Een fabel van goed en kwaad

Naomi Klein, de joods-Amerikaanse auteur -activiste die met haar analyses steeds weer iets toevoegt dat nog geen ander had bedacht, heeft nu een artikel geschreven voor de Guardian, waarin ze blootlegt hoe Israël meteen na 7 oktober aan de gang ging om het gebeurde om te zetten in een simpele fabel van goed en kwaad. Daarbij is Israël vanzelfsprekend volledig onschuldig, een slachtoffer, opnieuw. De aanval op Israël wordt opgevat als een herhaling van de Holocaust, de enige genocide die onze erkenning verdient. De vijand die voor die aanval verantwoordelijk was, Hamas dus, wordt weggezet als een groep monsters, die ondanks alle regels van het internationale recht verdienen om definitief vernietigd te worden. 

Dat de activiteiten van Hamas worden weggezet als puur terrorisme bij uitstek, en per definitie, niet als verzet tegen wat hen is aangedaan, maar omdat ze nu eenmaal islamitische vechtersbazen zijn, jodenhaters van huis uit, past in deze denkwijze. Zo wordt ook ontkent dat ze mogelijk een ander doel hebben dan de vernietiging van Israël, de enige staat waar joden veilig zijn. Alles wat er vóór 7 oktober is gebeurd, de Nakba, de bezetting, de belegering van Gaza, de sluipende annexatie van de Westoever, de serie aanvallen op Gaza met duizenden doden als gevolg – het doet er niet toe. Over de vernietiging van Palestina mogen we het niet hebben. 

Yahya Sinwar, het hoofd van Hamas, is gedood. Niet, zoals de bedoeling was, net als Haniye in een targetted killing, een gerichte aanslag, maar bijna per ongeluk.Het was tijdens de strijd tussen verzet en het Israelische leger in Gaza, en dat leger had niet door dat ze de Hamasleider doodschoten. Tot ze de dode man bekeken en dachten dat hij verdacht veel op de gezochte Sinwar leek.

Het is Israël gelukt, de genocide van Gaza een jaar lang vol te houden, en nog is het einde niet in zicht. Integendeel, de Westoever is nu ook aan de beurt voor moord en vernietiging. En nu mag ook Libanon er aan geloven. Het is onvoorstelbaar.

En wat voor mij even onvoorstelbaar is, is de laffe houding van het grootste deel van wat we ‘het Westen’ noemen. Zeg maar de voormalige koloniale machten. Terwijl het gist onder onze bevolkingen die bijna dagelijks protesteren, jongeren die nog een geweten hebben, en een oog voor mensenrechten en internationaal recht, blijft ook de Nederlandse regering weigeren om de internationale pogingen om Israel tot de orde te roepen mee te ondertekenen.

Ik las vanochtend zoals elke werkdag vier kranten door: NRC, Volkskrant, Trouw, het Parool. Natuurlijk, het is 7 oktober, dus is er veel aandacht voor de traumatische gebeurtenis en de gevolgen voor Israëlische en ook Nederlandse joden. Maar er is één facet in de weergave van de Palestijnse aanval op IsraëIl dat in alle vier kranten ontbreekt. In al die kranten staat dat er 1.200 Israëli’s werden gedood. Maar in geen krant staat wat we intussen allang kunnen weten, dat een deel van die slachtoffers zijn gevallen door het geweld van het Israëlische leger zelf. Hoeveel dat er zijn weten we niet, want uiteraard is er geen sprake van een onafhankelijk onderzoek, maar de getuigenissen komen van leden van het Israëlische leger zelf. Dat maakt wat er is gebeurd niet minder traumatisch. Ik kom daar morgen nog op terug.

(Dit artikel verscheen eerder op Facebook, maar werd daar verwijderd)

ISMAIL HANIYE, HOOFD VAN HAMAS, IN TEHERAN VERMOORD. Het was te verwachten. Israel had al een groot deel van Haniye’s familie om zeep geholpen, drie zoons, een heleboel kleinkinderen, zijn bejaarde zuster. Wanneer we er van uit zouden gaan dat het nodig is om tot een vergelijk te komen en de oorlog te beëindigen, was het stom om Haniye te vermoorden, want dat was een man waar mee te praten viel. Maar laten we langzamerhand maar aannemen dat Israël niet op een oplossing en niet op vrede uit is. Het zal verder weinig uitmaken, want er zijn zoveel Hamasleiders vermoord, en aangezien iedereen van Hamas er rekening mee houdt dat ze elk moment kunnen sterven is er altijd gezorgd voor opvolging.

