(Felix Mendelssohn)

Een paar jaar geleden begon het te spoken: extra spanningen in Nederland tussen Nederlandse joden en Nederlandse moslims. Waarbij je helaas kunt zien dat veel van diegenen die vooral de angst oproepen voor het ‘nieuwe antisemitisme’ tegelijk blijk geven van een stevige islamofobie. Alsof antisemitisme bestreden moet worden het het bestrijden van moslims. Alsof een vorm van racisme inruilen voor een andere van Nederland een land maakt waarin iedereen zich geborgen en ’thuis’ kan voelen. Een paar jaar geleden schreef ik al een van mijn lange stukken over de vraag of er een land kan zijn waar joden en moslims zich thuis kunnen voelen, en waar dat land dan aan moet voldoen. Ik haak daarbij aan bij een belangrijk denker, Steven Beller, die een prachtig boekje schreef over antisemitisme. Ik kom daar zeker nog op terug. Maar dit alvast:

Hij waarschuwt er tegen om uit angst voor het ‘nieuwe antisemitisme’ aansluiting te zoeken bij de islamofobe en nationalistische stromingen in Europa. Want: dat zijn in feite dezelfde krachten die destijds de joden buitensloten. Geen enkele vorm van etno-nationalisme is ooit goed geweest voor joden, en dus ook niet voor andere ‘anderen’.
“Dat er sprake is van polarisatie in Nederland is duidelijk. Maar zelfs over de vraag waar die polarisatie uit bestaat zijn we het oneens. Voor mij is het een schok, dat wat ik ervaarde als een redelijk tolerant land, trots op zijn pluriformiteit, met ruimte voor minderheden, in staat is om terug te schuiven, althans ten dele, naar een benauwend en provinciaal ‘wij’ en ‘zij’ denken. Denkers als Steven Beller maken in mijn ogen terecht de vergelijking met de positie die de joden in verschillende periodes innamen, en zijn stelling, dat het de joden altijd goed ging in tijden dat ze zowel een nationale identiteit aan mochten nemen als volledig jood mochten blijven, en dat het mis ging op het moment dat ‘joods’ werd gezien als een uitsluitende categorie, is vertaalbaar naar nu. Nu het niet vanzelfsprekend is dat je volledig moslim en volledig Nederlander kunt zijn, zijn we teruggevallen in een politiek klimaat waar ik me net zo goed, geen moslim en geen jood zijnde, erg onbehagelijk ben gaan voelen.”

Dit is een citaat uit een stuk dat ik vorig jaar schreef: Europa voor joden en moslims.
Steeds vaker zie ik op het web en in de reacties op mijn weblog een specifieke zinsnede: “De Nederlanders hebben genoeg van de moslims”, of een variatie daarop. Het punt is niet alleen dat er een negatief oordeel over moslims uit spreekt, het gaat er vooral om dat de categorie ‘Nederlander’ tegenover de categorie ‘moslim’ wordt geplaatst, alsof moslims, ook als die zijn genaturaliseerd, hier geboren, volgens de wet Nederlander en reeds hoog en breed ingeburgerd op een of andere manier minder Nederlands zouden zijn. Dat is een definitie die niet de wet op het Nederlanderschap volgt, maar een emotionele splitsing aanbrengt, zoals die ook te vinden is in de termen ‘autochtoon’ tegenover ‘allochtoon’. Vorig jaar december schreef ik, geïnspireerd door de gedachten van Steven Beller, een lang artikel. Beller, die de vraag stelt of Europa goed is voor joden maakt een historische analyse: in tijden dat het normaal werd gevonden dat joden zowel ‘jood’ als ‘Duitser’ (of een andere nationaliteit) konden zijn, pluriformiteit kortom, en de acceptatie van meervoudige identiteiten, ging het met joden goed. Het ging slecht toen ‘Duits’ en ‘joods’ als elkaar uitsluitende categorieën werden gezien. En dat is een actueel onderwerp nu hetzelfde gebeurt met een andere categorie burgers, de moslims, die vanwege hun geloof als minder Nederlands gezien worden dan andere Nederlanders. Met wat andere woorden waar Job Cohen het ook over heeft wanneer hij spreekt over vervreemding en uitsluiting in de jaren dertig en nu. (Zie zijn rede over Hannie Schaft, hier)

Ik heb mijn artikel opnieuw naar boven gehaald, een stuk voor de kerstdagen, dacht ik zo. Wat mij betreft actueler dan ooit.

Eruopa voor joden en moslims (1)

Ayaan Hirsi Ali versus Tariq Ramadan: in The First Post (5 mei 09) (hier ) legt Hirsi Ali nog eens uit wat er mis is met Europa: veel te laf en te soft tegen de islam. Want als Europa ten onder gaat, dan komt dat door de moslims. Als voorbeeld haalt ze een confrontatie aan die ze een paar jaar geleden aanging met Tariq Ramadan. Ze vroeg hem te kiezen: stel dat er oorlog komt tussen Egypte en Zwitserland, voor welk land zou je bereid zijn om te sterven? Ramadan werd kwaad, zegt Hirsi Ali, en weigerde te antwoorden. Dus geeft Hirsi Ali het antwoord maar voor hem, want het is nog erger, zegt ze. Ramadan zou, net als de meeste moslims, in de eerste plaats bereid zijn om voor de islam te sterven – en dit is dus wat er mis is met Europa, die geven staatsburgerschap aan mensen die zich niet verplicht voelen om zich op te offeren voor het land dat hen opneemt.
Lees verder →