(Alex van Heusden)

Ekklesia, mijn kerk, gisteren, in De Nieuwe Liefde. Het is nog een beetje wennen, want lang werd op zondag De Rode Hoed mijn kerk als de kaars werd aangestoken en de dienst begon, maar gaandeweg wordt de beeldschone maar nog erg witte ruimte in De Nieuwe Liefde mijn nieuwe tehuis op zondagochtend. Deze keer Alex van Heusden, die de preek deed, die daar geen preek meer wordt genoemd maar de toespraak of de tekstuitleg.

Bij deze Alex (ik moet het ook spoedig hebben over de andere Alex, ik loop weer eens erg achter) kun je rekenen op een geleerde uitleg, veel historische kennis dat ik als kerkelijke leek erg waardeer, maar ook op een hartstochtelijke politieke stellingname, waar we elkaar nog al eens op vinden.

Alex begon zijn toespraak met de Arabische lente, die ongelooflijk indrukwekkende opstand van zovele bevolkingen tegen de dictatuur – drie dictators afgezet, eentje moet er nog – ook al is de uitkomst van die bewegingen nog heel onzeker, het is hoopgevend dat vroeger of later elke bevolking in opstand zal komen tegen een onderdrukkend regime. Zo’n bevrijdingsbeweging was er eens rondom Jezus van Nazareth, en voor hem rond Johannes de Doper. In de vier evangelieverhalen wordt gedocumenteerd wat de bevrijdingsbeweging voor ogen stond: opstand tegen de Romeinse bezetting, een verandering van regime en een nieuwe samenleving, ‘koninkrijk van God’ genoemd, met als principes recht en vrede voor allen, shalom.

Het verhaal vertelt over de strijd tussen scepsis en ongeloof, ‘het wordt toch nooit iets met deze wereld’, en de profetenstemmen in alle toonaarden die ons oproepen niet langer te buigen voor de gevestigde orde. Om met een alternatief te komen, tegen de afbraak van deze aarde en de mensen die haar bewonen. We moeten de straten op, richting het plein, naar de plek waar recht gedaan wordt aan de verworpenen der aarde.

In de Talmoed, die ontzagwekkende rabbijnse getuigenis van ononderbroken omgang met Schrift en Traditie, wordt ons geleerd tot welke verantwoordelijkheid wij mensen alleen geroepen zijn, omdat wij één mensheid zijn, in onderlinge verbondenheid, en elkanders hoeder. Die passage luidt (Babylonische Talmoed, traktaat Sjabbat 54b):

“Ieder die de mogelijkheid heeft te protesteren tegen de mensen in zijn huis, en niet protesteert, die wordt voor de mensen in zijn huis aansprakelijk gesteld. Ieder die de mogelijkheid heeft te protesteren tegen de mensen in zijn stad, en niet protesteert, die wordt voor de mensen in zijn stad aansprakelijk gesteld. Ieder die de mogelijkheid heeft te protesteren tegen de hele wereld, en niet protesteert, die wordt voor de hele wereld aansprakelijk gesteld.”

Zo zullen wij ons teweerstellen tegen de onverschilligheid, een ‘laat maar waaien’-mentaliteit en niet zwijgen alsof we stom zijn. Het protest kan snel om zich heen grijpen, als een lopend vuur. Wat hebben we gehoord, in het voorgelezen fragment uit de evangelie van Lukas, na de geboorte van Johannes de Doper? “In heel het gebergte van Judea werd dit alles een verhaal van mond tot mond.” Toen ging dat zonder, nu met twitter en andere sociale media.
Naar verluidt, wordt er op ons gewacht.

Zeg ‘amen’. Zo moge het zijn.

Zingen: “Doden ongegraven, één woestenij uw stad. Opgejaagd, prijsgeschoten, als klein wild afgeslacht, uw allerliefste mensen.” En hoopvoller: “de nacht loopt ten einde.” Voorbeden, brood en wijn, de kinderen die kerststerren hadden gemaakt.

Voor de tekst van de hele preek, de website van de Amsterdamse Studentenekklesia, hier. (Staat er op dit moment nog niet op, maar spoedig wel)