14 Het geweten van Israël

Niet willen horen bij die mensen op fietsen
Amira Hass, een Joodse Israëli, heeft als journaliste jarenlang in Gaza gewoond. Waarom? Omdat ze er zo veel mensen tegenkomt die ze graag wil kennen, schrijft ze. Maar de werkelijke reden ligt dieper. ‘De werkelijke reden ligt in mijn jeugd’, schrijft Hass, dochter van Joden die gered werden van de vernietiging door de nazi’s. ‘Ik heb de verhalen van mijn moeder in me opgenomen tot het leek of ik erbij was geweest: een gevangene van de Duitse Gestapo in Joegoslavië, in de zomer van 1944 overgebracht naar het concentratiekamp Bergen-Belsen. Toen zij en de anderen uit de veewagens werden gehaald om naar het kamp te lopen, zag ze Duitse vrouwen, met een mand voedsel achterop comfortabel op hun fiets gezeten, met een onverschillig soort nieuwsgierigheid kijken naar degenen die werden afgevoerd.
Mijn vader vertelde me over een film die hij zag. Terwijl het getto van Warschau na de Joodse opstand in vlammen opging, was aan de andere kant van de gettomuren een kermis opgezet. Aan de ene kant de rook die de hemel in steeg, aan de andere kant het vrolijke geschreeuw van kinderen. Wanneer je de Gazastrook uitreist en de hekken achter je hebt gelaten, kom je langs Yad Mordechai, een kibboets die genoemd is naar Mordechai Anielewitz, de leider van de opstand in het Warschause getto. Na vijf minuten ben je er al, maar het is alsof Gaza met zijn vluchtelingenkampen dan niet meer bestaat. En als ik daar in het café langs de weg zit, dringt zich steeds weer de gevolgtrekking uit de ervaringen van mijn ouders aan me op: ik wil niet horen bij de mensen op die fietsen’ (Hass 1996).
Het andere Israël. Joden die van hun land houden en er willen blijven wonen, maar tegelijkertijd hun geweten niet tot zwijgen kunnen brengen als ze zien wat er in naam van hun land wordt misdaan. Het zijn er niet veel. En ik begrijp langzamerhand dat het er niet veel zijn. Niet alleen omdat ze er een prijs voor moeten betalen. Ze hebben als dienstweigeraar in de gevangenis gezeten, zijn als ‘Arabierenvriend’ bedreigd, werden voor staatsvijand en verraders uitgescholden, soms zelfs voor nazi’s. Het is in Israël voelbaar hoe moeilijk je je kunt onttrekken aan de gecultiveerde angst, het ‘wij tegen de wereld, en iedereen tegen ons’.

Onderwerp: de tegenstemmen van Israeli’s en joden buiten Israel.
De stromingen binnen het jodendom

Zie Sara Roy, Living with the Holocaust: The journey of a Child of Holocaust Survivors.
Website Jews for Justice for Palestinians, UK. Ga naar Understanding the conflict, en dan naar On being Jewish. Hier.

Braverman, Mark (2007) The Jewish People, Zionism and the Question of Justice. Hier
Peled-Elhanan, Nurit (2006) Education or Mind Infection? Hier

Een dissidente zionist: Benvenisti. Hier