En de vraag is of de progressieve partijen hem dat plezier moeten gunnen.
De motie over het onderzoek naar de Nederlandse deelname aan de oorlog in Irak krijgt geen meerderheid. Het was wel een moment van waarheid, want het was duidelijk dat de PvdA kamerleden nu klem zaten tussen wat ze eigenlijk wilden en de afspraak dat ze hun kabinet niet laten vallen. Tichelaar zei het maar eerlijk, de PvdA had het wel gewild, maar in de onderhandelingen was het punt gesneuveld. Het laatste woord is er nog niet over gesproken, want er zijn ook PvdAers die het er niet bij willen laten zitten. Zoals Klaas de Vries.
Maar zoals alle kranten meldden: van links af is de kritiek nog redelijk mild. Balkenende heeft een subtiele make over ondergaan. Zei Halsema: ‘In een paar maanden tijd is hij veranderd van een strenge vader in een nationale moederkloek.’
Nou zaten er moties bij, Anja, waarbij het maar beter was dat ze niet zijn aangenomen. Ik neem toch aan dat wij het daar samen over eens zijn.
Als PvdA’er blijf ik meezoeken naar een mogelijkheid dat er toch een onderzoek naar het hoe en waarom van ons meedoen aan de Tweede Golfoorlog komt. Ik vind dit onaanvaardbaar.
Komt bij dat ik zelfs niet kan begrijpen wat er tegen zo’n onderzoek zou zijn. Nu is in het besloten formatieoverleg dit punt als onbespreekbaar van tafel gegaan. Maar waarom eigenlijk?
“Strenge vader of nationale moederkloek”? Beide typeringen vind ik volkomen misplaatst voor Balkenende. Hij is voor mij nog steeds de per ongeluk omhoog gevallen boekenwurm die net doet alsof hij de aanvoerder kan spelen van het nationale elftal.
Verder ben ik er benieuwd naar wat de gewone PvdA-leden nu concreet gaan doen om hun Tweede Kamerfractie tot een andere opstelling te bewegen, en/of hun Eerste Kamerfractie aan te sporen het onderzoek naar de gang van zaken aan het begin van de aanval op Irak te doen plaatsvinden. Op welke informatie, rapporten e.d. heeft de Nederlandse regering zich gebaseerd, en wat was de inhoud ervan? Het is van groot belang dat de onderste steen boven komt!
Beste Anja,
We moeten zeker leren van de Winters’ en Haiders’ als het gaat om Wilders. Want, tja, hoe gaan we hier het beste mee om?
Het antwoord is m.i. noch negeren, want:
dat is zoiets als die symbolische olifant in de kamer en we doen alsof er niets is, vingers in de oren, en ondertussen maakt hij alles kapot en worden we (weer) te laat wakker;
noch met emotionele radicaliteit reageren, want:
dat is waar hij misbruik van gaat maken, en daarom sla je met een cordon sanitaire de plank mis want het is te gemakkelijk.
Het is de taak van links–zowel in het parlement als daar buiten- om Wilders te ontmaskeren. Wat jij hier schrijft over zijn slimme spelletjes en de achtergronden ervan, moeten de linkse oppositiepartijleden in de EK en TK ook zeggen. We hebben geleerd van de tactische fouten rond Fortuyn en Van Gogh door linkse partijen, we hoeven diezelfde fout niet weer te laten maken. ‘Laten’ zeg ik omdat we tegelijkertijd een georganiseerd tegengeluid moeten hebben waarmee we en polarisatie kunnen tegengaan en de politici onder druk kunnen zetten. Iig zijn we als STR hard bezig om na te denken en de banden weer aan te halen.
Negeren is uberhaubt een beetje bizar want Wilders is allang geen marginaliteit meer zoals sommigen nog lijken te geloven; hij mag bij Nova, Netwerk etc lekker zijn gang gaan en vaak met verbazingwekkende vrijheid om zijn giftige populisme uit te kramen, zonder duidelijke tegenstander of tenminste een paar echt kritische vragen van de journalist.
Ik hoop dat iedereen zich weer aansluit en we samen een vuist tegen racisme kunnen maken, want ik me maak grote zorgen
Warme en strijdbare groeten!
Miriyam
Olav, nou hoef je echt geen vriend van Balkenende te zijn, en iedereen weet dat ik ook geen fan ben, maar iemand die nu zijn vierde kabinet gaat leiden afdoen als een per ongeluk omhoog gevallen boekenwurm is niet sterk.
En goed, Clara, ik ga er van uit dat er ook binnen de PvdA nog genoeg krachten aanwezig zijn die het hierbij niet laten zitten, wat Irak betreft. Het gaat tenslotte om een onderzoek. Het is altijd verdacht, en een zwaktebod, om daar tegen te zijn. Zeker nu ook een flinke meerderheid van de Nederlandse bevolking vindt dat het maar eens goed uitgezocht moet worden.
En nee hoor, het is duidelijk dat nu de oppositie zowel van links als van rechts komt dat ik zeker niet alle moties aangenomen zou willen hebben. Maar helemaal niet eentje ter overweging overgenomen? Dat is wel erg alsof het kabinet zich nu als een onneembaar fort op gaat stellen, en dat gaat wringen. Ook binnen de PvdA achterban denk ik zo, al ga ik daar niet over.
@ Anja (4),
Het gaat mij er helemaal niet om of mijn typering “sterk” is, maar hoe ik het zelf ervaar. (Niet voor niets staar er: “voor mij”).Dat is nu eenmaal heel subjectief. En zijn “vierde kabinet leiden”? Ja, in vijf jaar, met twee keer tussentijds aftreden!
Het is een misopvatting dat “cordon sanitaire” hetzelfde betekent als negeren of “niet in debat gaan”.
De bedoeling van een cordon sanitaire in politieke zin is om de (politieke) invloed van een radicale (ondemocratische) partij te beperken. Zo hebben in België alle democratische partijen onderling afgesproken dat ze onder geen enkele voorwaarde Vlaams Blok/Belang als coalitiepartner zullen accepteren omdat ze het racistische gedachtengoed van die Vlaams-nationalistische partij fundamenteel afwijzen.
Negeren helpt natuurlijk niet. Je moet in debat gaan met racistische ideën om ze bestrijden. Hoe feller hoe beter. Het is zelfs zo dat als je niet in debat gaat, je het vermoeden wekt dat je toch een beetje eens bent, of dat je geen antwoord hebt.
Maar je hoeft een rechts-radicale partij niet een schijn van fatsoenlijkheid te geven door met zo een partij zaken te (willen) doen.
Jawel, Olav, maar daar gaat het niet over. Het gaat over stijl, en hoe je iets bereikt. Wat we hier proberen te doen is meer dan subjectief je gevoel volgen, maar zakelijk en op inhoud te blijven.(Heb je enig idee hoe het er hier uit zou zien als ik alleen maar uitte ‘hoe ik het zelf ervaar’, kokende olie! gloeiende pek! moord en doodslag!)
Het is te makkelijk en te goedkoop en dus weinig effectief om het op het mannetje te spelen. Laat zien waarin Balkenende tekort is geschoten, analiseer, argumenteer, wijdt eens een gedachte aan de vraag waarom hij ondanks zijn beleid nog steeds vast in het zadel zit. Schelden en kleineren, het kan reuze opluchten, het is goed voor de bloedsomloop en voorkomt maagzweren, maar het kan beter bij de borrel.
Wilders’standpunt inzake dubbele nationaliteit is helder en snijdt hout. Het kan de schijn van belangenvermenging oproepen en dat moet voorkomen worden. Dat is duidelijk en volstekt logisch. Inmiddels blijkt dat ruim 60% van het volk dit vindt.
Sentimentele argumenten, zoals de mate waarin beide bewindslieden geïntegreerd zijn, doen niet ter zake. Dat staat niet ter discussie.
Wat mij betreft komt er zo snel mogelijk een wetsvoorstel dat gaat regelen dat een dubbele nationaliteit voor bewindspersonen in de toekomst tegengaat. Verder vind ik dat ook de allochtone burgers op een zeker moment hun dubbele nationaliteit moeten laten vallen. Het moet niet mogelijk zijn dat kinderen van allochtone ouders indien ze hier geboren zijn tóch ook een dubbele nationaliteit hebben.
Het is immers van tweeën een: óf de tweede nationaliteit stelt niets voor en dan kun je hem zo inleveren óf hij stelt wél wat voor en dan is het terecht dat, tenminste van bewindslieden, geëist wordt dat de tweede nationaliteit vervalt.
Wilders sloeg de plank mis door een motie van wantrouwen tegen A & A in te dienen. Dat had enkel gekund als op hun handelen als bewindspersoon iets aan te merken zou zijn.
Verder vind ik dat er nogal krampachtig op Wilders wordt gereageerd, terwijl er niets mis is met zijn opstelling in deze kwestie. Het getier van sommige politici en kranten in de richting van Wilders doet dan ook potsierlijk aan. Vooral het schrijnend gebrek aan een zakelijk inhoudelijk weerwoord is opvallend. Én, bovenal, valt op dat de politiek de mening van het volk het liefst negeert.
Dat zal de PvdA stemmen kosten woensdag.
