Artikel van Daan Beekers:
Sinds de gruwelijke gebeurtenis van afgelopen week vragen velen zich opnieuw af of de islamitische cultuur eigenlijk wel kan samengaan met de westerse. Volgens mij is dat een misleidende vraag. De moordenaar van Theo van Gogh heeft zijn daad niet begaan omdat hij moslim of Marokkaan is, maar omdat hij een religieuze extremist is. Het is heel belangrijk om dat onderscheid nauwkeurig te blijven maken. Ik kan me niet voorstellen dat iemand een ander doodt omdat hij een gelovige moslim is. Moslimextremisten identificeren zich volgens mij dan ook niet in de eerste plaats met een geloof of hun afkomst (in dit geval Marokkaans), maar met een grensoverschrijdende en militante ideologie waarin ze om de een of andere reden denken hun heil te kunnen vinden. Het gaat dus om islamisme, niet om islam.
Dat in het publieke debat nu toch sterk de nadruk komt te liggen op de islam is het gevolg van een bepaalde manier van praten die de afgelopen jaren steeds populairder (en politiekcorrecter) is geworden in Nederland. De islamitische cultuur wordt voorgesteld als inherent tegenstrijdig aan de westerse denkwereld, of zelfs als een bedreiging voor het westen. Om ervoor te zorgen dat we op een meer heldere manier over de huidige problemen kunnen nadenken, is het denk ik eerst noodzakelijk om van deze instelling af te komen. Het werkt immers als een soort overheersend betekenisgevingkader waarbinnen gebeurtenissen als vanszelf worden geïnterpreteerd (Anja’s ‘anti-islam paradigma’). We moeten dat kader zelf bestrijden om de weg vrij te maken voor andere meningen.
De stelling dat de westerse cultuur en de islam niet samen zouden gaan is ingewikkelder dan ze op het eerste gezicht lijkt. De concepten ‘cultuur’ en ‘de islam’ zijn immers complex en moeten verduidelijkt worden voordat we het waarheidsgehalte van de stelling kunnen toetsen.
Er bestaat veel onenigheid over wat het begrip ‘cultuur’ precies inhoudt. Voor sommigen is het een synoniem voor ‘beschaving’, anderen kijken vooral naar kunst en weer anderen naar waarden en normen. In het debat over de multiculturele samenleving kan het begrip denk ik het best worden gebruikt in de volgende betekenis: de manieren van denken en handelen die in een samenleving worden overgedragen. Het grote gevaar dat hierbij altijd op de loer ligt is dat cultuur als een ‘ding’ wordt opgevat dat op zichzelf staat en mensen beïnvloedt. Cultuur is echter geen onveranderlijk iets dat al voor onze geboorte bepaalt wie we zijn. In zijn boek Contesting Culture stelt Gerd Baumann dat cultuur geen gedrag veroorzaakt, maar het bestaande gedrag als het ware samenvat. Cultuur is daarom niet normatief of voorspellend. Dit laatste lijkt heel ver te gaan, maar in essentie komt die gedachte erop neer dat normen (en waarden) alleen gesteld kunnen worden door mensen zelf, niet door cultuur als autonoom ding. Cultuur maakt de mensen niet, maar mensen maken de cultuur. Dit is wellicht iets te eenzijdig, mensen krijgen tijdens hun leven immers ook allerlei culturele informatie die ze niet zelf hebben ‘gemaakt’. Toch is het zinvol om te beseffen dat cultuur in laatste instantie mensenwerk is. De consequentie daarvan is namelijk dat cultuur in principe makkelijk kan veranderen.