Dit artikel zette ik op 25 september op Facebook. Het werd verwijderd. Facebook zal geen artikel verwijderen waarin Israel wordt gesteund, maar met steun aan het Palestijnse verzet loop je altijd het risico dat het er af wordt gehaald.

Maar hier is het dus.

Israël heeft nog niet genoeg van oorlog voeren, ook al lukt het maar niet om de eigen doelen te bereiken. Gaza is vrijwel geheel vernield, het zou naar schatting 80 jaar duren om het weer op te bouwen. Het moorden van de bevolking gaat ook gewoon van dag tot dag door. Maar tegelijk is zichtbaar dat Israël de oorlog niet kan winnen: Hamas is niet verslagen en volgens de voorspellingen zelfs van het Israëlische leger zelf, kunnen ze dat ook niet. En de oorlog die ze voeren maakt het onmogelijk om de gijzelaars vrij te krijgen. Er is, tot ergernis van de echte militairen in Israel, geen plan hoe de oorlog moet eindigen.

Ondertussen is Israël dus een nieuwe oorlog begonnen, tegen Libanon. Met een originele aanval via de ontplofbare communicatie apparaten van Hezbollah, en met de absoluut niet originele politieke moorden op de leiders van Hezbollah, nu met de grootste vangst: Nasrallah zelf. Politieke moorden, noem het terrorisme, zijn altijd al een belangrijk onderdeel van Israëls machtsvertoon geweest in pogingen om de vijand te ontmoedigen, en er al doende er voor te zorgen dat de vijand nog vijandiger wordt. Verzetsorganisaties als Hamas en Hezbollah hebben nooit tekort aan nieuwe rekruten die klaar staan om de vermoorde strijders te vervangen.

Ali Abunimah, van The Electronic Intifada dat we elke woensdag kunnen volgen op live stream (om 18:00) is de eerste die een samenhangend commentaar heeft geschreven, en ons er vooral aan herinnert hoe zowel Israël als de VS elke keer als ze weer eens hun koloniale spierballen wilden laten zien uiteindelijk toch met de staart tussen de benen moesten vertrekken. Uit Libanon, Afghanistan, Irak. Want ook in Libanon kunnen ze moorden en verwoesten, verslaan kunnen ze het niet. Hier het verhaal van Abunimah:

Ali Abunimah The Electronic Intifada 28 September 2024

Israel’s assassination of Hasan Nasrallah, the secretary general of Hizballah, in an apocalyptic bombing attack on Beirut’s southern suburb on Friday is likely, at least in the short term, to cause enormous shock, despair and demoralization among supporters of the resistance to Zionism in Lebanon and across the region.

That is exactly what it is intended to do.
Confirmed by Hizballah on Saturday, Nasrallah’s killing comes after a series of tactical successes in the early stages of Israel’s unfolding full-scale attack on Lebanon, an open-ended assault that may well equal in barbarity Tel Aviv’s ongoing genocide in Gaza.

These are terrible and difficult thoughts to absorb after almost a year of genocide.

First there were the pager and walkie-talkie attacks, followed by a series of assassinations of Hizballah’s senior leaders, and now the head of the organization itself.

As Nasrallah himself admitted in his final speech, the organization suffered a severe blow with the pager attacks. Even worse was to come. Clearly there were serious breaches in security.

Nasrallah’s stature as a tactical and strategic thinker, as the most prominent and trusted leader of the Axis of Resistance, and as a personality capable of inspiring and reassuring supporters even in the worst of times, cannot be overstated.

The euphoria in Israel, Washington and some Arab capitals, will be exceeded only by the grief of Nasrallah’s supporters, who are far more numerous.

And there is no doubt that the loss is real and great from the perspective of a resistance that faces not only Israel’s formidable arsenal, but all the resources of the United States and the collective West.

Israel’s ability to carry out this series of attacks in quick succession will shake the confidence of many in Hizballah’s legendary prowess and operational security.