@ Anja (7):
Die enkele woorden in nr. 2 over Balkenende waren alleen maar bedoeld als een korte reactie op Halsema’s “strenge vader” en “moederkloek”, in ongeveer dezelfde trant. Meer niet. Geen enkele andere pretentie. En dat zijn toch ook maar impressionistische aanduidingen?
Analyseren en argumenteren zal ik zeker OOK doen, waar ik dat zinvol vind.
Ik vond de reactie van Marjanne Thieme wel aardig: “Ik twijfel niet aan de loyaliteit van Achmed Aboutaleb, Nebahat Albayrak, prinses Maxima of koningin Beatrix, want die hebben ook allemaal een dubbel paspoort.” Wat zegt een paspoort nou in vredesnaam over je loyaliteit? Wat een onzin? Dat je daar vragen over kunt stellen op het moment dat twee landen met elkaar in oorlog zijn, daar wil ik dan nog wel een discussie over voeren, maar Nederland en Marokko zijn voor zover ik weet niet in oorlog met elkaar. Wilders maakt hier een zaak van omdat hij niet van moslims houdt, en half Nederland laat zich meeslepen. Belachelijk.
Je wilt echt graag je gelijk binnenhalen, Olav. En volgens mij doe je daarom nu alsof je niet snapt wat ik zeg. Als Halsema het heeft over een strenge vader versus een moederkloek is dat meer dan een subjectieve opwelling, dan zegt ze iets over de politieke stijl van het vorige kabinet Balkenende, en de manier waarop het huidige kabinet Balkenende zich presenteert. En het verschil daartussen. En hoe Balkenende zich aanpast aan de nieuwe situatie. Dat gaat dus ergens over. En of je het daar nu mee eens bent of niet, dat heeft inhoud, zelfs in die ene kort door de bochte zin. En of ik het nou eens ben of niet met jouw negatieve oordeel over Balkenende, en je weet al dat ik geen fan ben, hem afdoen als een per ongeluk omhoog gevallen boekenwurm heeft geen inhoud. Is gewoon je even afreageren. En dat vind ik meer iets voor bij de borrel dan voor een weblog waarbij we voor de verandering proberen nu eens niet maar te zeggen wat ons voor de kop komt. Dus volgende keer graag weer de analyse en de argumenten graag. Als je dat zinvol vindt uiteraard.
Beste Anne-Marie (10). Je geeft zelf, misschien ongewild, een erg sterk argument om een dubele nationaliteit af te wijzen voor bewindspersonen. Stel dat Nederland en Marokko in oorlog komen, dat is wat je stelt, dán kan er een probleem ontstaan. En dat is nu juist wat we nu moeten regelen, vóór het ooit zo ver is.
Of denk aan een ander voorbeeld. Stel dat een minister met naast de Nederlandse ook nog de Amerikaanse nationaliteit of de Iraakse of Iranese nationaliteit die gaat meebeslissen over het sturen van troepen naar Irak. Stel je voor dat Afsin Ellian als minister zou meebeslissen over militaire acties in NAVO-verband tegen Iran.
En verder, de loyaliteit van Aboutaleb en Albayrak staat niet ter discussie. Dat staat helemaal los van deze discussie.
Trouwens, Anja, wat is het officiële SP-standpunt in deze kwestie ? Ik hoor wel de PvdA en ook Groen Links en de VVD, maar de SP blijft wel erg stil in deze discussie.
Hoewel, eerlijk is eerlijk, Marijnissen’s betoog gisteren erg sterk was. Hij komt waarachtig over en dat kan ik van andere politici niet vaak zeggen.
Klopt het dat de SP de belangenverstrengeling tussen Albayrak en haar nicht, directrice van het COA, heeft aangekaart en als onaanvaardbaar heeft betiteld ? En daarmee eigenlijk exact hetzelfde standpunt als Wilders aanhangt.
Want of het nu om familiebanden of om nationaliteiten gaat, de schijn moet vermeden worden.
Vorig jaar werd over de paraaf van Veerman ook heel moeilijk gedaan. (Veerman had een boerenbedrijf én was Minister van Landbouw)
Tjonge jonge, laten we eens concreet worden zeg!
Het kabinet de Uyl is in 1977 gevallen op de grondpolitiek. Toen al waren de voorgangers van het CDA corrupte belangengroeperingen, die beter luisterden naar banken, verzekeraars, projectontwikkelaars, aannemers en dat soort “zakenlui” dan naar de gewone mensen. Daar kwam en komt bij dat deze politici zelf tot hun nek in de “constructies” zitten met dure huizen en ingewikkelde belastingtrucs. We zijn nu 30 jaar verder. Ik word wanhopig gebeld door mijn studerende dochters, die zich blauw betalen aan kamertjes van hetzelfde formaat als in mijn eigen studententijd. De woonmarkt is nog zieker dan destijds. Kopen is onmogelijk, tenzij je een erfenis te besteden hebt of als man en vrouw hun kinderen in de crèche dumpen en zich allebei te pletter werken. In de huurmarkt is het niet veel beter. Zoals zo vaak worden bestaande gevallen opportunistisch ontzien, maar je zult maar een starter zijn. Dan ben je afhankelijk van de “vrije” markt, lees huisjesmelkers, makelaars en wederom projectontwikkelaars. Deze markt is ziek, ziek, ziek, door en door rot. Het stinkt uren in de wind.
En wat doet het nieuwe kabinet? Niets. Helemaal niets. Mooie woorden over “prachtwijken” maar dit eufemistische gescherm met woorden horen we al sinds 1945. En zo zijn er meer sectoren in de maatschappij die zo rot zijn als een mispel. De ruimtelijke ordening. Een drama. Ik let altijd op de bussen die hier langs komen. De gemiddelde bezetting is ca. 2 personen. Tegelijk staan er massale files van idioten die van hot naar haar rijden, omdat er geen flexibele arbeidsmarkt en ook geen enigszins werkende woningmarkt is. Door de kapitalisten, die geen zin hadden een normaal loon te betalen, hebben we ons laten opzadelen met 1 miljoen migranten. Het is wonderbaarlijk hoe goed dat nog gaat maar het is ergerniswekkend dat diegenen (rechts) die de migratieproblematiek verwekken de grootste mond hebben dat die migranten zelf schuld zijn voor de bijbehorende problemen.
En dan vraagt Clara wat wij toch tegen de PvdA hebben. Hoe bestaat het. Ik kan er nog maar één ding aan toevoegen: intussen is onze democratie morsdood. De burgers hebben nog nul vertrouwen in de politiek. Er worden dure woorden gesproken over “dat de regeringsdeelname dit nou eenmaal vraagt”. Flauwe kul. Er neemt geen enkele partij in de Tweede Kamer deel aan de regering. Die wordt aangesteld door onze Koning, op basis van vertrouwen (“een vruchtbare samenwerking”) van het parlement. De beide Kamers moeten die regering controleren en zijn zelf verantwoordelijk voor de wetgeving. Zo simpel zit ons staatsrecht in elkaar. Maar de PvdA is altijd haantje de voorste als er machtspolitiek bedreven kan worden. Daarmee pleegt ze verraad aan haar kiezers. Nog is de SP recht door zee. Een laatste strohalm om ons aan vast te klampen.
Er zijn nogal wat paspoortaffaires geweest de laatste jaren. De grens wordt kennelijk steeds belangrijker, het kleine land binnen de grenzen ook. Tegenover mensen die alle in hun ogen vreemde elementen het liefst morgen verwijderd willen hebben staat de mantra van Balkenende dat we trots moeten zijn op onszelf en ons land.
Ik vind, als ik het zeggen mag, allebei de uitspraken even beklemmend. Het zijn beide signalen dat zowel de onderbuik als de bovenbuik van Nederland de eigen identiteit, cultuur, prestaties, nationaliteit centraal stellen. Balkenende heeft het over samen en over alles wat ons bindt. Ik ervaar dat als een enorme drogreden, als valse retoriek. Het enige wat Nederlanders werkelijk bindt is de taal en het landschap. Voor het overige zijn Nederlanders inwisselbaar tegen Denen, Duitsers, Polen, Belgen, noem maar op. Ook daar zie je overal onderbuiken zich roeren tegen ‘vreemdelingen’ en bovenbuiken proberen de boel bij elkaar te houden.
We drinken allemaal dezelfde cola en luisteren naar dezelfde muziek, dragen dezelfde kleren, gaan allemaal in dezelfde landen op vakantie in precies dezelfde automerken, eten allemaal pasta en rommel van MCDonalds, redden ons overal met beroerd Engels en met euro’s en studenten studeren aan elkaars universiteiten. Dus behalve de taal en het landschap kan ik niet zien wat er nou zo exclusief aan Nederland is dat je er trots op moet zijn of dat je anderen het verblijf hier wilt ontzeggen.