Een van de voorlopers in het debat over de islam in Nederland was Pim Fortuyn. Zijn gedachtegang is tekenend voor latere ‘cultuurdenkers’, zoals Paul Scheffer en Paul Cliteur. In zijn publicatie Tegen de islamisering van onze cultuur stelt hij dat “de islam … zonder meer een probleem [is] voor de moderniteit, omdat kernnormen –en waarden van de moderniteit, die van het ontwikkelde en rijke westen dus, er haaks op staan…” Bovendien “representeert een groot deel van de islam, ook in eigen land, een vitale, agressieve en bij tijd en wijle imperialistische cultuur, die zonder meer uit is op wereldheerschappij, op zijn minst op cultureel en religieus gebied”. En: “Er is geen (gewapend) conflict in de wereld of de islam, in welke vorm dan ook, is present.” De laatste uitspraken zijn vooral paniekerige bangmakerij, waar ik verder niet op wil ingaan. Wat belangrijker is, is Fortuyns opvatting van Nederlandse en van islamitische waarden. De Nederlandse kernwaarden zijn in zijn visie dezelfde als die van het moderne westerse waardenstelsel in het algemeen. Waarden die in deze samenhang worden genoemd zijn democratie, scheiding van kerk en staat, vrijheid van het individu, gelijkheid van man en vrouw, emancipatie, vrijheid van meningsuiting, niet-autoritaire opvoeding en vrijwaring van sociale –of geloofsdwang .
Het frappante is dat denkers als Fortuyn en Paul Scheffer slechts prachtig klinkende waarden weten op te sommen. Vrijheid van het individu, gelijkheid en emancipatie als onderdeel van de “joods-christelijk humanistische cultuur” (Fortuyn) of, nog mooier, van “de modern-seculiere, universalistisch denkende en individualistisch georiënteerde cultuur van de westerse wereld” (Paul Schnabel). Ze vergeten gemakshalve de donkere kanten van onze beschaving, zoals bijvoorbeeld de vrijheid van onbeperkte consumptie, de acceptatie van egoïsme, de vrijheid je niet met anderen te bemoeien (ook als die in elkaar geslagen worden), enzovoorts. Een tweede aanmerking is dat ook op de waarden die ze noemen vaak een en ander is af te doen. Als de scheiding van kerk en staat daadwerkelijk een westerse kernwaarde is, waarom eindigt de Amerikaanse president Bush dan nog steeds zijn speeches met “may God continue to bless America”? En wat de vrijheid van meningsuiting betreft, zo stelt Peter van der Veer, zijn er altijd beperkingen: “Wat heeft vrijheid van meningsuiting voor betekenis wanneer de principes van de liberale democratie niet onderhandelbaar zijn?” En in hoeverre zijn Nederlanders als joods-christelijk of humanistisch te typeren?
Nederlandse, of westerse, waarden kunnen niet statisch voorgesteld worden. Ze zijn onderdeel van cultuur en zoals al duidelijk is geworden wordt cultuur door mensen gemaakt en verandert het daarom voortdurend. Ook Fortuyn geeft daar rekenschap van, hoewel hij verder geen ruimte geeft aan de mogelijke verandering van de Nederlandse cultuur, en al helemaal niet van de islamitische. Van der Veer heeft laten zien dat de Nederlandse cultuur vooral de laatste vijftig jaar snel aan het veranderen is, zowel door het minder belangrijk worden van de natiestaat voor individuele burgers als door de ontzuiling. Hij acht het in die context weinig zinvol om “die bedreigde cultuur te beschermen” (in: Douwes, Naar een Europese islam?).
Zelfs al zouden de door Fortyun beschreven westerse kernwaarden inderdaad grotendeels ‘goed’ en onveranderlijk zijn, dan nog hoeft dat niet te betekenen dat de waarden van de islam daar haaks op staan. ‘De islam’, ik noemde het al als concept dat om verduidelijking vraagt. Ook voor moslims geldt natuurlijk niet dat hun handelen en denken volkomen bepaald worden door hun cultuur. Het is weer andersom. Zij maken hun eigen cultuur. Zodra moslims veranderen verandert ook hun cultuur. De logische conclusie is dat er niet één, maar vele moslimculturen zijn, alle afhankelijk van tijd en plaats.
