WAAROM RAS ER TOE DOET.

Ik heb met ontzettend plezier het boek van Afua Hirsch, Waarom ras ertoe doet, gelezen in de Nederlandse vertaling. Plezier is misschien niet het goede woord, want het is ook een schrijnend boek. Hirsch is advocate, en journaliste, onder andere bij The Guardian.
Lees verder →

Amsterdam BIJ1 jun 13, 2018 | Nieuws, Opinie |
Opinie Anja Meulenbelt — Wanneer mogen we ophouden met werken?

De regering wil bezuinigen op de AOW, en zo is er bedacht dat de eens in beton gegoten leeftijd van 65 wel verhoogd kan worden — dit omdat we gemiddeld ouder worden dan vroeger. De voorgestelde verhoging van de AOW leeftijd is nu aangepast naar 66, en vanaf 2022 gaat het naar 67 jaar.
Lees verder →

Deel 5 van Zionisme, het verhaal van een slecht idee.

Het verdelingsplan

Iedereen kon weten dat de Palestijnen zich bedreigd voelden door het zionistische project, en met heel goede reden. Ook president Woodrow Wilson wist het. Wilson was een groot voorstander van het zelfbeschikkingsrecht van volken. Als enig staatshoofd in het overleg tussen Engeland, Frankrijk en Italië over de toekomst van het Midden-Oosten vroeg hij zich af of het wel democratisch was om de zionistische joden ruim baan te geven in Palestina, terwijl zij op dat moment (1919) niet meer dan 10 procent van de bevolking van het mandaatgebied uitmaakten. En of het niet aan de orde zou zijn om de inheemse bevolking naar hun mening te vragen. Wilson stuurde een fact-finding mission op pad, en twee afgezanten, de heren King en Crane, gingen in Palestina (en Syrië en Libanon) onderzoeken hoe de Arabieren in het algemeen en de Palestijnen in het bijzonder er zelf over dachten. De conclusies, samengevat in het King-Crane Rapport liegen er niet om. 90 procent van de bevolking was Arabisch, en zij wensten geen joodse staat in Palestina. Mochten ze kiezen, dan kozen ze voor onafhankelijkheid, en als hun dat niet gegeven zou worden, dan verkozen ze een ongedeelde staat waarin Syrië, Libanon en Palestina opgenomen zouden zijn, met Faysal als koning en onder mandaat van de vs, liever dan onder de Britten.
Lees verder →

Deel 4 van Zionisme, het verhaal van een slecht idee

Het wonder Israël

Palestina was bewoond. En uiteraard wisten de zionisten dat. Ze wisten ook dat de Palestijnen niet vrijwillig weg zouden gaan.125 Ze wisten dat op zijn laatst toen ze te maken kregen met het Palestijnse verzet in de jaren twintig en dertig, waarover direct meer. Ze zagen het ook na 1948 toen het grootste deel van de Palestijnse bevolking was verdreven, en de nieuwe joodse migranten geconfronteerd werden met verlaten dorpen en steden. Dit, bijvoorbeeld, is wat een joodse migrante in haar dagboek schreef, een van de nieuwe Israëli’s die zich afvroegen wat er met al die gevluchte Palestijnen was gebeurd: Waarom vieren wij Pesach in een Arabisch dorp?
Lees verder →

Deel 3 van zionisme, het verhaal van een slecht idee

(Palestijnse vluchtelingen)

De holocaust

Het derde argument, de holocaust, is veel doorslaggevender. Stel dat Israël er al was geweest toen de nazi’s begonnen met de uitroeiing van de joden, hoeveel meer hadden er dan gered kunnen worden? En stel dat zoiets weer gebeurt, is het dan niet belangrijk dat die joodse staat er is, die op elk moment dat het nodig mocht zijn de grenzen kan openen? Ook joden die er niet voor kiezen er te gaan wonen zien Israël vaak in dat licht: als blanco cheque, voor als het nodig is. Een reservetehuis, naast het huidige, voor tijden van nood.
Lees verder →

(Palestijnse vluchtelingen, tijdens de Nakba)

Deel 2 van Zionisme, het verhaal van een slecht idee.