Mijn stelling is dat geen enkele nationaliteit belangrijk is. Van mij mogen mensen zevenenzeventig paspoorten dragen. Ik zou het dragen van één Europees paspoort ook prima vinden. Dan woonde ik gewoon in de provincie Nederland, met een eigen provinciaals bestuur. Kunnen we eindelijk het woord provinciaals weer eens in de wat smalende betekenis gebruiken. Want eerlijk gezegd vind ik Nederland geen klap beter dan andere landen. Nederland is niet beter in staat met economische of sociale vraagstukken om te gaan dan de overige landen. Misschien wel exclusief voor Nederland zelf, maar als je breder kijkt dan dragen wij niet beter bij aan grote wereldvraagstukken zoals armoede, onderdrukking, uitbuiting, oorlog, natuurrampen dan andere landen. Onze rijkdom gaat ten koste van anderen, of we het nou leuk vinden of niet. Dus per saldo hebben alleen Nederlanders (en dan ook nog eens een steeds kleiner wordend deel van de bevolking) er werkelijk profijt van als een Nederlandse regering een beetje netjes op de winkel past. De Nederlandse regering is niet eens in staat, welvaart en toegang tot publieke voorzieningen voor al haar eigen burgers te realiseren. Terwijl het land welvarend genoeg is, dat te doen.
Nee, ik zie weinig reden trots te zijn op het land waarin ik geboren ben. Ik hou er erg van, daar niet van. Ik hou geweldig van de taal en van het landschap. Maar trots? Nee. Nooit geweest ook.
Ik zou dan ook graag willen dat de regering per direct ophield met ons een vals gevoel van trots aan te praten. Ik vind dat sentimenten in de kaart spelen die ik gevaarlijk vind.
De jongste paspoortaffaire, twee bewindslieden die een dubbele nationaliteit hebben, is voor mij onbespreekbaar zolang de intenties die eronder liggen niet luid en duidelijk op tafel liggen. Ik wil een apart breed maatschappelijk gesprek over vreemdelingenhaat, over de reden waarom sommige mensen geen islamieten meer dulden in hun omgeving, ik wil dat dat gesprek open en bloot gevoerd wordt. Dat openlijk wordt erkend dat hier sprake is van latent racisme. Dat er eens echt geluisterd wordt naar mensen die de pest hebben aan ‘vreemdelingen’. Ik wil weten waarom zij iets voelen wat ik niet voel. Ik wil met hen mijn zorgen kunnen delen over waar die afkeer van vreemdelingen toe kan leiden. Ik wil dat dat gesprek overal in de publieke ruimte wordt gevoerd. Ook in het parlement.
Tot die tijd ben ik niet bereid in te gaan op welke argumenten dan ook over bewindslieden met dubbele nationaliteiten die mogelijk niet loyaal zouden kunnen zijn of chantabel of door vreemde mogendheden gemanipuleerd kunnen worden. Trouwens, tegen de tijd dat dat daadwerkelijk zou gebeuren, zijn er middelen genoeg deze bewindslieden binnen het uur af te zetten. Zoals je ook corrupte politici per direct naar huis terug kunt sturen.
Ik heb het al gezegd, Henk. De discussie heeft een heel erg hoog ‘als we oorlog krijgen met Marokko’ gehalte. Als we oorlog zouden krijgen met welk land dan ook hebben mensen met een achtergrond uit dat land het mogelijk moeilijk, maar daar heeft hun aantal paspoorten niets mee van doen. Je legt namelijk je achtergrond en je familie niet af met je paspoort.
Want dit is het punt: er is geen enkele aanwijzing dat er een directe relatie bestaat tussen paspoort en loyaliteit. En dus vind ik het onzin om te proberen bij burgers of bewindslieden nog meer loyaliteit af te dwingen dan je ook aan autochtone Nederlanders zou vragen. Iemand legt de eed af. Meer hoeft niet. Mocht iemand zich daar niet aan houden dan zet je hem af of stemt hem weg.
Uiteraard hoor je wanneer iemand op een hoge politieke of ambtelijke functie komt te kijken naar iemands loyaliteit aan de staat waar ze voor werken. Je wordt niet per ongeluk minister van Buitenlandse Zaken. Ik hou de kans dat Afshin Ellian nog eens minister van Buitenlandse Zaken zou worden op nul. En niet alleen vanwege zijn Iraanse afkomst, maar ook om zijn uitgesproken anti-islam standpunten waarmee hij al uitgeschakeld zou zijn om zaken te doen met Arabische landen. Of die man nog de Iraanse nationaliteit heeft lijkt me daarbij vergeleken volstrekt irrelevant.
Zo stuurt Buitenlandse Zaken geen mensen naar landen waar ze een directe of familieband mee hebben, om moeilijkheden uit te sluiten. Er is dus niets tegen nagaan of mensen niet in loyaliteitsconflicten kunnen komen in de functie die ze innemen, en is er ook niets tegen om te kijken of er sprake kan zijn van belangenverstrengeling. Dat hoort bij de gewone procedure bij elke belangrijke post in dienst van de staat, en als nog eens opnieuw gekeken moet worden of de procedures nog voldoen is daar niets tegen. Ook niet in het geval van familiebanden zoals die van Albayrak. Inderdaad, die vraag mag je stellen.
En dat is helemaal niet hetzelfde standpunt als van Wilders, Henk, en dat weet jij ook heel goed. Wilders wil zoveel mogelijk moslims weghebben en maakt daarom een kwestie van de dubbele paspoorten. En dat is ook de reden waarom er niemand met de PVV meestemt. Terwijl er vast nog wel een discussie zal komen over de voors en tegens van dubbele nationaliteiten. Dat gaat dan wel over een miljoen Nederlanders, waarvan veel mensen of hun tweede nationaliteit niet kwijt kunnen, of hele goede zakelijke redenen hebben om die te houden, of niet zien waarom ze de band met het land waar ze vandaan komen geheel af zouden snijden – ik denk ook aan vluchtelingen – of die het Nederlanderschap hebben aangenomen omdat dat mocht naast hun oorspronkelijke nationaliteit. Laat die discussie maar komen. Maar niet met de motivatie van Wilders die moslims weg wil hebben. Daar krijgt hij gelukkig geen meerderheid voor.
En ik ben het hartgrondig met je eens, Clara, er zou zeker een veel breder gesprek moeten komen over vreemdelingenhaat en racisme die vaak nauwelijks meer latent te noemen is.
Hermie schrijft: En dan vraagt Clara wat wij toch tegen de PvdA hebben.
Nee, dat vroeg ik nadrukkelijk niet, maar je moet het kennelijk heel erg kwijt. OK.
Wat ik vroeg, was om samen te blijven werken op de punten waarover we het eens zijn en niet te blijven hangen in een anti-PvdA stemming. Meer niet.
In feite vroeg ik dus om het om de knikkers te laten gaan en niet om ‘het spel’.
Intussen is onze democratie morsdood. De burgers hebben nog nul vertrouwen in de politiek.
Wat een onzin. Zulke uitspraken slaan elke discussie op voorhand dood. Bedoel je met ‘de burgers’ de SP-stemmers of juist iedereen die zo enorm dom was niet op de SP te stemmen?
@Hermie (15): Tijdens het flyeren de laatste week heb ik nogal wat mensen op straat gesproken. Ik kan bevestigen dat sommige mensen nu helemaal geen vertrouwen in de politiek meer hebben. Ik ben zelf geschrokken door de sommige opinies die ik gehoord heb, en de boosheid en frustratie die sommige mensen kennelijk voelen.
Voor een deel komt dit door teleurstelling. Mensen hebben links gestemd met de grote hoop dat er verandering zou komen. Ze zijn zeer teleurgesteld dat (volgens hun) niets veranderd is. Of tenminste niets voor hun zal veranderen. Mensen zijn boos op de PvdA maar ook kennelijk boos op de hele politieke elite, waarbij soms zelfs de koningshuis wordt betrokken.
Misschien ebt deze onrust weg, maar ik ben bang dat er van een zekere radicalisering sprake is. Het gevoel is dat de overheid er alleen voor de rijkeren is en zich niets van het lot van de minder welvarenden aantrekt.
Na aanvankelijk geschrokken te zijn door de opkomst van Pim Fortuyn schijnt in de Nederlanse politiek weer “business as usual” te gelden.
Nee Anja, inderdaad je legt je achtergrond niet met je paspoort neer, maar de mogelijkheid tot belangenverstrengeling is wel een stuk kleiner gemaakt. Natuurlijk is het op de man spelen van Wilders niet goed, maar is het nu zo gek om wanneer men in een bestuurlijke functie zit de tweede nationaliteit zo mogelijk in te leveren.
ex-minister Veerman werd aangevallen omdat er een handtekening onder de jaarrekening van een boerenbedrijf stond, er kon dan eventueel belangenverstrengeling ontstaan, mensen met een aanmerkelijk belang wil men niet in een kabinet of ze moeten het verkopen. Ook dit was dan eventueel belangenverstrengeling.
De binding met een land lijkt me sterker dan bovenstaande bindingen en daardoor is het risico op belangenverstrengeling ook vele malen groter.
Toen werd als redenering aangevoerd dat men in ieder geval niet de uiterlijke schijn tegen zou moeten krijgen.
Waarom geld deze redenering dan nu niet?.
Over Albayrak kijk, ze is dus Turkse. Totaal geen probleem.
Ze krijgt dadelijk zeggenschap over immigratie d.w.z dat ook de grootste vijanden van de turken bij haar asiel aanvragen: Armeniërs.
