De vijfde retreat voor de leiders van de LGBTQS-beweging in Israël, zeg maar even samengevat de gay movement. Het begin twee jaar geleden toen er in een jeugdclub voor jonge homo’s en lesbo’s een man binnendrong die om zich heen begon te schieten. Twee jonge mensen stierven, een aantal werd gewond – we ontmoetten de jongeren die nu in rolstoelen zitten – en de schrik was enorm. Vooral omdat dit gebeurde in de ‘progressieve bubble’ Tel Aviv. Het was een reden voor een aantal leiders van organisaties, met name van het Open House Jerusalem, om te proberen om de mensen bij elkaar te krijgen en de krachten te bundelen in een LGBT-platform.
De eerste retreat was vooral gewijd aan de rouw om de vermoorde jongeren, aan wat dat iedereen deed. De moeder van een van de jongeren, Ayala Katz was er ook. De saamhorigheid was groot, en de wil om samen sterker te staan ook. Maar daarmee was het laatste woord nog niet gezegd, want de interne tegenstellingen binnen de beweging zijn groot, en de retreats erna waren vooral gewijd aan de pogingen om het minimaal eens te worden over wat het platform zou moeten doen. En ondertussen kregen ze van Jan Andreae die al werkte voor Greenpeace Israel een leiderschapstraining, samen met door hem uitgenodigde gasttrainers, de laatste twee keer Sylvia Borren die een enorme ervaring heeft opgebouwd in de vorming van grassroots organisaties. En ik was er alle keren bij als ondersteuning en verslaggeefster. (Hier is de info, met foto’s, over de vorige vier keer.)
De vorige training had Sylvia hard met de groep gewerkt aan het opzetten van concrete plannen, de mission statements, en de organisaties hadden huiswerk. Nu opnieuw bij elkaar gekomen bleek daar niet erg veel van terechtgekomen. Opnieuw bleek hoe moeilijk het is in Israël om een groep mensen bij elkaar te krijgen die een werkelijke commitment maken, de verschillen even opzij zetten, althans, die niet zo ver op te laten lopen dat daar alle energie aan op gaat, en op te houden met overal eindeloos over te discussiëren.
Al eerder was besloten om de samenwerking met wat ‘de radicalen’ wordt genoemd maar even op te schorten. We hadden al een keer een interessante retreat meegemaakt die vooral gewijd was aan het opruimen van oud zeer tussen de ‘gevestigden’ en de splintergroepen die zich anarchisten noemen, of een radicalere opvatting hebben over wat hen als homo’s te doen staat – een totale maatschappijkritiek. Zo was er bijvoorbeeld ruzie over het homohuwelijk. Israël gaat graag prat over hoe homovriendelijk het land zou zijn, maar het gelijkgeslachtelijke huwelijk is nog ver weg, al was het alleen maar omdat er voor hetero’s ook geen burgerlijk huwelijk is. Wel is het al mogelijk om op allerlei manieren als stel geregistreerd te staan, of in Canada te trouwen. Maar de radicalen zijn daar tegen: het huwelijk is burgerlijk, het gaat er juist om om dat af te schaffen. Aan polderen doen ze niet in Israël, en zo bleek het onmogelijk om een compromis te sluiten en te bekijken op welke punten je wel en op welke punten je niet samen kunt werken. En zo hebben de radicalen hun eigen kleine alternatieve gaypride naast de grote. Uiteindelijk besloot de grootste groep niet meer elke retreat te willen wijden aan het uitvechten van onderlinge verschillen, en door te willen gaan, dan maar voorlopig zonder de radicalen. Die vervolgens hun radicale visie weer bevestigd zagen omdat ze nu werden buitengesloten.
Interessante mensen om mee te werken, maar soms wel tamelijk hopeloos als je ook nog resultaat wilt zien.
Affijn. In Haifa waar de vijfde retreat plaatsvond, vooral georganiseerd door Iftach Huebner van de Haifa-groep, bleek dat het ook zonder de radicalen nog niet zo makkelijk was om zaken te doen. Een aantal van de mensen van het eerste uur was inmiddels afgehaakt. Onder hen ook mensen die inmiddels een andere functie hadden gekregen, Mikey zat in de VS voor rabbijn te studeren, want als openlijke homo kan dat niet in Israël, Jonatan kwam afscheid nemen omdat hij directeur wordt van Amnesty Israel en van daar uit de LGBT-rechten zal verdedigen, en zo waren er meer met goede redenen om er niet te zijn, maar er was ook teleurstelling: waarom lukt het maar niet om nu eens spijkers met koppen te slaan?
De groep bestond dan ook voor de helft uit nieuwe mensen, mooi dat die waren gekomen, maar zo kun je elke keer weer opnieuw beginnen. En dan is er de stijl van samenwerken, of van niet samenwerken. Tegenstellingen en ruzies kennen we in elke homobeweging, ook hier, maar in Israël is alles heviger. Ik bedacht dat het er ook mee te maken heeft dat Israël niet alleen een land is met grote verschillen, maar ook een nieuw land, zestig jaar oud, met veel ervaring met conflicten maar niet met conflictoplossing. Het is alsof iedereen zich geheel op zijn gemak voelt als er maar flink ruzie wordt gemaakt. Een van de deelnemers, Avi, zelf zo oud als Israël zei het mooi: “ik vind het veel makkelijker om ruzie te maken met iemand waar ik om geef, dan het eens te moeten worden met iemand waar ik een hekel aan heb.”