Bloed en bodem

‘Is het niet opmerkelijk, en op een tragische manier ironisch, dat zowel de zionisten als de extreme antisemieten het eens waren over dezelfde oplossing: zet de joden apart in een eigen land?’ Aan het woord is rabbijn Elmer Berger, die dit schreef in 1945.71 Er is nog een andere kant aan het zionisme, waar de Israëlaanhangers het liever niet over hebben. En dat is dat het zionisme van Herzl in feite het spiegelbeeld vormde van het antisemitisme en het opkomend fascisme uit zijn tijd. Cynisch zei Lucas Grollenberg dat als Der Judenstaat geschreven was door een christen, het tot de klassieke antisemitische literatuur zou zijn gerekend.72 Herzl, een vergaand geassimileerde jood, gruwde van wat hij zag als de achterlijkheid van de ‘Ostjuden’, arme, zwaar gelovige joden die nog Jiddisch spraken. En de geschiedkundige Toynbee schreef: ‘Zionisme en antisemitisme zijn uitdrukking van dezelfde visie. De veronderstelling die aan beide ideologieën ten grondslag ligt, is dat het voor joden en niet-joden onmogelijk is om samen te leven in een enkele gemeenschap, en dat daarom een fysieke scheiding de enige praktische uitweg is.’73 Het zionisme zou geen eigen plek opeisen voor de joden in de westerse landen, maar koos voor separatisme. In feite betekende het: terug naar het getto, scheef Grollenberg. Maar nu dan wel een getto zo groot als een staat, en met een eigen leger.74
Lees verder →

Dit lange artikel over zionisme is afkomstig uit mijn boek, Oorlog als er vrede dreigt. De genoemde voetnoten zijn terug te vinden in het boek.

‘Macht keine Dummheiten während ich tot bin.’
Theodor Herzl, 19041

‘Het lijkt wel of we overal aan gedacht hebben,
behalve aan de Arabieren.’
Judah Magnes, 19152

De oorsprong van het zionisme

In dit hoofdstuk wil ik terug naar de oorsprong van het zionisme, de gedachte dat er een joodse staat moest komen. En niet onbelangrijk: dat die staat er moest komen in Palestina.
Lees verder →

DE PINKSTERGEDACHTE. Hoeveel mensen weten waar Pinksteren voor staat? Niet zoveel. Sommigen halen al Pasen en Kerstmis door elkaar: wanneer werd ie nou geboren, en wanneer stierf hij aan het kruis? Ik geef het maar meteen toe: ik ben totaal onreligieus opgevoed en kwam er pas later achter dat ik een gelovig mens ben. In een tijd waarin vele mensen denken dat ‘seculier’ staat voor ‘progressief’ en gelovig dus per definitie voor conservatief en nogal achterlijk liet ik mij dopen, met de spreuk ‘je toevertrouwen aan onbewezen woorden’. En moet nog keer op keer uitleggen dat ik daar niet dommer van ben geworden en ook niet minder radicaal. Maar ja, ik noem mijn kerk, De Ekklesia Amsterdam, waar de meesten van onze prachtige teksten en hertalingen van de psalmen komen van Huub Oosterhuis, dan ook mijn ‘linkse kerk’.

Gisteren, bij de Pinksterpreek van Kees Kok, een van onze dominees, viel zowaar de naam van Marx. Niet voor niets, want waar gaat Pinksteren over? Ja iets met vuur en tongen, en mensen die elkaar opeens allemaal konden verstaan. Maar Lukas beschreef wat er na de kruisdood van Jezus gebeurde: er ontstond een gemeenschap van vertrouwen, de eerste Ekklesia. “Zij hadden alles gemeenschappelijk, verkochten alles wat zij bezaten en verdeelden het onder allen, naar gelang hun behoefte.” Kortom: het eerste communisme. Een eerste, gedroomde, visionaire consequentie van het Pinkstergebeuren: een nieuwe samenleving van alles-voor-allen.