Hiermee niet zeggende dat ze verkeerd zou handelen, maar ze krijgt zo al wel de schijn tegen.
Anja, ook jij kan geen rationeel argument aandragen wat tegen het (waar mogelijk) afstaan van de tweede nationaliteit is.
Tevens zeg je dat Wilders moslims weg wil hebben. Ik heb het hem nooit zo horen zeggen hoor.
Wat je doet is namelijk zijn woorden verdraaien om daar je eigen gewin uit te halen.
Wat Wilders heeft gezegd over moslims die hij weg wil hebben staat in diverse interviews met hem, gewoon in de kranten, niet door hem ontkend. Ik hoef niets te verdraaien en ik heb in deze kwestie geen ‘gewin’.
En nog eens: er is geen enkel bewijs dat een tweede nationaliteit de loyaliteit verminderd. Het is niet aan mij om ‘rationele argumenten’ aan te dragen wat er tegen is om een tweede nationaliteit af te leggen – er zijn vele al genoemde redenen waarom mensen dat niet zouden willen – de bewijslast ligt altijd bij degenen die beschuldigen of verdenken, niet andersom.
En nog eens: als het gaat om belangenverstrengelingen kan het om vele zaken gaan, en daar is een dubbel paspoort zeker niet een doorslaggevend punt bij.
En als het er om zou gaan dat mensen met een andere dan Nederlandse achtergrond altijd verdacht zouden moeten worden van ‘belangenverstrengeling’ zeg je dus eigenlijk dat geen allochtoon in een politieke, ambtelijke of belangrijke positie mag zitten, omdat die per definitie verdacht zijn. Dat zou dus een manier zijn om elke ‘allochtoon’ te weren uit politieke deelname, en komt neer op een verbod op integratie. Leuk bedacht, misschien wil Wilders het wel over nemen. Zit je wel met de grondwet, natuurlijk.
En nog eens: over belangenverstrengling of dubbele nationaliteiten kan best nog een keer een discussie komen, maar dan graag los van Wilders die dit gebruikt ‘omdat hij niet graag moslims in de regering ziet’. Ik kan het niet helpen, hij heeft het toch echt zelf gezegd.
We worden het dus niet eens. Maar dat wisten we al.
En graag geen herhalingen van wat er al gezegd is, dat wordt vervelend.
Kom me nou niet aanzetten dat het “onzin” is dat onze democratie dood is. Kijk, bij oppervlakkige beschouwing ziet een dode boom in een bos er ’s winters niet zo veel anders uit dan een levende. De kenner ziet het meteen, een ander merkt pas in de lente dat er geen groene blaadjes meer verschijnen.
Ik sta echt niet alleen in mijn analyse. Een boeiende schets is verschenen in de NRC, 2 dagen voor de moord op Fortuyn:
http://www.despinoza.nl/spinoza/artikelen/de_illusie_van.shtml
Ik raad iedereen aan om dit nog eens goed te lezen.
Vooral PvdA-ers…
De laatste zin ‘Er is verandering op til’ is achterhaald.
Helaas, nog niet dus. Ook op dit overigens voortreffelijke weblog verliezen we ons weer in een paspoortje hier en een onderzoekje daar.
Beste Anja,
Ik citeer een suk uit de Socialist met het Kopje: “Kinderen van Wilders”
Het is duidelijk waar radicalisrende jongeren hun ideeën vandaan halen. Dit is wat zij te horen krijgen van Geert Wilders.
‘Met de komst van de aanstaande staatssecretarissen Ahmed Aboutaleb en Nebahat Albayrak heeft de tsunami van islamisering ook het kabinet bereikt. Sterker nog, de Marokkaanse en Turkse overheden zijn feitelijk in het hart van het Nederl;andse machtscentrum geinfiltreerd.’
‘Ik vind het inderdaad niet prettig dat er straks twee moslims in het kabinet zitten. Dat heb ik liever niet.’
‘Ik wordt gek van al die moskeeën.’
‘Als Mohammed hier vandaag leefde, zou ik voorstellen hem als extremist met pek en veren het land uit te jagen.’
‘Loop over straat en zie waar het toe leidt. Je voelt dat je niet meer in je iegen land leeft. Er is een strijd gaande en we moeten ons vededigen. Er zijn straks meer moskeeën dan kerken!’.
Mijn broertje las het stukje en kon er hartelijk om lachen hij zij letterlijk: ‘Als ik die man tegen kom, dan lach ik hem recht in zijn gezicht uit’.(Is weer eens wat anders, dan een bedreiging van het een of ander.)
Zelf heb ik me de afgelopen tijd vreselijk aan hem geërgerd vanwege zijn vele racistische uitspraken en doemsenario’s over de Nederlandse democratie. En met name zoals al eerder door Miriyam gezegd de ruimte die hij krijgt zonder een gesrekspartner die een andere mening deelt als de zijne. Heb alleen bij Netwerk kunnen constateren dat hij kritisch werd ondervraagt, terwijl dat bij Nova totaal ontbrak.
Wilders wordt de laaste tijd nog al eens vergeleken met Fortuyn en Bolkestein, daar waar de laatste twee heren het vooral te doen was om stemmen binnen te halen en zelf misschien toch iets genuanceerder over de “hot” onderwerpen dachten. Hou ik mijn hart vast bij Wilders, bij hem heb ik het gevoel dat hij voor de volle honder procent achter zijn racistische uitlatingen staat en er stellig van overtuigd is dat als niet alleen Nederland maar heel Europa zich zou ontdoen van alle moslims het goed zou zijn voor deze.
Clara nr. 16: ‘De jongste paspoortaffaire, twee bewindslieden die een dubbele nationaliteit hebben, is voor mij onbespreekbaar zolang de intenties die eronder liggen niet luid en duidelijk op tafel liggen. Ik wil een apart breed maatschappelijk gesprek over vreemdelingenhaat, over de reden waarom sommige mensen geen islamieten meer dulden in hun omgeving, ik wil dat dat gesprek open en bloot gevoerd wordt. Dat openlijk wordt erkend dat hier sprake is van latent racisme. Dat er eens echt geluisterd wordt naar mensen die de pest hebben aan ‘vreemdelingen’. Ik wil weten waarom zij iets voelen wat ik niet voel. Ik wil met hen mijn zorgen kunnen delen over waar die afkeer van vreemdelingen toe kan leiden. Ik wil dat dat gesprek overal in de publieke ruimte wordt gevoerd. Ook in het parlement.’
Clara helemaal mee eens, dit is pas echt interessant en mensen moeten dan echt met hun billen bloot. Alhoewel ik nooit zou kunnen begrijpen waarom je een hekel moet hebben aan mensen met een andere kleur, religie, etc. Soms krijg ik weer een beetje hoop voor de media, maar die is de laaste weken wat betreft Wilders en zijn racistische uitlatingen weer flink gedaald.
Vriendelijke groet,
Ik ben het erg met je eens Amal. Het erge, vergeleken met de tijd van Janmaat, is dat behalve zijn handjevol volgelingen, iedereen luid en duidelijk zei: dat is racisme. Nu mag er van alles gezegd worden dat minstens zo erg is, en wie hoor je protesteren? Ik denk ook wel eens: hoe moet een kind dat opvatten die van huis uit moslim is. Zo’n man zit dus netjes in het parlement, en zo’n man mag zulke dingen dus zeggen. En dan maar zeuren of die kinderen straks nog wel loyaal zijn aan onze prachtige democratie, en niet liever ’terug’ gaat naar een land waar je nog gewoon moslim mag zijn zonder dat te hoeven verdedigen.
Gelukkig zijn er wel wat mensen die gewoon hun mond open doen, Bram Grandia is er een, Van Doorn ook, ik kom daar morgen op terug, en in een uitzending van het NIO hoorde ik gelukkig toch mensen als Dijkstal en Bram de Swaan zeggen dat het nu toch wel erg begint te lijken op het antisemisme van voor de oorlog.
Weet nog dat ik in mijn eindexamenjaar van de Mavo een spreekbeurt hield over racisme voor het vak Nederlands. De docent was onderdirecteur van deze christelijke Mavo. Toen ik aangaf dat ik ook onder mijn docenten merkte dat ze op zijn minst mensen met een andere achtergrond/kleur/religie/etc. uitsloten en of negeerde. Kreeg ik van deze man te horen en dit waren letterlijk zijn woorden:’Ik hoop dat je dat bij mij nooit zult merken’. Kwam op Wilders terug te komen, die alles ongestoord mag en kan zeggen noem ik hem consequent een racist en zijn uitlatingen over moslims racistisch. Ik heb de uitzending van NIO niet gezien, wel van de NMO over vrouwenemancipatie met Cisca Dresselhuis,waarvoor emancipatie maar 1 betekenis heeft nl.”bevrijding”.En zoals bijna voorspelbaar en door Khadija ElMourabit heel terecht opgemerkt dat de discussie weer is blijven steken op een stukje stof. Waar vele vrouwen en in het bijzonder moslimvrouwen hun haren mee bedekken.Het is zonde van noodzakelijke discussies dat ze niet verder gaan dan het uiterlijk van de personen om wie het gaat. Het gaat er bij Cisca niet in dat je met een hoofdoek heel goed geëmancipeerd kunt zijn of met dit onderwerp bezig bent. Voor haar staat een hoofddoek bijna synoniem aan onderdrukking. Nog geen jaar geleden toen dit thema weer eens uit de kast werd gehaald door politiek Nederland, kreeg ik van een klant op het reisbureau die net terug was uit Malysie te horen ‘Wat een tumult om een stukje stof, in Malysië heb ik zoveel werkende vrouwen gezien met een hoofdoek, zelf een verkeersagente, daar is het geen enkel probleem en hier wel’.