Fortuyn en Scheffer lijken één type moslimcultuur te generaliseren tot de cultuur van alle moslims. Dat is de cultuur die in verband wordt gebracht met industrieel onontwikkelde gemeenschappen waarin religie allesbepalend is en het collectief allesoverheersend. Die cultuur zou zich in alle opzichten tegen de westerse Verlichte cultuur keren en zou het liefst de hele wereld (zo nodig met geweld) tot hun ‘achtergebleven’ religie willen bekeren. Dit beeld van ‘de islamitische cultuur’ is naïef en onjuist. Hoewel er nog steeds samenlevingen zijn waarin de religie en het collectief zeer belangrijk zijn, is de islamitische wereld tegenwoordig grotendeels industrieel gemoderniseerd. Vanaf het begin van dat moderniseringsproces zijn mensen in de moslimwereld gaan nadenken over de relatie tussen modernisering en islam. Dit leidde in sommige gevallen tot fundamentalisme, maar meestal tot ‘islamitisch modernisme’ of ‘islamitisch liberalisme’, stromingen die uitgaan van de verzoenbaarheid van islam en moderniteit.
Ook de culturen van moslims in het westen veranderen in relatie tot de context waarin zij zich bevinden. In Douwes’ boek Naar een Europese islam? wordt duidelijk “hoe veranderlijk en flexibel identiteiten zijn al naar gelang van plaats en tijd.” Werner Schiffauer heeft dit laten zien voor Turkse immigranten in Duitsland. Hij stelt dat hun geloofsbeleving in de westerse wereld in hoge mate is geïndividualiseerd.
Moslims in het westen zullen waarschijnlijk niet zo star vasthouden aan ‘de islamitische cultuur’ als Fortuyn dacht. Immers, in veel gevallen was dat überhaupt al niet hun cultuur en als dat wel zo was, dan is het zeer aannemelijk aan te nemen dat die cultuur verandert (in relatie tot de nieuwe context). Die verandering kan een inkeer naar binnen betekenen, maar kan ook leiden tot overeenstemming over kernwaarden. Om dat laatste te bevorderen, is het noodzakelijk om moslims “op korte termijn perspectief [te bieden] om ten volle deel te nemen aan de Nederlandse economie en samenleving”, aldus niemand minder dan Pim Fortuyn. Immers, zoals Nico Landman stelt, “[z]olang grote groepen moslims zich het slachtoffer voelen van sociale uitsluitingsmechanismen en zolang in het Westen een anti-islamitisch vertoog overheerst, is het klimaat ongunstig voor islaminterpretaties die sympathiek staan tegenover de westerse cultuur.”
Anja, ik ben het met je eens, maar ik denk en blijf dit verkondigen dat het geen kwestie van moslim zijn is dat belemmerend of bedreigend werkt, maar niet geintegreerd zijn, een outcast zijn en als een outcast gaan handelen, het grote gevaar is….
Lieve Anja,
Als je culturen met elkaar wilt vergelijken moet je dat doen vanuit de groepsschaduw. Of beter nog twee mensen vergelijken.
Elk mens en elke groep heeft zijn eigen identiteit opgebouwd. Die identiteit bepaald hoe ze zich gedragen. En in hoeverre ze zich agressief of slachtofferig gedragen. Als ik jou een cadeau geef(kwetsend over jou spreek)en jij neemt deze niet aan. Van wie is dat cadeau dan? Als jij niet in je kracht staat (heel bent) dan zul je dat cadeau aannemen en vervolgens boos reageren.
Mijn indruk van de moslimcultuur is dat ze nog niet heel is. De vrouw heeft niet dezelfde rechten als de man. Anders zijn (homo b.v.) wordt niet getolereerd. Een gebroken cultuur met gebroken harten.
We weten allemaal hoe het moet, de christen en de moslim. Vele profeten en wijzen hebben het ons duidelijk proberen te maken. De waarheid is dat we nog niet heel zijn.