The attacks will go some way to restoring the prestige Tel Aviv has lost among its Western and Arab backers after a year of military failure in Gaza, and its failure to prevent the Hamas military offensive that wiped out the Gaza division of Israel’s army on 7 October 2023.

And although Hizballah has been hammering Israeli military assets and settlements in the north of historic Palestine with rockets, many in the region are asking why the resistance group’s response to Israel’s escalating aggression has not been harder and harsher – even as Israel intensifies its bombardment of civilians across Lebanon and within its capital.

Another question on many lips is why Iran, which vowed retaliation after Israel’s murder of Hamas leader Ismail Haniyeh in Tehran in July, has acted with such restraint. There is a growing perception that its lack of response only encouraged Israel’s ever more brazen violence.

“Shock and awe” is not victory

Amid the rapidly changing situation and the torrent of emotions after a year of livestreamed genocide in Gaza, now being extended by Israel to Lebanon, it is hard to maintain a long view. But doing so is essential for sound analysis.

It is worth remembering this: In almost any asymmetrical war, when the strongest side – the invader or colonizer – goes on the offensive, it often appears to achieve quick and stunning success.

Indeed “shock and awe” is the name of a Western, specifically American, military doctrine, developed in the 1990s and explicitly touted when the US invaded Iraq in 2003.

Also called “rapid dominance,” its aim is to demoralize and paralyze the adversary with the use of overwhelming and spectacular displays of violence.

The goal according to the doctrine’s authors, is to so “overload an adversary’s perceptions and understanding of events that the enemy would be incapable of resistance at the tactical and strategic levels.”

We’ve seen this time and again in recent decades and we’re witnessing it now.

Just weeks after the 11 September 2001 attacks, the United States attacked Afghanistan, quickly toppling the Taliban government under the pretext that it had sheltered Osama bin Laden.

American confidence following this swift apparent success undoubtedly spurred Washington to go on to its next project: the March 2003 invasion of Iraq.

With the government of Saddam Hussein quickly overthrown and American tanks in control of Baghdad, President George W. Bush gave his infamous “Mission Accomplished” speech on 1 May of that year – words that came to haunt him as the United States became bogged down in a war of attrition against resistance in both Afghanistan and Iraq.

These rapid victories, or so they appeared, sparked real fears at the time that the American forces would roll onwards towards Damascus and Tehran, or perhaps other “rogue states” on America’s hit list.

We know now, from the so-called Afghanistan Papers, that the warmongers in Washington recognized all along that they had lost the war, but lied to the American public for almost two decades that they were winning.

And when the American withdrawal from Afghanistan came in August 2021, the humiliating departure from Kabul airport was widely compared to the chaotic scenes of the defeated Americans evacuating in helicopters from the roof of the US embassy in Saigon, Vietnam.

With respect to Israel too, this pattern has been evident. When Israel invaded Lebanon in 1982 – an assault it dubbed “Operation Peace for Galilee” – its forces quickly swept north to Beirut, besieging and occupying an Arab capital for the first time in the Zionist settler state’s history.

Israel murdered tens of thousands of Lebanese and Palestinian civilians and expelled the Palestine Liberation Organization. But success, from Tel Aviv’s perspective, quickly turned to failure.
During a long occupation, resistance to Israel grew, especially from Hizballah, which did not even exist at the time of the Israeli invasion.

Hizballah and other resistance groups bled Israeli occupation forces for two decades in a grueling war of attrition, until Israel withdrew from occupied southern Lebanon in defeat in May 2000.

Even in the context of the American-backed Israeli genocide in Gaza, Israel’s constant professions that it has placed this or that part of Gaza under its total control, quickly crumble. The fact is that the resistance continues to fight in every part of Gaza.
So far every Israeli-American “day after” plan, in which a defeated Hamas would be replaced by an Arab-backed Palestinian collaborator force, has collapsed.

Distracting from an exhausted Israel’s ongoing failure in Gaza, is perhaps one of the factors spurring Israel to seek spectacular “success” in Lebanon.

Turning point
This sobering moment is a turning point in the long regional war for liberation from racist, Western-backed settler-colonial Zionism. But after a century of Zionism’s depredations and horrors, neither the people of Lebanon nor Palestine have surrendered, and there’s no reason to believe they will now.