Over subjectief / objectief in de politiek:
Als iemand vindt dat Balkenende een “per ongeluk omhoog gevallen boekenwurm die net doet alsof hij de aanvoerder kan spelen van het nationale elftal” is, dan zou je dat subjectief kunnen noemen, maar waarom mag dat niet? Het zou toch best eens feitelijk juist kunnen zijn? Dat Balkenende juist begonnen is zijn 4de kabinet te leiden, neem me niet kwalijk, dat doet hem niet in mijn achting stijgen. Balkenende I was een beschaming voor de natie. Balkenende II is in potsierlijkheid ten onder gegaan aan de affaire Hirsi-Ali / Verdonk. Balkenende III was niet door de kiezers gemandateerd. Balkenende IV ten slotte (God sta ons bij!) is overeind getoverd door de PvdA te laten beloven geen onderzoek te steunen naar het gezwendel van Balkenende II inzake Irak.
Het spijt me zeer, maar Balkenende is inderdaad omhooggevallen, ik zie niet in wat daar tegenin te brengen is. Dat zo iemand in de Nederlandse democratie het 4 maal achter elkaar tot premier schopt, is ongelooflijk (om niet te zeggen verontrustend).
Als ik bij de laatste Tweede Kamer-verkiezingen mijn stem ‘objectief’ bepaald had, dus op basis van verkiezingsprogramma’s, had ik bij wijze van spreken wel PvdA kunnen stemmen. Maar ik heb mijn keuze langs subjectieve weg bepaald, namelijk door te verwachten dat de PvdA zou kiezen voor een gerieflijke zetel in de macht en dat de wens van de PvdA-kiezer (het Irak onderzoek bijvoorbeeld) gewoon bij het grof vuil gezet zou worden. Mijn grotendeels subjectieve keuze voor de SP (Van Bommel) was blijkbaar een terechte en is tot nu toe de betere gebleken.
@ Anja(11):
We blijven het oneens, Anja. Natuurlijk heeft Halsema het over de beleden stijl van regeren. (Afgewacht moet nog worden, wat het verschil in de praktijk wordt). Maar toch vind ik die aanduidingen, al zijn die impressionistisch, niet goed. Geen van beide ervaar ik als toepasselijk. Mag dat? En mag ik dan weergeven wat mijn gevoel bij Balkenende’s manier van politiek bedrijven BLIJFT? Zonder enige verdere pretentie? Wat heeft dat nou te maken met “gelijk binnenhalen”? Ik heb het toch niet over objectieve feiten? Maar goed, ik stop ermee, want het sop is de kool niet waard.
Ik probeer op dit weblog het niveau een beetje vast te houden, Gideon, dus als ik vind dat iets erg beneden peil is dan komt het er niet op en als ik vind dat iets een beetje beneden peil is dan komt het er wel op en zeg ik er wat van en dat deed ik. Ik vind Balkenende een omhooggevallen boekenwurm noemen geen enkele toegevoegde waarde hebben behalve dat we begrijpen dat Olav hem niet mag, nou join the club.
Dat we subjectieve keuzes maken bestrijd ik in het geheel niet, dat je op een weblog meer doet dan je gevoel uiten vind ik wel een punt. Het staat ons als we die subjectiviteit er niet zomaar op pleuren maar proberen te beargumenteren waar het over gaat en het op inhoud spelen en niet op de man. En een beetje blijven bedenken of iets voor een ander nog interessant is. Niet meer en niet minder.
En inderdaad, Olav, we blijven het oneens, en het sop is de kool niet waard, daar zijn we het dan wel over eens.
@ Henk (13 en 14):
In het TV-programma “Buitenhof” vanmiddag werd een hoogleraar, deskundig op het gebied van nationaliteitenrecht, geïnterviewd. Een verademing! Hij gaf aan dat zelden een land echte problemen heeft met dubbele nationaliteit. Enige uitzonderingen in Europa: Rusland en Letland. Vanaf 1 januari jl. is het in België geheel afgedaan als probleem.
Vaak kan men niet eens afstand doen van een nationaliteit (b.v. Argentinië en Marokko). Er zijn zo’n 1,5 miljoen Nederlanders binnen en buiten Nederland die ook nog een andere nationaliteit hebben!
Aan de hand van de geschiedenis toonde de hoogleraar aan dat de politiek zeer inconsistent is geweest over dit onderwerp. Zo zijn er b.v. merkwaardige verschillen tussen het verkrijgen van de nationaliteit door geboorte, dan wel door naturalisatie. Hij betwijfelde zeer sterk de waarde van opiniepeilingen, als zou de meerderheid van de bevolking tegen een dubbele nationaliteit zijn. (Weet men wel precies waarover het gaat? Hoe zijn de vragen gesteld? Enz.). Hij pleitte ervoor een pas op de plaats te maken, en de situatie over enkele jaren te bezien, ook in andere landen. Want als Nederland op deze voet doorgaat wordt het een onaangename uitzondering…..
Als je de uitzending niet hebt gezien: zie de herhaling morgenochtend dan wel “Uitzendinggemist.nl”.
Over de werkelijke motieven van Wilders is boven al voldoende gezegd.
@ Hermie Kreeft (15):
Het volgende in je betoog begrijp ik niet zo goed.
Citaat: “Er neemt geen enkele partij in de Tweede Kamer deel aan de regering. Die wordt aangesteld door onze Koning, op basis van vertrouwen (“een vruchtbare samenwerking”) van het parlement. De beide Kamers moeten die regering controleren en zijn zelf verantwoordelijk voor de wetgeving.”
De werkelijkheid is: de wetgeving wordt gemaakt door de regering en het parlement gezamenlijk. De regering wordt gevormd door de ministers en de koning(in).En het kabinet bestaat wel uit minsters, die leden zijn van partijen die ook vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer. Juist daardoor kan de vertrouwensregel werken: een meerderheid van de Tweede Kamer steunt het kabinet. (Een hoogst enkele keer komt het voor, dat een partij een minister voordraagt die geen lid is. De aanstelling door de koning(in) is slechts een formaliteit, in tegenstelling tot de eed/belofte aan de koning(in) en de Grondwet. De ministers worden immers geheel voorgedragen door de formateur).
In het artikel worden wel erg veel woorden besteed aan iets wat volgens jou morsdood is, Hermie. Het is niet zo moeilijk een paar mopperende mannen leeg te laten lopen. Maar als het op een oplossing aankomt, geven ze niet thuis: geen zin in, of: het heeft toch geen zin.
Dus mag jij het zeggen. Hoe moet het dan wel? Wat is jouw alternatief voor de overleden democratie?
Ik ben benieuwd.
Nog even dit: zelf vind ik ook wel dat de SP (nog) onduidelijk is over dit onderwerp. Jan Marijnissen heeft op TV gezegd (zo heb ik het tenminste begrepen), dat hij in principe wel voelt voor het idee van één nationaliteit, maar dat hij het onzin vindt om er zo’n punt van te maken, en al helemaal voor wat betreft Albayrak en Aboutaleb. In de praktijk moet worden bezien hoe het gaat. Zoiets.
Ook Marijnissen moest vrijdagavond bij NOVA even kwijt dat het Albayrak zou sieren als ze haar tweede paspoort zou opgeven. Hij zei, iets vriendelijker, hetzelfde als Rutte.
Hier maar even de letterlijke tekst:
Marijnissen (tot Rutte):
“Ik ben het met jou eens als je zegt het is goed als mensen kiezen voor één nationaliteit. (…) Jawel, absoluut, ik steun het. Dat wetsvoorstel dat daar lag hebben, zouden wij ook steunen.” (…)
(over Albayrak:)
“Als zij zou besluiten, maar dat is geheel aan haarzelf, en omdat u het nou zo expliciet vraagt zal ik er heel rustig antwoord op geven, als zij zou zeggen, nee, ik ga nou toch mijn Turkse paspoort inleveren, want ik ben nou echt bestuurder in Nederland, ik heb daar echt nu voor gekozen, dan zou ik zeggen, nou, dat is een mooi gebaar. Prima.”
Zo te zien heb je binnen de SP nog heel wat zendingswerk te verrichten, Anja.
@ Olav – Ik weet niet of Anja uitvoerige verhandelingen over het staatsrecht op prijs stelt. Ik ben geen specialist en beperk me ook daarom tot enkele punten. Zie ook de @22 aangehaalde politicologen. Het monistische stelsel zoals jij het beschrijft is een interpretatie en niet een noodzakelijke consequentie van het ongeschreven staatsrecht. Ik heb daarover andere, nogal uitgesproken en misschien eigenzinnige opvattingen. Ik meen dat mijn (dualistische) uitleg niet zozeer subjectief is als wel gebaseerd op onderliggende democratische, bestuurlijke, en maatschappelijke principes. Met andere woorden: waar ruimte is voor interpretatie pleit ik voor de meest democratische en sociale keuzes.
