Overzicht van de serie Islam voor beginners, plus aanverwante artikelen.

In Islam voor beginners (0) leg ik mijn motivatie uit om met de serie te beginnen. Dat gaf al meteen een hele rij interessante en zeer diverse reacties.

In Islam voor beginners (1) introduceer ik het boekje van Herman Beck, ‘Islam in hoofdlijnen’, die opmerkt dat de beelden die moslims van zichzelf hebben vaak anders zijn dan de beelden die niet-moslims van hen hebben, en probeert te verklaren waarom dat is. Beck bekent zich ondubbelzinnig tot de erkenning van religieus pluralisme.

In Islam voor beginners (2) heb ik het over de wortels van de negatieve beeldvorming van moslims in Nederland, over het feit dat de meeste Nederlandse moslims hier oorspronkelijk terecht zijn gekomen als gevolg van kolonialisme en door arbeidsmigratie, en sluit ik aan bij Beck die de negatieve beeldvorming al heel ver teruglegt in onze vaderlandse geschiedenis.

In Islam voor beginners (3) heb ik het over de kern van de islam die alle moslims met elkaar delen, de centrale betekenis van de koran, en de vijf zuilen. Ik introduceer daar Tariq Ramadan en Abdulwahid van Bommel.

In Islam voor beginners (4) sluit ik me aan bij de onderscheiding in stromingen zoals Tariq Ramadan die beschrijft – op basis van de houding die ingenomen wordt tegenover de koran – en wat dat betekent voor de houding die in Europa wonende moslims hebben tegenover deze samenleving.

In Islam voor beginners (5) een ‘gastdocent’, Abdulwahid van Bommel, die antwoord geeft op een veelgestelde vraag: hoeveel ruimte is er voor moslims om de koran te interpreteren. Dat is tegelijk een verhandeling over de vraag wat voor een soort boek de koran eigenlijk is en wat tafsier – exegese – inhoudt en wat idjtihad, de zelfstandige tekstinterpretatie.

In Islam voor beginners (6) een vervolg, over de leerscholen, over Soefisme en Soennisme, waarvan sommige deelnemers dachten dat die elkaar per definitie uitsluiten. Van Bommel pleit voor diversiteit, en de ruimte voor eenieder om zich te laten inspireren zonder zich meteen vast te laten leggen.

Tweede deel, na een pas op de plaats in Islam voor beginners (7), waarin ik het voorafgaande samenvat en uitleg wat ik met de serie bedoel te doen (en wat niet).

Islam voor beginners (8) gaat over de hadiths, de overleveringen.

Islam voor beginners (9) gaat over dat dreigende begrip: wat is een fatwa?

In Islam voor beginners (10) de kwestie met de afvalligheid. Met een gaststuk van Abdulwahid van Bommel: Koran noemt geen straf voor afvalligheid.

In Islam voor beginners (11) een verhandeling over een moeilijk en beladen begrip, de sharia, de islamitische plichtenleer. Met literatuurverwijzingen.

In Islam voor beginners (12) een introductie op Nasr Abu Zayd en de vraag of de islam en de democratie met elkaar verenigbaar zijn.

In Islam voor beginners (13 )een inleiding op het ‘vrouwenvraagstuk’, aan de hand van Nasr Abu Zayd, met een eerbetoon aan zijn moeder, en Tariq Ramadan die zegt: “Het is een ding om te menen dat niets in de boodschap van de islam discriminatie van de vrouw rechtvaardigt, beweren dat zij helemaal niet gediscriminineerd wordt in islamitische gemeenschappen in het Westen (en het Oosten) gaat te ver.”

Islam voor beginners (14) gaat over de koran en vrouwen. Is de koran vrouwvijandig, of geeft de koran nou juist vrouwen gelijke rechten? Aan de hand van Amina Wadud en Riffat Hassan laat ik zien dat de koran vooral uitgaat van de gelijkwaardigheid van vrouwen.

In Islam voor beginners (15) aan de hand van Nasr Abu Zaid een stuk over de koran als ‘stappenplan’ richting rechtvaardigheid. Er zijn uitspraken in de koran die van alle tijden zijn, en uitspraken die ‘vertaald’ moeten worden naar de huidige contekst. Over erfrecht en de beschermening van vrouwen.