On the contrary, after the initial shock, the determination of the resistance will only increase, and its circle will expand, as it has in every phase of the liberation struggle.

Nor does the assassination of Nasrallah, with American bombs and American warplanes, and perhaps other assistance from Washington, change the trajectory of the downward decline of US global power – the power on which Israel relies for its survival.
Let’s recall too that the Zionists have always used assassination as a primary tactic. However, their war is not against individual leaders, but against entire peoples whose determination cannot be so easily snuffed out.

Nasrallah himself assumed the leadership of Hizballah after Israel murdered his predecessor Abbas al-Musawi in 1992. Nasrallah grew the organization to unprecedented strength.

That strength is not based on the will of one individual, but on a base of support deeply committed to the cause and willing – as Nasrallah himself never failed to point out – to make enormous sacrifices on the road to liberation.

If the Israeli army has admitted Hamas cannot be destroyed because “Hamas is an idea, Hamas is a party,” then what about Hizballah?

What is most sobering is that the war to liberate Palestine and the region from Zionism will be no less brutal on the people of the region than the wars to liberate Algeria, Vietnam, South Africa and so many other places targeted by the Euro-American empire.

After all, the occupiers and colonizers are the same countries, and the genocidal hatred their ruling classes bear towards the people whose land and rights they seek to usurp has never dimmed.

Like others before him, Nasrallah gave his life on the road to liberate Palestine, and that struggle did not end today.

Ali Abunimah is executive director of The Electronic Intifada.

Wat er een jaar geleden gebeurde na 7 oktober, na de schokkende daad van het Palestijnse verzet, dat een totaal onverwachte aanval deed op de Israelische militaire instanties rondom Gaza, maar ook op burgers, waarvan er een paar honderd meegenomen werden bij de aftocht, was verbijstering, ook in de Nederlandse pers. Daarbij bleek vooral dat we in Nederland (in doorsnee) heel slecht op de hoogte zijn van wat er aan die aanval vooraf ging. En daarmee ook niet begrijpen waarom het Palestijns verzet tot deze daad overging.

Het is de moeite om het interview met Rashid Khalidi te lezen, een belangrijke Amerikaans-Palestijnse historicus die onder andere het belangrijke boek schreef DE HONDERDJARIGE OORLOG TEGEN PALESTINA. (Aanrader!)

Hier een deel van het interview door Lucia Admiraal, dat verscheen in NRC, van 5 oktober.

Vanuit zijn kantoor op de Columbia Universiteit zegt Khalidi via een videoverbinding dat hij „heel bezorgd” is over de huidige situatie in Gaza en Libanon: „Ik vrees dat we ons richting een veel grotere oorlog bewegen.” Bovendien woont een deel van zijn familie daar, al zijn enkelen van hen eerder dit jaar vanuit Gaza naar Egypte gevlucht. Khalidi is ondanks zijn emeritaat nog vrijwel dagelijks op de universiteit, en geeft lezingen en commentaar in de media. Consequent benadrukt hij daarin de historische wortels van de Gaza-oorlog.

„Helaas besteden politieke besluitvormers en commentatoren in de mainstream media heel weinig aandacht aan de geschiedenis.” Ook nu de oorlog zich uitbreidt naar Libanon, constateert hij, is er sprake van ‘blindheid’ voor alles wat voorafging aan de aanval van Hamas op het zuiden van Israël op 7 oktober 2023. „Zij bespreken wat er in Libanon gebeurt alsof er sinds een jaar een conflict is tussen Hezbollah en Israël, wat natuurlijk volkomen onjuist is.” Het nu bijna verstreken jaar sinds het begin van de oorlog in Gaza ziet hij dan ook als de meest recente fase in een langdurige oorlog.

De ‘honderdjarige oorlog’ begint in 1917, als de Britse regering steun uitspreekt voor de vestiging van een nationaal tehuis in Palestina voor het Joodse volk. Waarom is dit het startpunt van uw boek?