We weten hoe het verder ging, dat visoen werd maar kort in de praktijk gebracht en verwaterde, en ook de pinksterdroom van Marx, die pleitte in de traditie van profeten en apostelen voor een economie die geen bezitters en bezitlozen meer zou kennen heeft het tot op de dag van vandaag niet gehaald. Tegenwoordig wordt het communisme vooral geassocieerd met het enorme aantal slachtoffers onder de heerschappij van Stalin. Nee, zo kan het nooit bedoeld zijn. Maar de geest is er nog, en komt steeds weer terug. Ook nu. Ik maak zulke pinkstermomenten mee wanneer ik met zwarte en witte mensen samen demonstreer voor gelijkwaardigheid, en we samen opkomen voor wie er worden onderdrukt. Wanneer we demonstreren voor Palestijnen, omdat zij door de wereld ontzettend in de steek worden gelaten en ik daar niet aan mee wil doen. Mijn soort christenen zijn de oorspronkelijke Pinkstergedachte, allen-voor-allen, nog niet vergeten, en die kiezen niet voor één bevolkingsgroep tegen een andere. Mijn soort christenen kunnen niet kritiekloos meegaan in het geloof van de christenen voor Israel, die denken dat je daarmee de terugkeer van Jezus dichterbij brengt. Want ik denk eigenlijk dat Jezus, als hij opnieuw op aarde zou verschijnen, hoogstwaarschijnlijk meteen door zou lopen naar het kantoor van Een Ander Joods Geluid om die lui eens te bedanken.

En daarom zing ik in mijn eigen kerk “Deemoed geduld ontferming vonken geest – waar mensen afgekeerd zijn van geweld, niet zwichten voor de oude dode wereld van geld is god of welk bewind dan ook, waar wij elkaar behoeden en doen leven, waar laatsten eersten zijn, daar woont hij in. Weest daarom een van harte en van hoop, de geest bestiere uw intiemst verlangen: een nieuwe aarde in gerechtigheid, waar brood en liefde is, genoeg voor allen.”

Keeanga-Yamattha Taylor was in Nederland

Keeanga-Yamahtta Taylor kwam als geroepen. Ik was bij haar beide lezingen, een op het Marxisme Festival, en de andere, in samenwerking met de Black Archives, in de ruimte van New Urban Collective op 20 en 21 april. Waarmee ze, heel symbolisch, twee belangrijke denkrichtingen met elkaar verbond: die van marxisme en van antiracisme. Twee manieren van naar de wereld kijken die belangrijk zijn voor BIJ1, die dat, in wat andere woorden, ook doet: radicale gelijkwaardigheid en economische rechtvaardigheid. Ik las haar beide boeken. Taylor is assistent-professor in African American Studies aan de Universiteit van Princeton, maar boven alles is ze activiste, en die combinatie maakt dat wat ze te zeggen heeft niet blijft hangen in een academische taal, maar rechtstreeks de problemen aanspreekt waar we als activisten mee te maken hebben.
Lees verder →

Dit artikel schreef ik in maart, vlak voor de antiracismedemonstratie plaats zou vinden. De directe aanleiding hiervoor was een merkwaardig interview dat Ewoud Butter van Republiek Allochtonië had met Adou Menebhi van (onder andere) het comité 21 maart, dat jaarlijks de grote antiracismedemonstratie organiseert (dit jaar op 18 maart). (Hier). Merkwaardig vanwege de loaded questions: ‘wat denk je van Hamas?’ ‘ben je extreemlinks?’ – een Telegraafachtige stijl van interviewen die ik alleen kan verklaren als Ewoud opeens een hevige aanval had van laat ik eens advocaat van de duivel spelen. Menebhi brengt het er goed van af, daar niet van. Maar is geirriteerd, en terecht. Je altijd maar weer moeten verdedigen tegen diezelfde framing. Maar de aanleiding voor dit stuk is een vraag die hem gesteld werd of het 21 maart comité te weinig stelling zou nemen tegen antisemitisme en meer belangstelling zou hebben voor islamofobie. Ook al weer een vraag met een zekere lading.
Lees verder →