Belangrijk is dat in elke democratie zowel de regering als het parlement, met ieder hun eigen taakgebieden (twee van de “trias politica”), een democratische basis moet hebben. De eerste is bij ons bijzonder zwak, omdat we geen presidentsverkiezingen kennen zoals bijv. in de VS en Frankrijk. Dat werd bij ons daarom een soort “bootstrap” procedure, waarbij de regering “zichzelf” formeert en vervolgens door de Tweede Kamer in haar rechtmatigheid laat bekrachtigen. Er zijn veel landen die zo werken en dat kan best goed gaan. Wat bij ons erg uit de hand gelopen is, dat is de coalitievorming en de bijbehorende verstrengeling tussen de regering en de coalitie in de Tweede Kamer. Men noemt dat monistisch maar ik noem het liever “duaal van het verkeerde soort”: niet een scheiding regering-parlement maar een scheiding coalitie-oppositie. Eigenlijk via een omweg naar een gemankeerd tweepartijenstelsel. De achterban van de oppositie voelt zich onvoldoende of in het geheel niet vertegenwoordigd. De achterban van de coalitie voelt zich vaak verkeerd vertegenwoordigd. Het is nog slechter dan een echt tweepartijenstelsel omdat de kiezer in verwarring is wat hij nou eigenlijk kiest (de “machtsvraag”). In plaats van het beste van twee werelden is dit het slechtste.
Die verkeerde scheiding wordt nog versterkt door de zgn. “ministeriële verantwoordelijkheid”, waardoor het aspect “volksvertegenwoordiging” op nog grotere afstand komt te staan. De minister schermt als een ophaalbrug over een slotgracht zijn departement met bijbehorend beleidsgebied (de burcht) af van een gezonde democratische controle. Het wordt zo alles of niets. De Kamer kan alleen de minister wegsturen. Zolang dat niet gebeurt kan de minister zijn gang gaan. En dit gebeurt niet gauw, vanwege het coalitiebelang. Deze rare interpretatie van de ministeriële verantwoordelijkheid is naar mijn mening nooit zo bedoeld en kan beter vandaag dan morgen worden afgeschaft. De volksvertegenwoordiging moet rechtsreeks kunnen communiceren met de ambtenaren. Ik citeer Frank Ankersmit: ’In Nederland praten ambtenaren de hele dag door met jan en alleman, het hele Nederlandse volk komt als het ware bij ze over de vloer. Alleen niet de parlementariërs! Die mogen niet eens opbellen.’
Er komen nog twee belangrijke bezwaren bij:
1. Bij de monistische invulling hoort een verdeling van de departementen onder de coalitiepartijen. Dat is een bestuurlijk monstrum, vanwege de enge relatie tussen een departement en één (soms kleine) politieke partij. Ook dit frustreert de scheiding der machten en daarmee de democratie.
2. Er is een tweede verborgen politieke aansturing van de departementen via het ambtelijk apparaat, de beroemde “vierde macht”, die grotendeels uit dezelfde politieke groeperingen voortkomt als de parlementsleden, maar dan buiten iedere democratische controle om. Hier woedt het regentendom en de bestuurlijke kongsi voluit. Hier worden de echte beslissingen genomen en de belangen van velerlei groepen (lobby’s) gediend. Het legt de werkelijke scheiding der machten op een krankjorume plaats en positioneert de “gewone man” in een onoverbrugbare achterstandspositie.
Niet voor niets heb ik (@15) het voorbeeld van de huisvesting genoemd. Hier zie je hoe het beleid wordt afgestemd op lobbybelangen (banken, verzekeraars, grondspeculanten, projectontwikkelaars), waarbij de gewone burger (behalve een bevoorrechte kaste) benadeeld wordt. Het voorgespiegelde voordeel van de hypotheekrenteaftrek verdwijnt grotendeels in de zakken van banken en verzekeraars. Speculanten worden schatrijk. De huurmarkt is een bureaucratische nachtmerrie. Starters en lagere kasten hebben het nakijken. En “de politiek” zwijgt in alle talen en leidt de aandacht af.
@ Clara – Hoe de democratie weer tot leven wekken? Eén belangrijke weg is het herstellen van een fatsoenlijk duaal stelsel, wat binnen ons huidige staatsbestel kan, zie boven. Belangrijker nog is de politieke cultuur. Een stelsel kan nog zo volmaakt zijn maar als de cultuur niet goed is gaat het toch fout. Misschien is dit bijna hetzelfde. Mij lijkt dat, als alle politici fatsoenlijk waren, we vanzelf een duaal stelsel zouden krijgen. Ten derde ben ik het (met enige reserve) eens met diegenen die pleiten voor een directere persoonlijke representatie. Ik voel mij pas echt “vertegenwoordigd” als ik dat ook op een persoon kan betrekken, niet alleen een abstract en afstandelijk partijlichaam. Wel vind ik de ideologische kant van een partij belangrijk en we moeten zeker niet in een tweepartijenstelsel terechtkomen. Dat zou het kind met het badwater weggooien.
Ten vierde en dat is voor mij eigenlijk het belangrijkste: ik wil ook een veel directer en sneller terugkoppelingsmechanisme in het kiesproces. Ik vind 4 jaar te lang om te wachten op een correctie als mijn stem misbruikt wordt. Die lange termijn is een achterhaald concept uit de tijd van de postkoets. Waarom kan ik wel ieder moment een andere bakker of een andere huisarts kiezen, elk jaar switchen tussen ANWB en Route Mobiel, maar moet ik in de politiek jaren lang zitten tandenknarsen als mijn partij mij bedriegt? Moderne communicatie- en informatietechnieken (zie mijn weblog) staan toe een veel rechtstreeksere koppeling te leggen. Weg met dat ouderwetse frauduleuze verkiezingscircus!
@Clara (18): Ik snap dat je geïrriteerd bent op het PvdA-bashen wat Hermie doet. “Laat dat achterwege”, vraag je, “dat is toch niet nodig”. Maar ik denk dat het wel een fundamenteel punt is wat aan de orde komt. Het is iets wat gebeurt bij meer grote middenpartijen: dat ze kiezers teleurstellen doordat ze belangrijke punten van hun verkiezingsprogramma niet kunnen realiseren. Die verliezen ze in de onderhandelingen, ze geven ze weg, in de ogen van de kiezers. Voor de PvdA betekent dat, dat een partij die zichzelf graag mag afficheren als een sociale partij die vooral voor de mensen opkomt, toch compromissen sluit die vooral voor het bedrijfsleven gunstig uitpakken.
En je kunt je afvragen of dat nodig is. Als je doel is om een zo veel mogelijk stemmen te winnen, dan moet je je standpunten noodzakelijkerwijs verdunnen. Dan kun je niet veel meer doen dan een aantal extreme standpunten uit te sluiten. Het gevolg is, dat je doelen meer een _middel_ worden om aanhang te verwerven, dan een _reden_ om dat te doen. Dat imago kleeft de PvdA heel erg aan, zeker in de ogen van de mensen op de linkervleugel. “Bos is een draaikont”, “je kunt voorspellen wat Bos wil als je de peilingen hebt gelezen”. En misschien heeft de PvdA meer last van teleurgestelde kiezers dan het CDA omdat de PvdA vroeger nog wel ideologische veren had, dat zou best kunnen, maar het is wel een probleem.
Als de PvdA werkelijk zou willen realiseren wat ze zeggen te willen realiseren, dan zou de partij veel meer moeten samenwerken met de SP. Dat had voor de verkiezingen al gemoeten, en dat zou nu niet anders moeten zijn. Het grootste verschil tussen de PvdA en de SP is namelijk niet de inhoud. Het grootste verschil is dat de SP wél vasthoudt aan zijn principes. Tot mijn grote genoegen wordt die rechte rug steeds meer gewaardeerd. Ik ben ervan overtuigd dat het zowel de PvdA als de SP ten goede zou komen als de discussie tussen de twee partijen zou gaan over de inhoudelijke verschillen. Niet het spel, maar de knikkers.
Zo is dat Richard (32). Tot de standpunten op een partijcongres zijn vastgesteld hebben we binnen de SP nog veel discussie. Gelukkig wel.
Hermie (woow, jij gaat wel laat naar bed!), bedankt voor je antwoord. Ik begrijp uit je reacties dat de democratie niet overleden is, maar dat het niet jouw soort democratie is. Dat is alvast een opluchting. Ik beluister in jouw reactie twee dingen.