„Centrale elementen uit de strijd waren ook daarvoor al aanwezig. Het zionisme werd als politieke beweging opgericht in 1897 in Bazel. De Palestijnen schreven al over deze kwestie vóór de Eerste Wereldoorlog, en ook het verzet was er al. Wat 1917 bepalend maakt, is dat de toenmalige grootste wereldmacht besloot het zionistische project in Palestina te steunen in de oprichting van wat uiteindelijk de staat Israël zou worden. Het centrale betoog van mijn boek is dat er niet simpelweg een strijd is tussen Palestijns nationalisme en zionisme. Het is een strijd tussen het zionistische project en later Israël, steevast gesteund door de machtigste naties ter wereld – Groot-Brittannië en later vooral de Verenigde Staten – en het Palestijnse volk. Ook op dit moment zijn de VS geen neutrale bemiddelaar, maar een partij. Ze zijn vandaag in oorlog met de Palestijnen in Gaza en vandaag of morgen met de Libanezen.”

Uw boek is verdeeld in zes ‘oorlogsverklaringen’ aan de Palestijnen tussen 1917 en 2017. Welke plaats heeft de huidige oorlog, als u het boek zou doortrekken tot het heden?

„Het is moeilijk te bepalen welke kant het opgaat, want een oorlogssituatie is altijd in beweging. De achtergrond die ik in mijn boek geef, is essentieel om te begrijpen wat er sinds 7 oktober vorig jaar is gebeurd. De verschillende oorlogen tegen Gaza en de niet aflatende druk die Israël op de Palestijnen heeft uitgeoefend, moesten vroeg of laat wel tot een explosie leiden. Ik had alleen nooit kunnen voorspellen dat het de explosie zou zijn die we zagen op 7 oktober. En dat de Israëlische reactie zo woest en meedogenloos zou zijn.”

Het benoemen van die historische achtergrond riep na de aanval door Hamas in het zuiden van Israël op 7 oktober vaak hevige reacties op.

„Daar is een Arabisch woord voor, tajhil: mensen onwetend maken. Het getuigt van blindheid om de nadruk te leggen op de gruweldaad van 7 oktober, maar niet op alles wat daaraan voorafging en wat daar zogenaamd door wordt gerechtvaardigd. Die tendens wordt nog versterkt door de systematische weigering van Israël om journalisten toe te laten tot de Gazastrook. Israël kan alleen wegkomen met wat het doet in Gaza, als het kan voorkomen dat mensen nadenken over alles wat aan 7 oktober voorafging en wat erop volgde.”

Welke verschuivingen hebben zich voorgedaan sinds 7 oktober vorig jaar?

„Die dag was een van de grootste nederlagen uit de Israëlische militaire geschiedenis. De Israëlische burgerbevolking is het zwaarst getroffen sinds de oorlog van 1948, toen het 6.000 mensen verloor, het merendeel soldaten. Op 7 oktober was daarentegen het merendeel burger. De schok en het trauma zijn dus heel begrijpelijk. Maar een misdaad rechtvaardigt niet de veel grotere misdaad, het doden van ruim 40.000 Palestijnen en de volledige vernietiging van de infrastructuur van Gaza, wat genocidaal en opzettelijk is. Er is geen enkele militaire rechtvaardiging voor.

„Door 7 oktober is de Israëlische publieke opinie aanzienlijk verhard en is een regering versterkt die daarvoor erg wankel was. De oorlog is een reddingsboei geweest voor Netanyahu en zijn coalitie – die gedijen op conflict – omdat de Israëlische publieke opinie zo getraumatiseerd en geschokt was. Het stelt hen in staat om Israël uit te breiden naar het hele voormalige mandaatgebied Palestina [inclusief Gaza en de Westelijke Jordaanoever, red.], naar een Groter Israël. Dat was overigens het doel van de meeste Israëlische regeringen in de geschiedenis.”

In Israël zijn wekelijks protesten tegen de regering en voor de gijzelaars, maar is nauwelijks publieke verontwaardiging over de massaslachting in Gaza. Hoe verklaart u dat?

„Het trauma van 7 oktober heeft elk vermogen om het lijden van de ander te erkennen weggevaagd. Ik heb Israëlische vrienden en ik weet dat de dood van 800 burgers, en honderden soldaten en veiligheidspersoneel, een enorme impact heeft gehad op de gehele Israëlische samenleving. Maar ze zien alleen hun eigen pijn. Dat is niet nieuw: Israëliërs hebben jarenlang hun ogen en geest gesloten voor het lijden en het geweld dat hun bezetting heeft opgelegd en voor de langdurige gevolgen van de oorlog van 1948: de onteigening van land, de verdrijving van 750.000 Palestijnen en de weigering om hen te laten terugkeren.”

