De vrouwen zijn de hoofdpersoon in deze prachtige film van filmmaakster Jet Homoet en haar man Sharog Heshmat Manesh: Daughters of Malakeh. Wat voor beelden hebben wij over Iran? Dat van extreme onderdrukking, maar ook dat van een sterke vrouwenbeweging – we hebben ze gezien, de vrouwen met groene doeken en groen gemaakte handen die de straat opgingen.

Maar deze film speelt zich binnenshuis af, en laat ons beelden zien die we niet kennen. De belangrijkste vrouw in het verhaal is Maryam, tevens de zuster van Sharag. Ze is al in de veertig, en heeft een man ontmoet die met haar trouwen wil, en het goed vindt dat ze blijft werken. Maar Maryam wil ook graag dat er een clausule in het huwelijkscontract komt dat ze het recht heeft om te scheiden, en dat gaat niet lukken.

Van heel dichtbij zien we drie vrouwen, drie heel verschillende levens, al leven ze die in hetzelfde huis. De moeder voor wie het nog vanzelfsprekend was dat ze heel jong trouwde met een man die voor haar uitgezocht werd, en dan haar oudste dochter, die wacht tot ze al over de veertig is voor ze het wil overwegen, de dochter die tevens een baan heeft waarmee ze kostwinner is voor het hele gezin, en dan haar zusje Ghazal, nog in de twintig, die overweegt of ze wel wil trouwen, maar ook weet wat haar lot is als ze dat niet doet: dan blijft zij verantwoordelijk voor het huishouden van haar ouders.

Jet en Sharog hebben twee jaar gedaan over de film. Ze logeerden bij hun familie, en lieten de camera draaien om het dagelijks leven vast te leggen. De vader die liefdevol zijn duiven voert, de moeder die bidt, het eten op tafel. De secure manier waarop de vrouwen hun hoofddoek omdoen voor de spiegel voor ze de deur uitgaan, alle haartjes er netjes onder, en de zwiep waarmee ze de doek weer afdoen als ze weer binnen zijn – met een zucht van verlichting. We horen de gesprekken hoe dat nou moet met dat huwelijk. Het is een tijdje uit tussen die twee, en alsof het een roman is wordt het spannend hoe dat af gaat lopen.

Jet vertelde bij de preview waar ik bij was dat ze oorspronkelijk van plan was om de film te maken over Maryam die een eigen bedrijfje zou beginnen, maar het liep anders. Dit is het kenmerkende van de film: er werd niets geregisseerd, zelfs geen echte interviews, er werd gevolgd. Het is alsof de familie hun schoondochter met de camera vergeet – het effect is van een grote natuurlijkheid, we zien de familie kibbelen, slechte buien hebben, verdrietig zijn.

Maryam is een heel sterke vrouw, vertelt haar broer Sharog. Zij laat zien wat er binnen een generatie tijd al is veranderd: een ware emancipatiegolf onder de vrouwen waar je van buitenaf weinig van merkt. Maar het is ook een echte vrouw, met twijfels, en dromen.

Het is een liefdevolle film geworden, en het is een voorrecht dat we zo bij die familie in Iran naar binnen mogen kijken. De film draait op dit moment in Amsterdam.

Hieronder een fragment, en daarna nog een trailer waarin Sharog Heshmat Manesh aan het woord is.