Dagje vrij. Geen ernstige zaken.
Stukje van Remco Campert, uit de Volkskrant
Sinds ik kan spreken, weet ik nooit preceis wat ik wil zeggen.
Spreken leer je door ouderse, door anderen, door na-apen, door de behoeft mee te doen aan iets dat je nog niet begrijpt, maar waarvan je wel duidelijk is dat als je niet praten leert, je het nooit zulte begrijpen.
Natuurlijk heb je geen idee wat begrijpen betekent. Dat is een woord dat pas later komt. En dan doe je er nog heel lang over om te begrijpen wat dat woord zou kunnen betekenen.
Als je klein bent heeft spreken te maken met willen meedoen en je zin proberen te krijgen. Voor dat rare verdriet dat je soms overvalt, heb je nog geen woorden, alleen huilen.
Een oerkreet die je afleert. Met altijd maar huilen schiet je niet op, merk je op een gegeven moment. Je kunt beter spreken leren en onder een aceptabele manier onder woorden proberen te brengen waarom je huilt. Acceptabel wil in dit geval zeggen: een manier die ze begrijpen. Je hebt pijn in je oor. Je kunt je speelgoedbeestje niet vinden. Dan maak je een kans dat ze het begrijpen, want dat hebben ze zelf ook wel eens meegemaakt.
Intussen zit je met dar rare verdriet. “Ze” zijn niet je vijanden. Sinds je geboorte spannen ze er zich voor in om je te laten wennen aan het leven, waar je niet om vroeg en zij ook niet. Later moet je vaak weten dat zij daar ook niet om gevraagd hebben. Je blijkt allemaal in hetzelfde schuitje te zitten. Dat vertellen ze je pas als ze het durven te zeggen. Ieders schuitje wordt bestormd door hetzelfde rare verdriet dat niet te beheersen valt, hoeveel woorden je ook leert uit te spreken.
Tegn de tijd dat je een beetje van de tongriem bent gesneden, leer je schrijven. Ik heb het spreken pas ontdekt door het schrijven, maar het rare verdriet heb ik nooit kunnen zeggen, alleen maar voelen. Dit heb ik geschreven, denkend aan Wally Tax.
Dat is echt een prachtig amen bij Wally Tax. Ik vermoed ook wel, als je aan drank en drugs dood gaat en nooit over de dood van je ene grote liefde hebt kunnen heenkomen (Laurie Langenbach, de náám was al zo mooi) dat het erg van toepassing is. Ik denk dat die basis-eenzaamheid voor elk mens herkenbaar is, en al om het erg praktische feit dat geen enkele levenservaring aansluit op die van een andere. Ik had het vanmiddag bij de begrafenis van prins Rainier (en dus niet Reinier). Ik was in Menton, vlak bij Monte Carlo/Monaco, toen prinses Gracia dat dodelijke ongeluk kreeg. Mijn vader was er ook bij, en mijn vader heeft nog in New York gewoond, al zat mijn moeder met mijn oudere zusjes toen in Rotterdam. Mijn vader was zeeman, en de oorlog in Europa was wel voorbij, zodat hij door de Lloyd gelijk weer was ingezet, maar de oorlog met Japan nog niet, zodat hij noodgedwongen zijn finest hours daar in New York heeft doorgebracht. Hij heeft er met volle teugen van genoten, ook al bracht zijn vrouw inmiddels het derde kind ter wereld zonder dat hij erbij was (hij heeft dat later goedgemaakt door bij mijn geboorte te zijn). Maar daarom was er later een gevoel van weemoed, in Menton, toen Gracia of gewoon natuurlijk nog Grace Kelly omkwam. Want mijn vader was zo gek op Amerikanen en dus moest ik het ook een beetje zijn. Het zijn gevoelens die ik zelden of nooit met SP’ers kan delen, omdat ze die niet begrijpen over het algemeen. Omgekeerd hebben die SP’ers, of collega’s, of vrienden, of zelfs maar voorbijgangers op straat hun eigen herinneringen, die ze niet gemeen hebben met mij of met enig ander mens op aarde, en dat geldt zelfs voor tweelingen. Gelukkig heb ik genoeg andere mensen om me heen die b.v., ik houd het nu maar bij die begrafenis, dat aspect weer wel begrijpen, en dan weer niet waarom ik zo nodig actie wil voeren voor wat dan ook. Anderen begrijpen wel het actievoeren, maar niet die traan die wordt gelaten bij de begrafenis van Prins Rainier (en dus niet Reinier). De kunst van het leven is om genoeg mensen te zoeken, die een aspect begrijpen. Zoals jij omgekeerd bij hen soms maar een enkel aspect begrijpt. En, Godlof, bij een enkeling soms alle aspecten. Met degenen die alle aspecten begrijpen is het echt goed toeven, op wederzijdse basis. Verder is het ook erg prettig als je goed eenzaam kan zijn, en dat meer een geneugte dan een straf vindt. Doodgaan als Wally Tax hoeft niet, maar hopelijk heeft hij zich bij zijn leven gelukkig gevoeld, of mocht dat niet zo zijn, hoop ik dat hij genoten heeft van de melancholie.