Khalidi bestudeert de geschiedenis van Palestina door de lens van settler-colonialism of vestigingskolonialisme. Hij spreekt over een „voortdurende Nakba”: een langdurig proces van etnische zuivering van de Palestijnen waar ook de vernietiging van Gaza en de sluipende annexatie van de Westelijke Jordaanoever deel van zijn. Het zionisme ziet hij als zowel een koloniale als een nationale beweging, „in een Bijbels jasje”. De koloniale geschiedenis van het conflict is onderbelicht, betoogt hij, en dat terwijl de zionistische beweging zichzelf tot aan de Tweede Wereldoorlog expliciet in koloniale termen omschreef.

In plaats daarvan domineert volgens Khalidi nog steeds het beeld van het Israëlisch-Palestijns ‘conflict’ als een nationale strijd tussen twee volken, terwijl ongelijkheid centraal zou moeten staan in zowel het begrip van de geschiedenis, als de ‘oplossing’. In het mondiale Zuiden is dat besef er wel, maar het Westen heeft volgens Khalidi „nog steeds oogkleppen op”.

Na 1948, schrijft u in uw boek, „waren de Palestijnen vrijwel onzichtbaar, kwamen ze nauwelijks aan bod in de westerse media en mochten ze zich zelden internationaal vertegenwoordigen”. Hoe is de situatie nu?

„Die is aanzienlijk veranderd, ook al is er nog steeds een obsessieve focus van de mainstream westerse media op het Israëlische perspectief. Alleen is er nu een generatie die conventionele media volledig veracht, of niet eens weet dat ze bestaan. Onlangs noemde ik voor een zaal van 250 studenten het persbureau Reuters. Niet één van hen gaf blijk van herkenning. Ze halen hun nieuws van sociale media en zien daar met eigen ogen wat er in Gaza gebeurt met de burgerbevolking: massale hongersnood en genocide. Daarom heb je nu studentenprotesten.”

Het afgelopen jaar zijn archieven en erfgoed in Gaza op grote schaal vernietigd. Hoe kijkt u daar als historicus naar?

„Het is onderdeel van elk koloniaal project om niet alleen de bevolking, maar ook dorpen, plaatsnamen, herinneringen, cultureel erfgoed, bibliotheken en archieven te vervangen. Groot-Brittannië deed het in Ierland, Frankrijk in Algerije, en Israël heeft dat systematisch gedaan in Palestina. De bibliotheken van individuen in Haifa, Jaffa en West-Jeruzalem werden in 1948 in beslag genomen en opgeslagen in de Israëlische Nationale Bibliotheek. De Vereniging voor Arabische Studies in Jeruzalem onderging hetzelfde lot, zo ook het PLO Onderzoekscentrum in Beirut in 1982. Dit proces is nog steeds gaande in Gaza, met de moord op rectoren van universiteiten, tientallen decanen, en meer dan honderd gedode universiteitsmedewerkers.”

Israël zegt het doel te hebben om Hamas te vernietigen in Gaza. De Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever wordt door veel Palestijnen gezien als een verlengstuk van de Israëlische bezetting. Wie zouden een toekomstig Palestijns leiderschap kunnen vormen?

„Hamas vernietigen is een illusie omdat het naast een onconventionele militaire macht ook een ideologie is en een sociale organisatie. De Palestijnse Autoriteit is een niet-representatieve en zeer verafschuwde groep die aan de macht wordt gehouden door Israël, de VS en de Europeanen. Een alternatief Palestijns leiderschap moet democratisch door de Palestijnen worden gekozen. En dat vereist dat de Palestijnen zich bevrijden van vele lasten, waaronder externe interventie en interne verdeeldheid.”

Wat is er mondiaal veranderd het afgelopen jaar?

