Het was voorspelbaar. En effectief. Toen Bush na 9/11 zijn ‘global war against terror’ aankondigde was Sharon er als de kippen bij om met zijn oorlog tegen de Palestijnen op de bagagedrager te springen. Dat elk verzet tegen de bezetting al lang afgeschilderd was als terrorisme, en niet alleen gebruikt werd voor de zelfmoordaanslagen die werkelijk onder de noemer terrorisme vielen, was erg makkelijk. Dat het verzet voor een groot deel afkomstig was van een politieke stroming die tegelijkertijd nadrukkelijk islamitisch was, Hamas, maakte het ook erg eenvoudig om de militaire pogingen om het verzet tegen de bezetting te verkopen als de strijd tegen het islamisme. En uiteraard, dat deel van het Westen dat gelooft in een wereldwijde samenzwering van alle moslims om het westen over te nemen, trapt ook daar blind in.

Ook de Nederlandse regering doet daar aan mee, door te weigeren Hamas te zien als de legitieme representant van de meerderheid van het Palestijnse volk. ‘Het is een organisatie die geweld gebruikt’ is het argument. Jawel, maar dat doet Fatah ook en dat doet Israel ook, en daar praten we wel mee. Voor een leek is het moeilijk om Hamas op waarde te schatten – makkelijker is het om alles wat Arabisch en moslim is, en in verzet tegen kolonialisme, westerse onderdrukking, tegen Israel en de VS, als een pot nat te zien. Allemaal een soort van Bin Ladens, die het liefst de westerse beschaving op willen blazen. Dat klopt dus niet met de werkelijkheid.

Het is de moeite te weten waar we over spreken als we het over Hamas hebben. Inderdaad, een politieke stroming die in voorafgaande jaren aanslagen op burgers in Israel op hun naam hebben staan, en daar hoeft niemand een goed woord voor over te hebben. Tegelijk mogen we twee dingen niet over het hoofd zien: dat die aanslagen alleen te begrijpen zijn in de context van de bezetting, en dat Hamas sindsdien een belangrijke ontwikkeling door heeft gemaakt. En dat ze allesbehalve vriendjes zijn met Al Qaida. Hoewel er in Gaza wel Al Qaida-achtige groepjes konden ontstaan, onder andere door de rechteloosheid die een gevolg was van het onvermogen van Fatah om orde te houden, en door de boycot van de VS en van Europa.

Saleh Al-Naami uit Gaza legt ons het verschil uit, in een artikel in het Egyptische weekblad Al Ahram.

Op dit moment is de rust weer redelijk hersteld in Gaza. Een studente, een van de weinige jonge vrouwen die geen hoofddoek draagt, gaat nog steeds ongesluierd naar de universiteit. Op straat verkoopt een jongen weer muziekbandjes. In de periode voor de machtsovername hadden die studenten en die jongen reden om bang te zijn voor bendes als de zelfbenoemde Islamic Swords of Justice, die internetcafes sloten, ruiten ingooiden bij winkels die muziek verkochten, en ook brand stichtten in christelijke organisaties. Ook bedreigden ze een Palestijnse omroepster van de tv die zonder hoofddoek op het beeld verscheen.

Al-Naami citeert Manuel Musallam, hoofd van de christelijke gemeenschap in Gaza, die zegt dat hij zich veiliger voelt nu Hamas de controle over heeft genomen. Hamas heeft in de parlementaire delegatie een christen opgenomen. En benoemde een christen als minister in hun kabinet. Haniye heeft het duidelijk gezegd: Hamas heeft geen geduld met de groeperingen die met dwang proberen de bevolking hun religieuze normen op te leggen.

Ook een andere Al Qaida-achtige groep, die zich de Army of Islam noemde en de journalist Allan Johnston gevangen hield. Hamas zet alle zeilen bij om duidelijk te maken dat dergelijke extremistische groepen die het recht in eigen handen nemen niet getolereerd zullen worden.

Wanneer president Abbas dus beweert dat het Hamas is die net als de Taliban en Al Qaida een islamistisch bewind wil stichten in Gaza, zegt Al-Naami, dan valt dat niet serieus te nemen. Hamas is in feite een redelijk gematigde islamitische stroming, die gelooft in democratie, in verkiezingen en die de banden wil behouden met internationale mogendheden en die in de regio.

Ook hebben ze volgens Al-Naami redelijk moderne opvattingen over vrouwenrechten, anders dan Al Qaida of de Taliban, die vrouwen in hun huis willen houden en uit willen sluiten van onderwijs. Hamas heeft vrouwen op de kieslijst geplaatst, benoemde vrouwen op hoge posten, en moedigt vrouwen aan om actief te worden in de media, en in de politieke en sociale activiteiten van de beweging. (Dit laatste kan ik bevestigen. Het was niet voor niets dat een bekende feministische activiste, zeker geen aanhangster van Hamas, in 2006 tegen me zei dat een groot deel van het electorale succes van Hamas erin was gelegen dat ze vrouwen activeerden en serieus namen, anders dan de grijze mannen van Fatah.)

Het zijn de mensen van Hamas zelf die zich teweer stellen tegen de invloed van Al Qaida-achtige cellen, volgens Al-Naami. Al in 2001 lekte er een document uit dat Hamas leiders die opgesloten zaten in de Israelische gevangenis hadden opgesteld, om de Hamas organisatie, en andere Palestijnen te waarschuwen tegen de opkomst van extremistische groeperingen, die zich net als Al Qaida geheel af wilden keren van het westen, en grote bewonderaars waren van de aanslag op de Twin Towers. Hamas heeft de imams die in de moskeeën prediken gewaarschuwd dat bewondering voor die aanslag niet getolereerd zou worden. Hamas weet heel goed dat het nodig is om internationale banden aan te halen, en wil zich niet afsluiten van de buitenwereld.

Met alle kritiek die je desondanks op Hamas kunt hebben, ziet het ernaar uit dat er met ze valt te praten, en als wettelijk gekozen vertegenwoordigers van een groot deel van het Palestijnse volk kan er geen enkele oplossing gevonden worden als ze worden uitgesloten. Het is dus aan de orde om ons beter op de hoogte te stellen van wat Hamas voorstelt en wat ze werkelijk doen.

Bovenstaande is een samenvatting van het artikel, Hamas versus Al-Qaida, dat hier te vinden is.

Zie ook het artikel dat Harry van Bommel en ik schreven. Hier.

En meer leesvoer hieronder.
Wat is Israel werkelijk van plan, met Gaza en de Westoever? Terwijl de blikken van de wereld vooral gericht zijn op de spanningen tussen Fatah en Hamas gaan de militaire operaties gewoon door. Ilan Pappe, die zijn woorden weegt, en een heel boek nodig heeft gehad om uit te leggen dat ‘etnische zuivering’ geen overdreven term is voor wat er al vanaf 1948 in het voormalig Palestina gebeurde, gebruikt nu voor het eerst het woord genocide. Een langzame, sluipende genocide. Lees. Hier.

Een een uitgebreid artikel van Sonja Karkar die de situatie nog eens voor ons samenvat. Who will save Palestine? Hier.