Tamiem Agapan
Tamiem, die zaken waar jij het over hebt, hebben niet veel met religie te maken. Ook volgens de paus is homosexualiteit verboden. En jouw indruk van de moslim cultuur lijkt me erg algemeen en ik mag wel zeggen, volgens mij verkeerd. Ik leef in zo’n moslim cultuur, en hier hebben we moslims die zelfs homofiel zijn. Ook al durven ze er nog niet zo voor uit te komen, daar acceptatie meer te maken heeft met een ander soort ontwikkeling. Namelijk die van een maatschappij, die langzaamaan nieuwe dingen gaat accepteren. Anja, had jij niet ergens een artikel over Rola Hamed, een lesbische palestijnse vrouw uit israel. over mensen zoals Rola heb ik het, en ik ken er veel meer hier. Wil jij zeggen dat onze christelijke religie al compleet is? waaar ging een paar weken geleden de rel over in de EU, die italiaanse meneer (met die moeilijke naam) zou verantwoordelijkheid voor justitie worden. tegen homosexualiteit, tegen alleenstaande moeders, en de hoofdtaak van de vrouw is volgens hem kinderen baren.verscheelt dit zo veel van een achterlijke Imam die homo’s het raam uit wil knikkeren?
En wat dacht je van onze westerse wereldleider, Bush dus? Wist jij dat hij alle vrouwengroepen uit allerlei landen die geld kregen van Amerikaanse fondsen zoals USAID, een papier laat ondertekenen, waarin ze verklaren af te zien van het adviseren van abortussen aan vrouwen. Dit betekent dat een heleboel organisaties die b.v. verkrachte vrouwen helpen , nu geen poen meer krijgen.Omdat ze dit papier niet kunnen ondertekenen. Bush doet dit vanuit zijn christelijk denken.
En over vrouwenrechten gesproken, ik heb ooit eens de koran (in het nederlands) bestudeerd, en weet je, de bijbel ken ik ook goed, en ze verschillen eigenlijk niet zoveel van elkaar. Ook de koran is geschreven in een tijd die anders was dan de moderne tijd nu. En gelukkig zijn er ook moslims die zich bezig houden met het aanpassen aan deze tijd. Op mijn werk hadden wij eergisteren een lezing over de Islam voor vrouwen door een vrouw. Deze vrouw wordt hier Sheicha genoemd (een vrouwelijke sheicg oftewel Imam) en de dingen die ze zei waren zeer feministisch. over erfenisrecht. over trouwen, ik wil het allmeaal wel eens voor je opschrijven, maar wat jullie zien, is de fundamentalistische tak. En ik kan er niet tegen beste Tamiem, als jij gaat zeggen dt het christendom verlichter is dan Islam, wel dat dingen anders zijn. maar alles heeft tijd en ontwikkeling nodig.
Ik ben zelf een complete atheist, en krijg af en toe de kriebels van alle religieuze rompslomp, ik heb vroeger te veel gehad denk ik, maar ik ben er wel in geinteresseerd.
@ Trees,
Mijn naam is niet Tamiem Agapan maar Alie Dekker. Tamiem is het hebreeuws voor: uit één stuk, op één doel gericht met onverdeeld hart. Agapan : staat voor aandacht hebben voor een ander, iemand erbij willen houden, je best doen om de ander tot zijn recht te laten komen.
Het was bedoeld als groet en wens voor welke samenleving of cultuur ook. Geen van ons allen is compleet. Vanuit ons incompleet zijn, ons niet heel zijn ( in contact met je ziel) krijgt onze samenleving zijn vorm.
Daan’s stuk geeft m.i. het probleem aan waar we mee zitten. Waar Fortuyn kwam en ging was er ruzie. Op Fortuyn’s ferme stellingen is vaak heel wat af te dingen, hij echter wenste ze te zien als universele en onveranderbare waarheden. Zo heeft Fortuyn ons geleerd dat we de ergernis van een slecht lopende integratie, mogen ontladen op ‘de islam’. Hij klaagde de gehele islam aan, als haaks staand op onze westerse cultuur. Hij ging hiermee aan de liberale kant van de islam. Hiermee leverde hij ons over aan een, tot dan zwijgende groep, die voortaan alle wijsheid in pacht had bij integratievraagstukken. Een groep die steeds wilder om zich heen begon te slaan. Dat Fortuyn’s aanklacht makkelijk te onzenuwen is, door plaatsen waar ‘westerse cultuur’ en ‘islamitische cultuur’ niet op gespannen voet met elkaar staan, te bezoeken, of door een gesprekje met een liberale moslim, dat interesseerde Fortuyn niet, net zomin als het ons lijkt te interesseren.