Het eerste is, dat je vraagtekens zet bij het duaal gehalte van ons stelsel. Je merkt op dat de waterscheiding coalitie-oppositie in het parlement en het feit dat de regeringsleider niet direct gekozen wordt een werkelijk dualisme en duaal functioneren van het parlement frustreert. Ik wil in die discussie best een eind met je meegaan, maar wat me weerhoudt is dat je kolossaal overdrijft. Zoals jij het afschildert doe je het voorkomen alsof het Nederlandse kabinet zijn eigen goddelijke (en onfatsoenlijke) gang kan gaan en het parlement geen machtsmiddelen heeft om zijn kaderstellende en controlerende functie uit te oefenen. Ze mogen zelfs niet eens met de vierde macht praten, zeg je. Afgezien van het feit dat dit natuurlijk onzin is, proef ik in jouw woorden een enorme afkeer van en achterdocht jegens de macht. “Bestuurlijke kongsi, regentendom, frauduleus verkiezingscircus”. Het lijkt wel of je een politiek stelsel wenst waarin niemand macht heeft. Of een stelsel waarin partijen die dankzij de kiezer aan de macht zijn geen enkele concessie hoeven te doen aan hun eigen standpunten. Je bent duidelijk geen mens voor het poldermodel, je wilt alles of niets. Ik proef die houding vaker bij SP’ers, maar mij lijkt zo’n systeem niet alleen onwerkbaar, maar ook onwenselijk. Macht is goddank niet absoluut in ons democratisch bestel (ik ging stante pede emigreren), macht is iets wat gedeeld wordt. Ook voor mij zijn er grenzen aan concessies (zie mijn verzet tegen het afgeven van het parlementair onderzoek), maar dat er concessies gedaan moeten worden, daarmee heb ik geen moeite.
Verder ga je ook voorbij aan het feit dat de invloed en macht van de politiek wereldwijd, dus niet alleen in Nederland, afneemt. De markt is in vele gevallen, ook in het door jou aangehaalde huisvestingsvoorbeeld, een autonome factor geworden die zich aan regering noch parlement iets gelegen laat liggen. Ik ben het met je eens dat dit een onwenselijke toestand is, maar merk als gemeenteraadslid dat het moeilijk, zo niet onmogelijk is, tijdig en bijtijds mee te kunnen sturen als projectontwikkelaars maar doordenderen.
Het tweede wat me opvalt is dat je jezelf zo volstrekt centraal stelt. Zoals je het beschrijft is het Hermie Kreeft die elk door haar gewenst moment aan de knoppen van de democratie wil kunnen draaien. Zoals je van kapper wisselt, wil je ook elk moment je partij naar huis kunnen sturen als er dingen gebeuren die jou niet bevallen. Je gebruikt zelfs de grote woorden “mijn stem misbruiken”. Wat me verwondert is dat je het met geen woord hebt over de mogelijkheden die elk lid van elke politieke partij heeft, intern zijn stem en invloed te laten gelden. Wat nou als Olav Meijer of Anja Meulenbelt iets anders willen dan jij, binnen dezelfde partij? Wij van de PvdA laten intern voortdurend onze stem horen en zijn non stop met elkaar in discussie – ook al denken sommige SP’ers dat dat helemaal niet gebeurt en dat die ratten en landverraders van de PvdA (zo worden we op het weblog van Marijnissen door SP’ers stelselmatig genoemd, ik verzin dat niet zelf – en dat is geen bashen meer, dat is ongelooflijk onbeschoft) maar suffig achter hun leider aansjokken. Dat doen jullie toch ook niet?
Ook de vergelijking van de bakker met de politiek gaat niet op. Ik had je voor wijzer gehouden. Een kiezer is geen consument. De politiek is geen vrije markt waarvoor je voor producten naar eigen keuze hebt betaald en naar de klantenservice of consumentenbond kunt hollen als het resultaat je niet bevalt. Ik moet er eerlijk gezegd niet aan denken, dat we nog vaker naar de stembus moeten. Niet alleen zou het land onbestuurbaar worden omdat het onmogelijk wordt te zorgen voor continuïteit van beleid, maar ook overschat je de betrokkenheid van de gemiddelde burger. En onderschat je zijn grilligheid.
@ Hermie Kreeft (33):
Mijn probleem was, dat ik het onduidelijk vond, wat je schreef. Zelf heb ik overigens het geschreven en geldende staatsrecht weergegeven, niets slechts “een interpretatie”. Uiteraard kan je voor andere meer democratische principes pleiten. Maar zoals je schrijft moeten we hierover hier niet te uitvoerige betogen houden. Ik heb met interesse gelezen wat je schreef, maar heb nu te weinig gelegenheid om daarop verder in te gaan. (Ga op vakantie tot 15 maart a.s. Later kom ik hier geaag nog eens op terug).
@ Clara (37):
Een korte recatie: de term “landverraders” voor de PvdA slaat natuurlijk nergens op, en dat hebben bloggers bij Jan Marijnissen (waaronder ik) categorisch tegengesproken. Ik kan mij voorstellen dat je de term “ongelofelijk onbeschoft” vindt. Verder wil ik het wel iets nuanceren: het gebeurt volgesn mij niet “stelselmatig”, maar wel recentelijk, en het gaat hierbij om een zeer beperkt aantal mensen, waarvan ik niet weet in hoeverre zij (allen) SP-ers zijn. (Zoals je zult weten wordt ook op dat weblog gereageerd door vogels met een zeer uiteenlopende pluimage).
En Clara, wat “ratten” betreft: daarbij wordt aangeknoopt bij Tichelaar himself, die zichzelf (en Verhagen) zo op TV genoemd heeft!
@Clara: Ik moet er eerlijk gezegd niet aan denken, dat we nog vaker naar de stembus moeten. Niet alleen zou het land onbestuurbaar worden omdat het onmogelijk wordt te zorgen voor continuïteit van beleid, maar ook overschat je de betrokkenheid van de gemiddelde burger. En onderschat je zijn grilligheid.
Voor wie precies zou het land onbestuurbaar worden? In mijn ervaring is het precies dit soort arrogantie van “wij bestuurders weten het beter” dat veel burgers razend maakt. Wie is een “gemiddelde burger”? De “gemiddelde burger” bestaat niet. Maar als burger en kiezer vind ik jouw woorden beledigend. En “grilligheid”? Zou het niet kunnen dat kiezers zaken en argumenten afwegen en soms tot andere keuzes komen dan een specifieke partij van hun verwacht. Is dat niet de kern van de democratie?
Kan je mij vertellen wat er democratisch aan is dat de PvdA nu een onderzoek naar Irak blokkeert, terwijl er een democratische meerderheid in de tweede kamer voor was. Is dat niet een soort kiezersbedrog? Een paar gesprekken met lekkere hapjes om een tafel en alles is “geregeld” en is opeens alles anders. “Sorry als u daarom op ons stemde. We vinden het zelf ook jammer dat wij niet meer voor een onderzoek zijn.”
En de nieuwe (idiote) AOW plannen? Heeft de kiezer zich daarover kunnen uitspreken? Want er komen nu heel andere plannen dan vóor de verkiezingen werden gesuggereerd. Leuke verassing voor na de verkiezingen.
Ik vind het feit dat de PvdA akkoord is gegaan met het recht van ambtenaren homo- en lesboparen niet te trouwen het bewijs van de volledige morele failliet van de PvdA als social-democratische partij. Hoe is het mogelijk dat een progressieve partij met zo iets in kan stemmen? En kom niet zoals Ronald Plasterk met een “count your blessings” verhaal. Dat zo een intelligente man met zo een lulverhaal komt geeft goed aan hoe absurd het is.
En wat PvdA-bashen betreft: Het was oude PvdA-rot Felix Rottenberg die zijn column over Jan Marijnissen in Het Parool kopte met “de duivel uit Oss”.
@ Clara – nog even 3 punten:
1. Ik stel zeker niet mezelf centraal. Ik zag zelf de gehanteerde ikvorm als stijlfiguur, om mezelf te verplaatsen in de gedachtewereld van een modale kiezer. Het kan goed zijn dat ik me daarop verkijk, maar daarvoor zijn we ook in gesprek. Ik verneem graag hoe anderen dat zien en vind jouw visie heel constructief.
2. Ik heb me beperkt tot hoe het restje democratie nog ongeveer werkt. Dat “is dood” is natuurlijk ook een stijlfiguur en metafoor, want elke vergelijking gaat wel ergens mank. Dat intussen die democratie bijna nergens meer over gaat, daar ben ik mij zeer van bewust en ik vind dat ook veel wezenlijker. Steeds grotere sectoren van het maatschappelijk leven onttrekken zich aan de klassieke democratische sturing. In mijn analyse gaat het dan met name over een laatste fase in het kapitalistische stelsel en behalve dat ik dat tracht te bestrijden ben ik ook in wetenschappelijke (ongeveer evolutionaire) zin een geboeide waarnemer, hoe dit af moet lopen. Want te voorspellen is het niet.
3. Als iemand het concreet wil houden ben ik het wel. Daarom ben ik begonnen over de volkshuisvesting en typeer ik de commotie over paspoortjes en onderzoekjes naar wat we al lang weten als afleidingsmanoeuvres.
@35
Anne-Marie schrijft: Het is iets wat gebeurt bij meer grote middenpartijen: dat ze kiezers teleurstellen doordat ze belangrijke punten van hun verkiezingsprogramma niet kunnen realiseren.