„De neergang van de VS als wereldmacht is versneld doordat zij deze oorlog hebben gesteund en niets hebben ondernomen om hem te stoppen. De VS zijn bijna blindelings gebonden aan Israël, zelfs wanneer dat publiekelijk de voorwaarden voor een akkoord met Hamas weigert waarmee het privé heeft ingestemd. Ondanks die herhaalde beledigingen aan het adres van de VS blijft de Amerikaanse regering optreden als een woordvoerder voor Israël, dat recht zou hebben op zelfverdediging als het kinderen doodt in Gaza en mensen opblaast in Beiroet. Ze begrijpen het belang van stabiliteit in het Midden-Oosten niet, ook al heeft hun positie in de oorlog duidelijke gevolgen. De groeiende haat tegen de VS in de regio staat haaks op de Amerikaanse belangen.”

Jordanië en Egypte hebben een vredesverdrag met Israël en ontvangen royale militaire steun uit de VS. De Saoediërs leken net voor oktober vorig jaar op het punt een akkoord met Israël en de VS te sluiten.

„Saoedi-Arabië heeft een grote verschuiving doorgemaakt door deze oorlog en dat akkoord is voorlopig van de baan. Egypte is woedend over Israëls overname van de Rafah-grensovergang tussen Gaza en Egypte. Ondertussen heeft de publieke opinie in Egypte, Jordanië en de rest van het Midden-Oosten door Gaza een kookpunt bereikt.”

Tijdens de Libanese burgeroorlog en de Israëlische invasie van Libanon in 1982 woonde u met uw gezin in Beiroet. Hoe kijkt u naar de huidige oorlog in Libanon?

„Ik vrees dat de oorlog, naast in Gaza, ook grote verwoesting zal aanrichten in Libanon, en in mindere mate in Israël. Het lijkt erop dat Israël wil escaleren. Het weigert een akkoord voor een staakt-het-vuren of een terugtrekking uit Gaza, wat de vrijlating van de gijzelaars mogelijk had gemaakt en het conflict had beëindigd met de Houthi’s en met Hezbollah, die altijd hebben gezegd dat ze dan zouden stoppen met hun aanvallen.”

Kunnen er lessen getrokken worden uit de invasie van 1982?

„In beschrijvingen in Amerikaanse media van Hezbollah-commandant Ibrahim Aqil, die recent door Israël werd gedood in Libanon, wordt hij verantwoordelijk gehouden voor bomaanslagen op een Amerikaanse marinierskazerne en de Amerikaanse ambassade in Libanon. Ik weet niet of hij er daadwerkelijk bij betrokken was. Het punt is: als je terugkijkt op die tragische gebeurtenissen, dan is er een geschiedenis. Want waaróm werden de Amerikaanse ambassade en de kazerne gebombardeerd? Omdat de Verenigde Staten deelnamen aan Israëls oorlog tegen Libanon en de Palestijnse bevrijdingsorganisatie, en hun enorme macht inzetten voor een invasie van Libanon, waarbij 19.000 Libanezen en Palestijnen zijn gedood. Dat wordt nooit vermeld door Amerikaanse politici, diplomaten of woordvoerders van de regering. Amerikaanse vrienden en collega’s van mij aan de Amerikaanse Universiteit van Beiroet zijn toentertijd vermoord [door militante groepen, red.], als deel van de aanvallen op de Amerikaanse belangen in Libanon. Het is dus niet alsof ik blij ben dat dit is gebeurd. Maar ik zeg wel dat er een oorzaak en een gevolg is.”

Wat denkt u dat Israël in Gaza van plan is?

„Er zijn concurrerende visies in het Israëlische veiligheidsapparaat en de Israëlische regering. Op dit moment wordt er een plan overwogen om het noorden van Gaza militair te bezetten en de bevolking daar te dwingen te vertrekken of te verhongeren. Israël slaagde er tijdens de eerste weken van de oorlog niet in om de bevolking uit Gaza te verdrijven, omdat de Arabische landen niet wilden meewerken. Het zal voor altijd een schandvlek zijn voor de VS dat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, zichzelf en de Amerikaanse regering leende voor dit project van etnische zuivering. Israël heeft toen gefaald, maar ik denk dat het nog steeds de bedoeling is om Gaza onleefbaar te maken.”

Hoe was het voor u om het afgelopen jaar aan een Amerikaanse academische instelling te werken in de context van de Gaza-oorlog en de studentenprotesten?