Daan, bedankt dat je mij erop opmerkzaam maakt dat cultuur verandert. En, hiermee, dat mensen veranderen kunnen. Dat is wel ff nodig nu. Want ‘zo kan het niet langer’.
beste Daan,
De Islamitische en westerse kultuur kunnen niet samengaan. Daarvoor zijn de tegenstellingen te groot. In het aller-allerbeste geval zullen ze elkaar tolereren, maar ik acht de kans klein. Al die voorstanders van de multiculturele samenleving in dit land leven in een Utopia waarin de wens de vader is van de gedachte. Dat is prijzenswaardig maar het is niet realistisch. Kijk eens naar de wereld om je heen en wijs mij een land aan waar de multiculturele samenleving tot een succes is geworden. Alleen in Utopia en dat bestaat helaas niet.
En de moordenaar van van Gogh heeft met dit alles totaal niets te maken want zijn daad is geen voorbeeld van Islam.
Het gaat hier om kultuur en dat is iets wat je met de paplepel ingegoten krijgt. Je kunt een nieuwe taal leren, maar je kultuur kun je niet afwerpen. Al je normen en waarden zijn erop gebaseerd. Het zou totale zelfverloochening betekenen.
Daarom kunnen 2 kultuen niet samengaan. De een kan geleidelijk opgaan in de ander, meer niet. Dus wie gaat op in wie?
That is the question.
ad.
Kijk eens naar de wereld om je heen en wijs mij een land aan waar de multiculturele samenleving tot een succes is geworden.
Wat versta je onder een succes, Ad? Een land waar mensen elkaar (in het aller-allerbeste geval) tolereren? Of een land waar wolven en lammeren vreedzaam samenleven?
Van het eerste zijn wel voorbeelden te noemen. Van het tweede niet, al werd het ons al door Jesaja beloofd.
Ik zeg het nog maar weer eens: er is overtrokken media-aandacht voor geweld en dreiging. En dit kabinet roept al langer een sfeer op van ‘integreren of opsodemieteren’. Daardoor wordt intolerantie uitgelokt en aangemoedigd.
Maar al die nadruk die nu wordt gelegd op geweld door extremisten plus de denkfout dat je door afgedwongen integratie dat extremistisch geweld kunt tegengaan (dat zijn verschillende doelen), doen geen recht aan al die Nederlanders die elkaar gewoon tolereerden en tolereren.
Maar ja, daar scoor je niet mee tegenwoordig.
ik wou nog effe op alie dekkers reageren
ze zei dat bij de islam bijvorbeeld de vrouw niet evenveel rechten heeft als de man, en ja dat klopt ook, want de vrouw heeft meer rechten dan de man, de vrouw staat vier keer in de koran terwijl de man er maar 1 keer in staat!!!
de vrouw zet jouw ook op de aarde na 9 maanden pijn te hebben, dus wil je aub niet voortaan met vooroordelen komen!!!!
de islam stelt de vrouw hoger dan de man, maar vergeet de culturen niet, die spelen in sommige landen een groot rol,een cultuur is anders dan een levensovertuiging zoals de islam!!!
p.s. alie dekkers, en over het homo zijn in de islam, de islam tolereert homo zijn, maar je mag het niet uitvoeren, een homo is als een homo geboren e heeft die gevoelens, maar die mag hij niet uitvoeren, dat is tegen de natuur en dus ook meteen abnormaal,en homo´s hebben ook gelijk grotere kans aan ziektes bijvoorbeeld aids!