Draai je het niet om, Anne-Marie? Als ik de discussies en reacties in de PvdA beluister heeft daar bijna niemand – in het algemeen – onoverkomelijke moeite met het feit dat de PvdA heeft moeten geven en nemen. Het is spijtig dat je niet alles kunt binnenhalen. Maar dat is inherent aan coalitievorming en iets waaraan we blijkbaar gewend zijn. De discussie binnen de PvdA spitst zich nu toe op twee punten die PvdA’ers niet weggegeven hadden willen zien: de zittende ambtenaren die homostellen niet hoeven te huwen en het parlementair onderzoek. Wat betreft het eerste punt circuleren al geruime tijd voorbeeldmoties die de kwestie op lokaal niveau wel goed kunnen regelen (waarbij ik verwacht en hoop dat de SP meedoet) en wat betreft het tweede is er dus door de PvdA onhandig geopereerd en heerst verwarring. Maar daar is het laatste woord nog niet over gezegd, er zijn nog steeds openingen. Maar voor de rest zijn PvdA’ers niet zo teleurgesteld als jij het doet voorkomen, is mijn indruk. Ik denk af en toe dat de SP teleurgestelder is in de PvdA dan de PvdA’ers zelf.
Voor de goede orde: ik ga af op wat ik zie en hoor.
Je opmerking over de PvdA die zich “graag mag afficheren als een sociale partij” kan ik niet plaatsen. Bedoel je nou echt in ernst dat je de PvdA geen sociale partij vindt? Vind je dat omdat de PvdA een coalitie met het CDA en CHU heeft gesloten? Ik mag toch hopen dat je niet zomaar wat zegt en het programma van de PvdA hebt gelezen. Bovendien constateer je zelf – terecht – dat er inhoudelijk meer overeenkomsten dan verschillen zijn.
Je komt nog eens terug op de samenwerking met de SP en mogelijk GroenLinks. Je weet, ik ben daar hier herhaaldelijk rond voor uitgekomen, dat ik dat ook had gewild. Maar het is niet gebeurd en ook ik ben teleurgesteld. Ik ben het dus zeer met je eens dat het beter is de samenwerking te blijven zoeken. Op inhoud.
Je stelling dat de SP gelukkig wel vasthoudt aan haar principes is als je het mij vraagt onlosmakelijk verbonden met het feit dat de SP zich in de oppositie bevindt. En niet in de omstandigheid is geweest dat met andere partijen tot een gezamenlijk gedragen regeerakkoord gekomen moest worden. Was dat wel het geval geweest, dan had ook de SP moeten plussen en minnen, wikken en wegen, geven en nemen. En dan hadden de SP’ers net als de PvdA’ers nu ook hun knopen moeten tellen. En als leden het ene verlies wel genomen en tegen het andere geprotesteerd. Maar dat heeft niets met wel of geen rechte rug te maken, maar met een politieke realiteit. Wat je wilt binnenhalen en wat je weet binnen te halen is nooit hetzelfde.
In het verlengde daarvan liggen je opmerkingen over stemmen trekken. Ik vraag me werkelijk af of je het programma van de PvdA hebt gelezen. De PvdA heeft net zo min als de SP in de aanloop naar de verkiezingen “standpunten verdund”. De PvdA heeft net zoals de SP op het eigen programma zoveel mogelijk kiezers aan zich proberen te binden. In aantal zijn dat er veel minder geworden dan verwacht, dat is bekend. Maar opmerkelijk (en verheugend) vind ik het nog elke keer groeiende aantal stemmers met een allochtone achtergrond die voor de PvdA kozen.
Je stelling dat wie veel stemmen wil trekken, extreme standpunten uit moet sluiten vind ik vreemd. Ik ken te veel voorbeelden van partijen, jij ook, die juist op extreme standpunten werven en daar riant op binnenlopen. Het kan zijn dat jij de standpunten van de PvdA niet uitgesproken genoeg vindt, dat is mogelijk.
Dat ideologie bij de PvdA ontbreekt bestrijd ik. Ik hoef maar naar mezelf te kijken en weet dat ik geen uitzondering ben.
Mijn indruk wordt steeds sterker, niet alleen uit jouw bijdrage, dat sommige SP’ers de PvdA de regeringsdeelname geweldig kwalijk nemen. Ik zou echt graag willen weten, hoe de beoordeling van SP’ers van hun eigen partij was geweest, als de SP mee had geregeerd. Of er dan ook zo smalend over pluche en compromissen was gesproken. Ik vraag me soms serieus af, of SP’ers die nu zo fel tekeergaan tegen de PvdA überhaupt wel willen dat hun partij ooit deelneemt in een regering. Ik zou dat toejuichen.
@41
Kom op, Charles, ik schrijf toch niet als “bestuurder die het beter weet” maar gewoon als Clara. En als mijn mening voor jou een belediging is, dan bied ik direct mijn excuses aan. Al weet ik niet waarvoor. Ik vind de burger, de kiezer, grillig. Dat is’ie namelijk. En ik vind elke keer naar de stembus moeten omdat Hermie iets niet bevalt niet goed voor de continuïteit. Wat is daar nou beledigend aan?
Je zin: “Kan je mij vertellen wat er democratisch aan is dat de PvdA nu een onderzoek naar Irak blokkeert” is flauw en kan ik niet beantwoorden. Ik ben namelijk net zo kwaad als jij en dat wist je. Maar jouw bewering dat de PvdA een onderzoek blokkeert is onjuist. Er is geen meerderheid voor in de Tweede kamer en hoe het in de Eerste Kamer afloopt gaan we nog zien. De enige die bij mijn weten een onderzoek blokkeert is de minister-president in eigen persoon. Dus daar moet je zijn.
Wat betreft de WAO-plannen: nee, daar heeft de kiezer zich nog niet over kunnen uitspreken. Ik stel voor dat je je met deze vraag rechtstreeks richt tot de regering, ik ben te druk bezig met intern er gesprekken over te voeren en te kijken welke mogelijkheden er (nog/niet meer) zijn. En ik ben de enige niet.
Zoals ik hierboven al aan Anne-Marie antwoord is de PvdA niet akkoord gegaan met die weigerambtenaren. De leden niet en het congres niet. We hebben ervoor gekozen de kwestie overal op lokaal niveau goed proberen te regelen en zijn daar druk mee aan de gang. Ik stuur zo de voorbeeldmotie van Amsterdam, moet hem even op de server zetten. Feel free!
Ik mag dus concluderen dat het met het “volledige morele failliet van de PvdA” wel meevalt. Grote woorden, Charles, goeie genade wat hebben ze je misdaan? Vanwaar toch die felheid?
Uit de mond van Rottenberg klinkt me dit eerlijk gezegd als een compliment in de oren, maar ik heb het artikel niet gelezen. Wel de complottheorieën over landverraders op het weblog van Marijnissen. Over fatsoen gesproken. Ik werd er onpasselijk en bang van, van die rellerige stemmingmakerij daar. En Olav, zoals de SP het over ratten heeft, heeft niets te maken met de bon mot van Tichelaar. Ik vind het beneden alle peil en het schiet bovendien niet op.
Laten we gewoon blijven samenwerken, er is een hoop te doen.
Charles, ik kan om onduidelijke redenen mijn eigen server niet op. Maar ik vond op internet een andere voorbeeld-motie: hier.
Clara, de vraag blijft waarom dit allemaal nodig is. Ik ben met Coos Huijsen eens dat deze concessie aan de CU de gelijksheidsbeginsel (zoals verankerd in artikel 1 van de grondwet) schendt. Welke groepen zullen zich straks ook nog op gewetensbezwaren beroepen? Huijsen schrijt:
Het is nodig omdat wij het hier erover hebben, Charles en wij hebben het hier erover omdat anderen er een punt van hebben gemaakt. Anders zouden wij het er hier niet over hebben gehad, voor ons is het duidelijk en wij zijn het op dit punt eens.
Wat Coos Huijse3n doet moet’ie zelf weten, maar ik stem morgen op de partij waar ik op gezette tijden stevig mee van gedachten verschil: de PvdA. Omdat deze partij gebouwd is op een grondgedachte waarin ik me het meest herken en die ik ook in die partij herken. Een grondgedachte en ook een historische achtergrond die maakt dat ik me er prettig bij voel daar deel van uit te maken, in die traditie te staan. Een grondgedachte die al heel veel stormen heeft doorstaan en ongetwijfeld zal doorstaan.
Elke dag zullen we voor nieuwe keuzen komen te staan, zullen nieuwe grote en kleine onderwerpen opdoemen en door de pers als ze de kans krijgen enorm opgeblazen worden. Ik hecht aan de PvdA en hecht er daarom aan binnen de partij mijn stem en zonodig vooral mijn tegengeluid te laten horen. Uit teleurstelling over bepaalde zaken maar naar een andere partij gaan zou ik van mezelf slap vinden. Ik zou trouwens niet weten welke partij.
Clara, je schrijft: ‘Ik zou trouwens niet weten welke partij’.
Meen je dat nou? Kun je ons dan eens uitleggen wat er mis is met de SP? Is jouw ‘grondgedachte’ dan een andere dan die van de SP?
Waarom denk je dat ik denk dat er iets mis is met de SP, Hermie?
Er is niets mis met de SP. Past alleen niet bij mij. Mag toch?
Over het aforisme ‘de democratie is dood’ heb ik intussen een uitvoerig essay geschreven. Voor belangstellenden te lezen via mijn naam.