Niet dat er niet geweldig goed gewerkt werd, ondertussen. Er waren grote en succesvolle prides geweest, in Tel Aviv en Jeruzalem, een paar organisaties was het wel gelukt om samen te werken, er was reden genoeg om trots op te zijn, maar het platform, dat was er nog steeds niet. Sylvia en Jan besloten maar eens zachtjes te gaan dreigen. Want het is wel leuk, zo’n weekeinde samen, maar het is duidelijk dat de buitenlandse trainers niet door blijven gaan met opnieuw voor nop naar Israël af te reizen als het doel niet wordt bereikt. Dat werkte. Nadat Sylvia een interessant onderdeel met ze had gewerkt aan conflictbeheersing – ik kom daar nog op want dat is voor sommige lezers ook wel interessant – en Jan een indrukwekkend onderdeel had gedaan over persoonlijk leiderschap en het nemen van verantwoordelijkheid, kom ik ook nog op, was het eindelijk zover. In plaats van weer opnieuw een ronde discussie aan te gaan over de mogelijke structuur van het platform had Sylvia een model op het boord gezet. Flexibel, niet hiërarchisch, maar met duidelijke taken. En vroeg ze nadat dat was doorgenomen, van iedere aanwezige, of die bereid was om in het platform plaats te nemen en zich er aan te committeren. Hoera. Iedereen zei ja. En vervolgens werden uit de aanwezige groep vier mensen gekozen die de ‘motor’ gaan worden – vertegenwoordigers uit de verschillende organisaties, maar vooral ook mensen die het vertrouwen hadden van de anderen. Want dit zijn de kernbegrippen waar het om draait: vertrouwen, verantwoordelijkheid en commitment. De mensen die de motor vormen tekenen voor een jaar.
Dit wordt het doel: het leven van de LGBT-gemeenschappen in Israël te verbeteren. Sylvia vatte dat zo samen, na het persoonlijke verhaal van een jonge man die vertelde dat hij eens had overwogen om zelfmoord te plegen, omdat hij dacht dat homo zijn verkeerd was: “we willen een land waarin geen enkel kind of tiener nog denkt dat hij zelfmoord moet plegen omdat hij homo is.”
De mensen in de motor worden aangestuurd voor hun achterbannen, er worden voorlopig, tot de boel staat, geen nieuwe organisaties aangenomen om te voorkomen dat de discussie weer helemaal opnieuw gevoerd moet worden, maar tegelijk wordt gekeken wie erbij betrokken kan worden. En wij als buitenlandse trainers zijn op oproep beschikbaar om ze te ondersteunen, voor coaching, voor adviezen en voor training op onderdelen. Maar het echte werk gaan ze nu zelf doen. Feest.
wordt vervolgd
Ik heb met een hoop interesse zitten lezen Anja. Als homo ondersteun ik dit soort initiatieven van harte, en meer nog hoop ik dat de deelnemers aldaar door deze training ook zullen proberen hun land leefbaar te houden, voor iedereen. Ik kan me niet voorstellen dat de deze mensen nog achter de apartheidspolitiek van Israel blijven staan. Dit soort trainingen en gesprekken zetten je aan het denken, doen je vragen stellen, ook aan jezelf: Waarom is homo-emancipatie nodig? En als ik dezelfde rechten wil hebben als ieder ander dan geld dat dus ook voor een vrouw met een hoofddoek? Hardstikke goed dat jullie dit doen.
Hoi Peter, ik heb met mensen daar gesproken voor wie het vanzelfsprekend is dat hun eigen vrijheid ook die is van een ander, en dat je dat niet van elkaar kunt scheiden. Ik zal daar morgen nog wat over vertellen. Maar er zijn er ook bij die zich geheel terugtrekken op ‘wij homo’s hebben het al moeilijk genoeg en we gaan ons niet bezig houden met andere problemen’. Zelfde wat eigenlijk ook geldt voor joden. Als je na Auschwitz zegt: dit mag nooit meer gebeuren, zeg je dan, dit mag geen mens meer overkomen of zeg je dit mag joden niet meer overkomen. Dat is precies het probleem in Israel. Mensen die zitten opgesloten in ‘eigen soort eerst’. Maar in het klein, en gelukkig met minder dodelijk effect zie je dat in Nederland ook in een deel van de homobeweging: ‘eigen soort eerst.’
Ik zou willen dat iedereen die Gouden Regel van alle grote godsdiensten hanteerde en je hoeft er niet voor in God te geloven: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dan ook een ander niet.
Het lijkt zo simpel, maar godverdegodver.
Morgen schrijf ik nog het een en ander over de gesprekken die ik daar heb gevoerd.
En doe de groeten aan je man, Peter.
@Peter,
Voor zover ik weet kun je als blanke gerust naast een zwarte op het strand liggen in Israël, dus waarom je spreekt over apartheid is mij volkomen een raadsel. En ook mensen met een Arabische achtergrond worden niet gediscrimineerd, vele van hen hebben hoge posities.
Jan Hamer, kom hier niet met zulke kletskoek aanzetten. Wie nu nog durft te beweren dat Palestijnen binnen Israel niet gediscrimineerd worden is of doof en blind, of te kwader trouw. Of beide. Niet meer doen. Check je feiten, en op dit weblog vind je die in overvloed.