@ Ad: “De Islamitische en westerse kultuur kunnen niet samengaan”, je bewering is stellig, maar je gaat eraan voorbij dat er te veel tegenvoorvoorbeelden zijn. Gisteren lekker gevoetbald met de heterogene groep pubers, die ik begeleid waarvan de moslims na afloop snel naar huis gingen om het suikerfeest te vieren. Ben je werkelijk niet in staat om de mensen die moorden in naam van een religie als “fanaat” te benoemen, diegene die moskeeën, scholen, kerken in de fik steken als “tuig” te benoemen. Zijn dat voorbeelden van een “culture clash”? Veel te soft man, hun advocaten zullen nog wat kunnen afdingen op hun straf.
Ik geloof dat mijn rechtbackje Mohammed mijn gewaardeerde landgenoot kan blijven, zonder dat hij met met zijn islamitsche cultuur moet breken.
Wat mij betreft hoeft niemand in wie dan ook op te gaan. Ikzelf kies ervoor op te gaan in de ogen van mijn lief in wier ogen ik mijn ongeboren kinderen zie.
@ amir,
Wow, wat een woede zit er in jouw reactie. Waar heb ik dat aan verdient? Haal diep adem en lees mijn bijdrage nog eens.
Amir, doe eens normaal over homo’s. Ik ben er zelf geen, maar ik vind het heel erg storend als mensen homo’s bestempelen als onnatuurlijke wezens. Voor hen zijn die gevoelens die zij hebben heel erg natuurlijk!
Ik schreef:
… doen geen recht aan al die Nederlanders die elkaar gewoon tolereerden en tolereren.
Maar ja, daar scoor je niet mee tegenwoordig.
Hiek schreef daarna:
Gisteren lekker gevoetbald met de heterogene groep pubers, die ik begeleid … Ik geloof dat mijn rechtbackje Mohammed mijn gewaardeerde landgenoot kan blijven, zonder dat hij met met zijn islamitsche cultuur moet breken.
Ik zie dus dat ik met mijn opmerking “Maar ja, daar scoor je niet mee tegenwoordig” er helemaal naast zat.
Wat je daarna zei over die ogen, Hiek, is in mijn ogen een voltreffer.
Citaat van Hiek
“Zo heeft Fortuyn ons geleerd dat we de ergernis van een slecht lopende integratie, mogen ontladen op ‘de islam’. Hij klaagde de gehele islam aan, als haaks staand op onze westerse cultuur. Hij ging hiermee aan de liberale kant van de islam. Hiermee leverde hij ons over aan een, tot dan zwijgende groep, die voortaan alle wijsheid in pacht had bij integratievraagstukken. Een groep die steeds wilder om zich heen begon te slaan.”
Dit is een onzinnige karikatuur van de denkbeelden van Fortuyn. Waar hij zijn pijlen vooral op richtte was de opkomst van de POLITIEKE ISLAM, een gevaar dat te weinig onderkend werd.
Het is interessant wie Hiek bedoelt met de “tot dan zwijgende groep”. Zijn dat de autochtonen in de achtergebleven buurten? Of zijn dat de racistische extremisten? Zou Hiek willen dat die groep weer terugkeert naar haar vroegere zwijgzaamheid. Zou die groep, voor ons aller belang, de mond gesnoerd moeten worden?
Edwin,
Zo vat Fortuyn zijn ’Tegen de islamisering van onze cultuur. Nederlandse identiteit als fundament’ samen.
…
In mijn boek betoog ik dat de islam – waarbij ik slechts een gradueel onderscheid maak tussen liberale versies van de islam en de fundamentalistische varianten daarvan – op hoofdlijnen daar waar het onze kernnormen en kernwaarden betreft, vijandig staat tegenover de moderniteit: d.w.z. vijandig staat tegenover de cultuur van het vrije en economische ontwikkelde westen.
….
Met zijn latere ‘de islam is een achterlijke godsdienst’ zette hij een toon.
Ik snap heus, dat hij hiermee niet volledig samengevat is, maar ik geloof wel dat velen het vijandbeeld en de verruwing van hem opgepikt hebben.