„Aan de ene kant was het heel bemoedigend, omdat een overweldigende meerderheid van de studenten tegen deze oorlog is. Ze begrijpen dat die onmogelijk zou zijn zonder de steun van de Amerikaanse regering. Hun morele drijfveer heeft een rimpeleffect gehad in het hele land en in de rest van de wereld. Maar het heeft de oorlog helaas niet gestopt. Daar was politieke wil voor nodig geweest in het Witte Huis, en die is er niet. Aan de andere kant heeft het bestuur van de Columbia Universiteit gehandeld zoals de meeste Amerikaanse universiteiten: door niet te willen begrijpen dat academische vrijheid de meest gekoesterde waarde is.”

MOETEN VROUWEN MEER GAAN WERKEN? Daar heb ik al vaker een antwoord op gegeven. Nee. Maar de redactie van Trouw vond het nodig om er nog eens op te hameren dat vrouwen niet voldoende werken, en dat zo de loonkloof tussen mannen en vrouwen blijft bestaan. En toen vond ik het nodig om toch maar weer eens uit te leggen dat het zo niet zit. De kop boven het artikel zou ik niet zelf hebben verzonnen.

Wij, Tweede Golf- feministes, hebben ons vergist in de man

‘Eer hen die stierven voor de verdediging van Palestina, hun land en hun volk. Respecteer hen die hun leven wagen voor een vrij Palestina!’

ZIJN WIJ ALLEN PALESTIJNEN? 

Onlangs schreef Amerikaanse professor Jodi Dean over haar reactie op de gebeurtenissen van 7 oktober. Een fascinerend artikel, getiteld ‘Palestine speaks for everyone’. Ik voelde me betrapt, en dat was goed.

HOEVEEL MENSEN WETEN WAAR PINKSTEREN OVER GAAT? Het is alweer voorbij, maar ik haal even een stuk terug van zes jaar geleden. Deze Pinkstergedachte kan nog een tijd mee.

DE PINKSTERGEDACHTE. Hoeveel mensen weten waar Pinksteren voor staat? Niet zoveel. Sommigen halen al Pasen en Kerstmis door elkaar: wanneer werd ie nou geboren, en wanneer stierf hij aan het kruis? Ik geef het maar meteen toe: ik ben totaal onreligieus opgevoed en kwam er pas laat achter dat ik een gelovig mens ben. In een tijd waarin vele mensen denken dat ‘seculier’ staat voor ‘progressief’ en gelovig dus per definitie voor conservatief en nogal achterlijk liet ik mij dopen, met de spreuk ‘je toevertrouwen aan onbewezen woorden’. En moet nog keer op keer uitleggen dat ik daar niet dommer van ben geworden en ook niet minder radicaal. Maar ja, ik noem mijn kerk, De Ekklesia Amsterdam, waar de meesten van onze prachtige teksten en hertalingen van de psalmen komen van Huub Oosterhuis, dan ook mijn ‘linkse kerk’.

Het NRC deed zaterdag (23 maart) een tweetje. Daarmee bedoel ik de hardnekkige neiging van de meeste media om te denken dat ze oké zijn als ze alles maar van twee kanten bekijken. Komt er een opiniestuk binnen dat het opneemt voor Israël, dan daarna ook een opiniestuk met kritiek op Israël. Dus. Iemand beweert dat het regent en iemand beweert dat het niet regent. Dan plaats je die twee stukken naast elkaar en dan hoef je niet uit het raam te kijken of het regent. Of anders gezegd: het is een luie of bange manier om de wezenlijke vraag niet te hoeven beantwoorden: wat gebeurt er echt, wat is de aanleiding de context van de gebeurtenissen nu? Het is een manier om te vermijden dat je verweten kan worden dat je partijdig bent, en kant kiest.

Ik heb het daar in mijn boek dat volgende week eindelijk verschijnt – het heet Nooit meer is nu – uitgebreid over. Mijn stelling is dat je oog in oog met evident onrecht wel kant moet kiezen, en dat dat je absoluut niet hoeft te weerhouden van de plicht, ook in de media, om feiten te toetsen. Je kunt partijdig zijn én objectief of zo objectief mogelijk.