En tot slot Islam voor beginners (16). Mag een moslimman zijn vrouw slaan?

Tussen de afleveringen van ‘Islam voor beginners’ door speelt een aantal andere bijdragen een rol. In volgorde van de data waarop ze zijn gepubliceerd:

Ceylan Pektas-Weber stuurde een interview in dat voor Zijwind werd gemaakt. Ceylan in Zijwind, waarin we haar persoonlijke visie lezen op islam en emancipatie.

Dan is er Mohamed Ajouaou, Is er een Hollandse islam?

En Mohammed Boukhari, Integratie komt recht uit de koran..

Ik schreef een paar kritische stukken over Nahed Selim, de schrijfster van De vrouwen van de profeet, vooral naar aanleiding van haar krantenartikelen waarin ze een scherpe scheiding suggereert tussen de ‘liberale’ moslims en de ‘orthodoxe’ die ik vooral onnodig polariserend vond. Lees Nahed Selim (1) en Nahed Selim (2) Ceylan reageerde nog in Nahed Selim (3).

En dan is er nog het verslag van een bijeenkomst in de Balie met drie belangrijke buitenlandse vrouwen, onder wie Amina Wadud, de schrijfster van ‘De koran en de vrouw’, over islam en feminisme.

Over een uiterst leesbaar boek: Geen god dan God, van Reza Aslan, hoe de islam is ontstaan en hoe de islam is veranderd.

Over Samira Abbos en haar boek, De moslim bestaat niet (1) en De moslim bestaat niet (2)

Over Ayaan Hirsi Ali en de islam, gaststuk van Ceylan Pektas-Weber, Met de beste wil.

Over de voorgeschiedenis van christendom en islam, en het ontstaan van extremisme, kort interview met Andrew Wheatcroft. Een onaangenaam boek.

Beeldvorming over islam en tolerantie, een persoonlijk verhaal naar aanleiding van mijn eigen ervaringen, onder andere in Gaza.

Nog eens over de hoofddoeken, door Ceylan Pektas-Weber.

Over de ruimte voor hervorming binnen de islam, interview met Maysam Al-Faruqi, islamologe, door Eildert Mulder. Islam kan zonder Luther.

Moslims hebben wel degelijk de moord op Van Gogh veroordeeld. Een terugblik.

Over shariafobia en solidariteit. In Nigeria speelt zich als in veel andere landen een strijd af tussen islamisten en de moslims die voor mensenrechten opkomen, zoals de vrouwenbeweging. Hoe westerse solidariteit ook mis kan gaan.

Ontmoeting met Irshad Manji, de schrijfster van ‘The trouble with Islam’. En kritiek op Irshad Manji, opgenomen stuk van Tarek Fateh (engels).

Een column van Mohammed Benzakour, Shakespeare en de koran.

Over de gedachten van Karen Armstrong over godsdienst, net als met seks: je hebt goede en slecht godsdienst. Nog eens Armstrong.

Dan is er nog een serie over islam, politieke islam en racisme.
Hoe maak je terroristen, van Naomi Klein. Belangrijk stuk.

Over islam en extremisme, naar aanleiding van een interview met Jason Burke, schrijver van ‘The true story of radical islam’. Pleidooi om islam en extremisme niet aan elkaar gelijk te stellen.

Verder: Politieke islam en racisme..

En nog een miniserie over het nieuwe racisme dat zich vooral tegen moslims richt.
Multiculturalisme en racisme (1). Aan de hand van het werk van Tariq Modood: over het nieuwe racisme dat zich meer op religie en geloof baseert dan op huidskleur.

Multiculturalisme en racisme (2). Over passief en actief racisme.

Multiculturalisme en racisme (3). Islamofobie en racisme in de praktijk.

Multiculturalisme en racisme (4). Over verschillen tussen moslimvrouwen en autochtone vrouwen.

Multiculturalisme en racisme (5). Over culturen die met elkaar zouden botsen en over homohaat en islam.