Je vraagt wie ik met ‘de zwijgers’ bedoelde. Is het moeilijk te begrijpen dat mijn ‘van zwijger naar schreeuwer’ de groep bedoeld wordt, die de gehele islam verantwoordelijk houdt voor de integratieproblematiek en het huidige geweld, de groep die vroeger zweeg om niet van ‘vooroordelen’ beschuldigd te worden?
Meer dan twee jaar is Fortuyn’s anti-islam houding ingedaald. Politieke partijen dienen rekening te houden met ‘Fortuyn en de islam’, het begrip‘politiekcorrect’, zo hoor ik steeds vaker, is honderdtachtig graden gedraaid. Zijn we op de goeie weg? Ik vind dat afstand genomen moet worden van de, mede door Fortuyn gecreëerde angst voor ook de liberale versies van de islam, omdat ze niet nodig is, en omdat we hiermee mogelijke waardevolle partners in strijd tegen de problemen waar we voor staan, uitsluiten.
Ik vind het jammer dat je denkt dit ik mensen de mond wil snoeren. Ik heb juist van de afgelopen periode begrepen, dat emotie een woord moet vinden dat gehoord wordt.
Voor Hiek en de anderen, een vers gedicht uit Kroatie (via poetry international)
A NEW EYE
We didn’t wait for the first stork above
the roof to fly but we put the nests on
the chimneys ourselves. Gone is the time
of wondering in which the rule would apply
that each thing is new to the new eye.
The dead quietly rise from the dead, people
live without idols all and each, freedom is
carried around like a pendant, one doesn’t die
for it more than for anything else, water is
made from blood, while ears are protected
from words and music by natural pitch.
Time and space are offered in a packet.
You’re almost a hero. Your senses
that used to be wrapped into a ball out of fear,
are slowly straightening, just like convolutions
of the brain. Life flows like current. It is
or isn’t there: one or zero. We’ve learned
to share the feelings that used to belong
only to us like reflections on the water:
as many glasses, as many moons in the glass.
SIBILA PETLEVSKI
Translated by Miljenko Kovačiček
Beste Ad,
“Wie kan zich voorstellen dat dit papistisch addergebroed, handlangers van de Roomse kerkheersers ooit welschapen burgers van onze natie kunnen zijn. Nu zij hun zetbazen hier hebben geïnstalleerd. Drijf hen in zee.”
Dit schreef een protestants clubje over katholieken in 1853. 150 jaar gelden dachten velen in NL dat protestanten en katholieken nooit zouden kunnen samenleven, nu denken jij en velen anderen hetzelfde over de marokkaanse cultuur (ik neem aan dat je die bedoeld) en de nederlandse), over 150 jaar is er vast wel weer een heel andere tegenstelling gevonden. Wat ik hiermee probeer te zeggen is dat we een beetje klem zitten in de tijdgeest. Het gaat bij cultuurverschillen niet zozeer om werkelijke verschillen, maar om verschillen die verondersteld worden, gecreeerd worden. Ik denk dat het vast wel goed gaat komen allemaal, in nederland. maar het heeft een beetje tijd nodig.
Beste Daan,
ik ben het helemaal met je eens. Mensen kijken alleen naar extreme dingen zoals moord en vrouwenonderdrukking en laten al die voorbeelden waar het wel ‘samengaat’ (niet integreert maar samenleven) links liggen. Die verschillen van culturen maakt ons land juist mooi en fascinerend.
Ik ben uiteraard tegen extremisme, maar dat komt echt niet alleen vanuit islamitische mensen die zogenaamd vanuit de Islam handelen. Weet iedereen nog wie de moordenaar was van Pim Fortuyn en hoeveel mensen dachten dat het een Moslim was?! Meteen was links de pineut, alsof iedereen die links is meteen extremist is. Zo kan je dat ook met Moslims zien of Rooms-katholieken etc. etc. Dat heet persoonlijke identiteit en iedereen heeft er een, ongeacht je religieuze/ideologische achtergrond.